Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Ο Μακέην δεν μπορεί να καλύψει το χαμένο έδαφος

Μπένζαμιν, Μπάρμπερ

Συνέντευξη στην Ελένη ΤΣΕΡΕΖΟΛΕ, Αυγή της Κυριακής, 2008-10-26


Γνωστός στη χώρα μας κυρίως από το βιβλίο του "Ο κόσμος των Mac κόντρα στους Τζιχάντ" (εκδόσεις Καστανιώτη, 1998), ο Μπένζαμιν Μπάρμπερ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, διετέλεσε σύμβουλος του Μπιλ Κλίντον αλλά και του νυν προέδρου του Δημοκρατικού κόμματος, Χάουαρντ Ντιν. Μίλησε στην Κ.Α. δύο εβδομάδες πριν από τις κρισιμότερες ίσως προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Είναι κατηγορηματικός : "Ο Μακέιν δεν μπορεί να καλύψει το χαμένο έδαφος".

* Τι άλλαξε στις ΗΠΑ και σήμερα ο αμερικανός λαός είναι έτοιμος να στείλει στο Λευκό Οίκο έναν Αφροαμερικανό;

Πτώση πέντε χιλιάδων μονάδων στο χρηματιστήριο, δύο εκατομμύρια άνθρωποι που έχασαν τα σπίτια τους, πιστωτικό βάλτωμα, ανεργία… Αν τα προσθέσετε όλα αυτά, έχετε ένα φοβερό σοκ του αμερικανικού συστήματος, που συρρικνώνει κατά κάποιο τρόπο το μυαλό των ανθρώπων, κάνοντάς τους να ασχολούνται με μικρά πράγματα. Αν δηλαδή η Σάρα Πέιλιν θέλησε να διώξει έναν αστυνομικό ή όχι, αν ο Ομπάμα κάποτε γνώριζε τον Μπιλ Έιρς, που στη δεκαετία του 1960 ήταν μέλος της οργάνωσης Weather Underground… Όταν ο κόσμος βλέπει να χάνει τη δουλειά του, το σπίτι του, τις μετοχές του - πρέπει να ξέρουμε ότι το 50% των Αμερικανών έχουν μετοχές και οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται σε συνταξιοδοτικά Ταμεία - τα πάντα αλλάζουν. Η κατάρρευση του χρηματιστηρίου δεν αφορά μόνο τους πλούσιους, έχει καταστροφικές συνέπειες για ανθρώπους που πρόκειται να πάρουν ή έχουν ήδη πάρει σύνταξη. Η διάκριση μεταξύ της Γουόλ Στριτ και των απλών ανθρώπων είναι λοιπόν λάθος. Σήμερα τα δύο αυτά ταυτίζονται. Το χρηματιστήριο μέσα σε έξι μήνες έχει χάσει 40% της αξίας του, αυτό σημαίνει ότι 40% των συνταξιοδοτικών ταμείων εξαφανίστηκαν για τους Αμερικανούς της μεσαίας τάξης. Όλα αυτά είναι εξαιρετικά καταστροφικά. Και την ίδια στιγμή ο Μακέιν συνεχίζει να μιλά για ασφάλεια, για τον Μπιλ Έιρς, κ.ο.κ… Είδα μια συνέντευξη ενός ανθρώπου από την Πενσυλβάνια που έλεγε περίπου ότι «υπό κανονικές συνθήκες δεν θα ψήφιζα ποτέ έναν μαύρο, αλλά αυτές δεν είναι κανονικές συνθήκες και χρειάζομαι κάποιον που θα μας βγάλει από αυτό το χάλι! Και αυτός είναι ο Ομπάμα». Νομίζω λοιπόν ότι πολύς κόσμος σκέφτεται με τον ίδιο τρόπο.

* Ακόμη πάντως και με την τεράστια οικονομική κρίση, έχουμε να κάνουμε με ένα τεράστιο βήμα σε σχέση ακόμη και με τη δεκαετία του 1960, για την αμερικανική κοινωνία…

Είμαι 69 ετών. Η δεκαετία του 1960 είναι ήδη πενήντα χρόνια πίσω. Δύο γενιές! Ακόμη και το «σύνδρομο Μπράντλεϊ», ξέρετε του δημάρχου του Λος Άντζελες που αν και προηγείτο τελικά έχασε, ήταν πριν από 25 χρόνια, μια γενιά! Η γενιά του Ομπάμα, οι 18άρηδες και οι 30άρηδες, που τον έφεραν στην κορυφή, αντιμετωπίζουν την επανάσταση των πολιτικών δικαιωμάτων όπως εμείς τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο! Προϊστορία. Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Και βέβαια το φυλετικό εξακολουθεί να είναι θέμα. Υπάρχουν Αμερικανοί που δεν ψηφίζουν κάποιον επειδή είναι μαύρος, Αμερικανοί που λένε ότι θα τον ψηφίσουν και τελικά δεν τον ψηφίζουν αλλά αυτοί ήδη βρίσκονται στη Δεξιά. Προσωπικά λοιπόν προβλέπω ένα μικρό σύνδρομο Μπράντλεϊ. Αλλά ούτως ή άλλως ο Ομπάμα προηγείται με 8 ως 15 μονάδες. Κατά ένα περίεργο τρόπο, η εκστρατεία εντυπωσιάζει εκτός ΗΠΑ, σε χώρες του εξωτερικού όπου οι άνθρωποι θυμούνται ακόμη λυντσαρίσματα, συγκρούσεις, δολοφονίες της δεκαετίας του 1960 αλλά έχουν αλλάξει τόσο τα πράγματα… Υπάρχουν μαύροι επιχειρηματίες, παρουσιαστές, πολιτικοί, ένας νέος κόσμος από το 1960. Βέβαια δεν ισχυρίζομαι ότι το φυλετικό θέμα δεν παίζει κανέναν ρόλο αλλά έχει αλλάξει τα πράγματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διάρκεια της εκστρατείας, το μεγαλύτερο πρόβλημα του Ομπάμα δεν ήταν ότι εμφανίστηκε ως ένας δυναμικός, παθιασμένος μαύρος υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων, όπως ο Τζέσε Τζάκσον ή ο Αλ Σάρπτον αλλά μάλλον ότι έμοιαζε με χαλαρό, ελιτιστή, τεχνοκράτη του Χάρβαρντ. Ακόμη και σήμερα ο κόσμος θαυμάζει τη ψυχραιμία του στη διάρκεια της κρίσης. Ορισμένοι Δημοκρατικοί λοιπόν τον ήθελαν πιο δυναμικό αλλά δεν είναι ο τύπος του. Ο Ομπάμα με κανέναν τρόπο δεν είναι ο τυπικός Αφροαμερικανός πολιτικός, ο γεμάτος οργή… Και αυτό επίσης τον κάνει να φαίνεται λιγότερο απειλητικός τους λευκούς…

* Διευκολύνοντάς τους να τον ψηφίσουν…

Ακριβώς.

"Τώρα ο Μακέιν μοιάζει αναξιόπιστος, ασυνεπής"

* Η μεγάλη ένταση πάντως των προκριματικών του Δημοκρατικού κόμματος, μεταξύ Κλίντον και Ομπάμα, δεν φαίνεται να επαναλαμβάνεται μεταξύ του Δημοκρατικού υποψήφιου και του Μακ Κέην…

Πρέπει να σας πω ότι στις προκριματικές υποστήριξα την Κλίντον και ακόμη πιστεύω ότι διαθέτει μεγαλύτερη εμπειρία και ότι θα γινόταν καλύτερη πρόεδρος. Πιστεύω ότι ο Ομπάμα έχει πολλά να μάθει ακόμη αλλά θα τα καταφέρει. Αλλά στις προκριματικές το γεγονός της αντιπαράθεσης της πρώτης γυναίκας υποψήφιας πρόεδρου απέναντι στον πρώτο μαύρο υποψήφιο, κατέστησε πάρα πολύ δυνατή τη μάχη. Και οι δύο πλευρές ήσαν πολύ παθιασμένες υπέρ του υποψηφίου τους. Είχαμε να κάνουμε με δύο ισχυρές ομάδες που δεν είχαν ποτέ πρόσβαση στην προεδρία, τις γυναίκες και τους Αφροαμερικανούς, που ανταγωνίζονταν ποια θα κερδίσει την άλλη. Τώρα όμως το ενδιαφέρον δεν στρέφεται τόσο στις προσωπικότητες των υποψηφίων, στους συμβολισμούς τους αλλά στα πραγματικά διακυβεύματα. Το γεγονός είναι ότι η αμερικανική οικονομία δεν πάει καλά, κατευθυνόμαστε προς βαθιά ύφεση, η πτώση του χρηματιστηρίου δεν έχει τελειώσει, ούτε και εκείνη της στέγης, η ανεργία αυξάνεται, και αυτά είναι ουσιαστικά προβλήματα. Με αυτά ασχολείται η τωρινή εκστρατεία και με το κατά πόσο οι υποψήφιοι μπορούν να τα επιλύσουν. Στο πλαίσιο αυτό ο Ομπάμα, με την εικόνα του ψύχραιμου, του συγκεντρωμένου, του σκεπτόμενου, μοιάζει ασφαλέστερη επιλογή από ό,τι ο Μακ Κέην, που δείχνει νευρικός, ασύνδετος, ασυνεπής, τη μια να διακόπτει την εκστρατεία του, να πηγαίνει στην Ουάσινγκτον, να γυρίζει πίσω, κοκ. Συνέβη έτσι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που ήθελαν οι άνθρωποι του Μακ Κέην: αντί να καταδείξουν ότι ο Ομπάμα ήταν αναξιόπιστος, δεν ήταν αυθεντικός Αμερικανός, ήταν εξτρεμιστής, με λίγα λόγια να δείξουν στους Αμερικανούς ότι δεν μπορούν να εμπιστεύονται τον Ομπάμα, τελικά το επιχείρημα αντιστράφηκε. Τώρα ο Μακέιν μοιάζει αναξιόπιστος, ασυνεπής - μπορεί να τον συμπαθεί κανείς αλλά δεν τον εμπιστεύεται σε αυτή την κρίση. Σε αντίθεση με τον Ομπάμα που δείχνει ώριμος για σοβαρές επιλογές.

* Ποιες ήσαν οι καθοριστικές στιγμές της εκστρατείας;

Ήσαν δύο, κατά τη γνώμη μου. Η μια ήταν η επιλογή της Σάρα Πέιλιν. Γιατί αν και υπήρξε άμεσο αποτέλεσμα ενεργοποίησης της βάσης του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, η οποία άρχισε να παθιάζεται για τη μέχρι τότε χλιαρή εκστρατεία του Μακ Κέην, μακροπρόθεσμα έθεσε σοβαρά ερωτήματα για το αξιόπιστο της κρίσης του. Το θέμα είναι λοιπόν ότι επέλεξε για καθαρά οπορτουνιστικούς λόγους ένα πρόσωπο που σαφώς δεν είχε τα κατάλληλα προσόντα! Φάνηκε δηλαδή κυνικός ακόμη και ανεύθυνος πολιτικός, όχι στα μάτια των Δημοκρατικών αλλά των ανεξάρτητων αλλά ακόμη και ορισμένων Ρεπουμπλικάνων. Ίσως προσέξατε ότι ο Τζορτζ Γουίλ του Νιούζγουηκ, ο Ντέιβιντ Μπρουκς των Νιού Γιόρκ Τάιμς, πολλά στελέχη της Νάσιοναλ Ριβιού, ο Ντέιβιντ Φρομ, πρώην κειμενογράφος του Μπους, όλοι τους είπαν ότι η Πέιλιν δεν έχει τα προσόντα για πρόεδρος. Φαντάζεστε να υπήρχαν επτά ή οκτώ σημαίνοντα στελέχη των Δημοκρατικών να έλεγαν ότι ο Τζόζεφ Μπάιντεν δεν είναι κατάλληλος για πρόεδρος; Η επιλογή της δείχνει βαθιά ανευθυνότητα. Και η αίσθησή μου είναι ότι ναι μεν ο κόσμος στη βάση του Ρεπουμπλικανικού κόμματος σκέφτηκε ότι η Πέιλιν είναι ό,τι πρέπει, αλλά οι ανεξάρτητοι αισθάνθηκαν ότι ο Μακέιν είναι προβληματικός. Είναι απαίσια επιλογή. Αλλά δεν φταίει η Πέιλιν για αυτό που είναι. Είναι επιλογή του Μακ Κέην. Σε έναν δύσκολο κόσμο όπως ο σημερινός, με καταστροφές, τρομοκρατία, οικονομική κατάρρευση, ο Μακέιν δεν αντιμετωπίζει σοβαρά το ζήτημα της διαδοχής του, με δεδομένη μάλιστα την ηλικία του, και κάνει μια κυνική και ανεύθυνη επιλογή. Οι δημοσκοπήσεις την έπαιξαν καλά για τρεις εβδομάδες και τώρα η κατάσταση έχει αντιστραφεί. Έφθασαν μάλιστα στο σημείο στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα να συζητούν ακόμη και την αντικατάστασή τους - κάτι που δεν είχε ξαναγίνει.

Η δεύτερη σημαντική, ίσως σημαντικότερη στιγμή ήταν ο τρόπος αντίδρασης του Μακέιν στην οικονομική κρίση. Πρώτον, δεν πήρε αρκετή απόσταση από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα και τον πρόεδρο Μπους. Αυτό ήταν και το πρόβλημά του σε όλη την εκστρατεία. Δεύτερον, είχε σπασπωδική αντίδραση: τη μια μέρα είπε ότι αναστέλλει την εκστρατεία του γιατί πρόκειται για εθνική κρίση, είπε ότι δεν θα πάρει μέρος στην τηλεοπτική αναμέτρηση. Στο τέλος πήγε στην Ουάσινγκτον, με τον Ομπάμα, κάθεται αμίλητος στη συνάντηση στο Λευκό Οίκο, ενώ ο Ομπάμα μίλησε συγκροτημένα. Και μετά, την επόμενη, εμφανίζεται στη συζήτηση και η εκστρατεία του ξεκινά ξανά (!) ενώ είχε πει ότι δεν θα συνέχιζε παρά μόνο όταν επιλυόταν η κρίση. Η κρίση δεν είχε επιλυθεί βέβαια…

Αν λοιπόν συνδυάσετε αυτά τα δύο γεγονότα που σας ανέφερα, ο Μακέιν μοιάζει σπασμωδικός, δεν ανταποκρίνεται στις προεδρικές ηγετικές απαιτήσεις. Ουσιαστικά αυτές οι δύο στιγμές υπονόμευσαν την εκστρατεία του. Αν τώρα προσθέσετε σε αυτά το γεγονός ότι ο Ομπάμα συγκέντρωσε πολύ περισσότερα χρήματα και επειδή είχε πίσω του μια σκληρή προκριματική εκστρατεία, είχε ήδη έτοιμο ένα εθνικό δίκτυο σε όλες τις Πολιτείες, αντιλαμβάνεστε τη σημερινή διαμόρφωση της κατάστασης. Να προσθέσω και κάτι που πολλοί αγνοούν: ότι ο Χάουαρντ Ντιν, ο πρόεδρος του Δημοκρατικού κόμματος, εδώ και τέσσερα χρόνια δούλεψε άψογα για τη διοργάνωση της εκστρατείας σε πενήντα Πολιτείες και όχι μόνο στις μπλε (σσ: τις Δημοκρατικές) αλλά και στις κόκκινες (τις Ρεπουμπλικανικές). Αυτή η εκστρατεία σε πενήντα Πολιτείες που είχε ξεκινήσει πριν καν ο Ομπάμα βάλει υποψηφιότητα, έγινε κρίσιμο στοιχείο για την τωρινή του εκστρατεία. Γιατί από τη στιγμή που πήρε το χρίσμα, ο Ντιν και το Δημοκρατικό κόμμα είχαν ήδη σε λειτουργία, πέρα από τον μηχανισμό του ίδιου του Ομπάμα, και μια ισχυρή παρουσία του Δημοκρατικού κόμματος σε όλες τις Πολιτείες.

"Βαθιά μη ρεαλιστικές προσδοκίες"

* Υπάρχουν πολύ υψηλές προσδοκίες στην περίπτωση εκλογής του Ομπάμα. Θα τις εκπληρώσει;

Και ναι και όχι. Ναι, θα εκπληρώσει τις προσδοκίες σε συμβολικό επίπεδο, και πολλά πράγματα στην πολιτική είναι συμβολικά: θα είναι ο πρώτος Αφροαμερικανός πρόεδρος, ο πρώτος πολυπολιτισμικός πρόεδρος, ο πρώτος έγχρωμος στο Λευκό Οίκο. Και αυτό έχει μεγάλη σημασία ιστορικά από όλες τις απόψεις. Αμερικανοί μαύροι, λατινοαμερικανοί θα αισθάνονται στο εξής διαφορετικά. Κανείς μαύρος έφηβος δεν θα μπορεί πλέον να λέει ότι παίρνει ή πουλάει ναρκωτικά γιατί δεν έχει μέλλον! Και βέβαια, στο εξωτερικό, όπου επί οκτώ χρόνια η εικόνα της Αμερικής σπιλώθηκε τόσο πολύ, πολύς κόσμος θα θαυμάσει που η Αμερική κατάφερε να ξεπεράσει το φυλετικό της παρελθόν.

Ωστόσο μαζί με αυτό το θετικό συμβολισμό, έρχεται και αυτό που ονομάζω «βαθιά μη ρεαλιστικές προσδοκίες». Επειδή είναι ο πρώτος μαύρος, ο πρώτος πολυπολιτισμικός πρόεδρος, πολλοί νομίζουν ότι με κάποιο τρόπο όλα τα κοινωνικά, οικονομικά προβλήματα θα αλλάξουν. Αλλά δεν θα αλλάξουν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Αμερική χαρακτηρίζεται από σύνταγμα αδύναμου κράτους. Αν συγκριθεί με το αγγλικό ή το γαλλικό σύστημα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αμερικής δεν έχει πολύ εξουσία. Ακόμη και με έναν πρόεδρο που θα θέλει να προωθήσει μεταρρυθμίσεις, δεν είναι εύκολη η αλλαγή των πραγμάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Ρούζβελτ έκανε έξι, επτά χρόνια για να αλλάξει τα πράγματα μετά από τη μεγάλη Ύφεση και δεν τα κατάφερε τελικά - ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος άλλαξε την παγκόσμια οικονομία. Όσοι κι αν προσπαθήσει, δεν θα καταφέρει να αλλάξει την αμερικανική πολιτική. Δεύτερον, θα δεχθεί πιέσεις να αποδείξει ότι οι Δημοκρατικοί δεν είναι αυτό που τους κατηγορούν: ότι δεν είναι δηλαδή σπάταλοι και θα περικόψει προγράμματα - κάτι που θα απογοητεύσει όσους υποστηρίζουν κοινωνικές δαπάνες. Στην εξωτερική πολιτική, ο κόσμος πιστεύει ότι δεν θα είναι σαν τον Μπους, θα είναι συνεργάσιμος, αλλά πιστεύω ότι όπως όλοι οι Δημοκρατικοί, θα θελήσει να δείξει ότι είναι και αυτός σκληρός. Είναι πιθανόν λοιπόν να δούμε βομβαρδισμούς του Ιράν ή μεγαλύτερη στρατιωτική δέσμευση στο Αφγανιστάν έστω κι αν υπάρξει σταδιακή αποχώρηση από το Ιράκ - θεωρώ δε ότι η αποχώρηση από το Ιράκ θα γίνει με τους ίδιους ρυθμούς όπως κι αν εκλεγόταν ο Μακ Κέην. Κανείς υπεύθυνος Αμερικανός πρόεδρος δεν θα μπορούσε εν μια νυκτί να αποσύρει όλα τα στρατεύματα. Και στη Μέση Ανατολή, θα θελήσει να δείξει ότι είναι φιλο-ισραηλινός - ξέρετε νομίζω ότι θα ήταν ευκολότερο στον Μακέιν να φανεί σκληρός έναντι του Ισραήλ. Με λίγα λόγια θέλω να πω ότι σε συμβολικό επίπεδο, θα αλλάξει πράγματα, αλλά δεν νομίζω ότι θα αλλάξει πράγματα σε ουσιαστικό επίπεδο. Και έτσι θα απογοητεύσει και τους Αμερικανούς και τους ξένους που προσβλέπουν σε αλλαγές.

* Είσαστε απαισιόδοξος…

Η απογοήτευση εξαρτάται από το ύψος του πήχη των προσδοκιών. Αν ξεκινήσετε από περιορισμένες προσδοκίες, δεν θα απογοητευθείτε! Ταξιδεύω, ξέρετε, πολύ. Παντού λοιπόν ο κόσμος έχει αυτές τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες, ότι δηλαδή ο Ομπάμα θα είναι μαζί Λίνκολν, Ρούζβελτ, Τζέφερσον, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Κέννεντι. Εμένα ο φόβος μου είναι ότι θα είναι Κέννεντι, που κατά τη γνώμη μου ήταν κακός πρόεδρος - αυτό το ξεχνάμε λόγω της δολοφονίας του. Ο Κέννεντι ανέλαβε χωρίς εμπειρία, άρχισε πόλεμο με την Κούβα, παραλίγο να ξεκινήσει πυρηνικό πόλεμο με τη Σοβιετική Ένωση, αύξησε τις δυνάμεις μας στο Βιετνάμ - όλα για να αποδείξει ότι ήταν σκληρός… Ελπίζω πάντως να είναι καλός πρόεδρος και βέβαια αυτό θα εξαρτηθεί και από τις συνθήκες: ο Λίνκολν δεν μπήκε στο Λευκό Οίκο ως υπέρμαχος μεταρρυθμίσεων…

* Αλλά έγινε στη διάρκεια της προεδρίας του…

Ναι, έγινε λόγω του Εμφύλιου πολέμου, της δουλείας… Είναι πιθανό να συμβεί το ίδιο με τον Ομπάμα. Αλλά η συμβουλή μου είναι να έχουμε πιο περιορισμένες προσδοκίες για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα!

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2914