ΣΥΡΙΖΑ ή ΠΛΗΝ-ΡΙΖΑ;
Κίµων, Χατζημπίρος
Ελευθεροτυπία, 2004-12-31
Συν επί πλην ίσον πλην και ρίζα τού πλην ίσον φανταστικός, άρα ανύπαρκτος αριθμός, λέει η αδυσώπητη λογική των μαθηματικών. «Δεν μπορούμε να γίνουμε δέντρο χωρίς ρίζες», πιστεύει ο νέος πρόεδρος, επιμένοντας στην προοπτική του αριστερού πόλου και στη λογική ρήξης που οδήγησε στον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, με ή χωρίς ριζοσπαστικότητα, ο Συνασπισμός, είτε αυτός της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας, είτε αυτός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, μάλλον δεν έχει άλλη βιώσιμη προοπτική από τη μετατροπή του σε πράσινο σχηματισμό.Ο ΣΥΝ αντλεί τις δυνάμεις του από τον ανήσυχο χώρο της αριστερής ανανέωσης, που επί σχεδόν σαράντα χρόνια αναζητά πολιτική έκφραση στο μη δεξιό μέρος του φάσματος. Το δυναμικό του χώρου ξεχωρίζει και διακρίνεται, τόσο στο καθαρά πολιτικό πεδίο, όσο και στα πεδία της επιστήμης, της τέχνης, της κουλτούρας. Η κομματική του όμως έκφραση δεν ευτύχησε να στεριώσει και σήμερα ένα σημαντικό δυναμικό κομμάτι του έχει ενσωματωθεί στο ΠΑΣΟΚ. Οι υπόλοιποι, με πλειοψηφία 2/3, φαίνεται να κάνουν επιλογές συγκρουσιακές, αναζητώντας ΕΑΜικές ρίζες, τροφοδοτώντας όνειρα κοινωνικής ανατροπής, φλερτάροντας με την ιδέα ανασυγκόλλησης της Αριστεράς. Αν όμως δεν θεωρήσουμε πιθανό ότι ο αριστερός τροχός θα ανακαλυφθεί στη σημερινή Ελλάδα, το εγχείρημα μοιάζει να στερείται πολιτικής προοπτικής. Μόνον οι Πράσινοι έχουν αναδειχτεί σε αξιοσημείωτη νέα πολιτική δύναμη τις τελευταίες δεκαετίες στον ανεπτυγμένο κόσμο. Ακόμα και οι μορφές διεθνούς αριστερισμού, που έχουν δείξει δυναμισμό τα τελευταία χρόνια, δεν φαίνεται να αποκτούν βιώσιμες ρίζες, ούτε καν σε χώρες όπου η πολιτική παράδοση τις ευνοεί.
Πάντως, η ύπαρξη του ΣΥΝ έχει βρει όχι μόνο συναισθηματική, αλλά και αξιόλογη πολιτική ανταπόκριση στη συλλογική συνείδηση. Ελάχιστα ωστόσο οφείλεται αυτή η δικαίωση στις προτάσεις του για ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή. Ο κύριος όγκος των αριστερών ονείρων για συνολική ανατροπή του συστήματος έλκεται από τον αυθεντικό ορθόδοξο εκφραστή, του οποίου η ιστορία, το δόγμα και το μέγεθος προσφέρουν ακόμα κάποια στοιχειώδη επαναστατική αίσθηση, έστω και αν, μακροπρόθεσμα, η απήχησή του μειώνεται. Στον ανανεωτικό χώρο μένουν κυρίως οι «σκεπτόμενοι», αυτοί που δοκιμάζουν επεξεργασμένες πολιτικές, με ανατρεπτικά στοιχεία που οδηγούν σε νεωτερισμούς.
Κλασικό παράδειγμα η εξωτερική πολιτική, όπου οι προτάσεις του ανανεωτικού χώρου έχουν αναγνωριστεί ως σημαντική συνεισφορά από μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Επανειλημμένως επίσης έχουν φανεί οι δυνατότητές του σε μάχες κατά του εθνικισμού, του ρατσισμού ή της εκκλησιαστικής ανάμιξης στην πολιτική.
Ειδικότερα η αξιοσημείωτη δράση του στα περιβαλλοντικά ζητήματα αναγνωρίζεται από την κοινωνία ως το σπουδαιότερο διακριτικό του στοιχείο.
Πολλές αιτίες συνδέονται με την κομματική συρρίκνωση του ανανεωτικού χώρου, που είναι ξανά αναγκασμένος να δίνει τη μάχη της επιβίωσης. Οι συνεχείς διαρροές στελεχών δεν είναι άσχετες με τη σταδιακή διάχυση βασικών ανανεωτικών ιδεών και πολιτικών σε άλλους κομματικούς σχηματισμούς, όπως και με τη διαφαινόμενη αδυναμία περαιτέρω ανανέωσης της Αριστεράς.
Ο ΣΥΝ δέχεται κομματική πίεση από ισχυρές αντιεθνικιστικές κεντρώες δυνάμεις, από την αξιόλογη ωρίμανση της σοσιαλδημοκρατίας, από τα οικολογικά ανοίγματα των περισσότερων κομμάτων. Είναι φανερό ότι η διατήρηση του ίδιου πολιτικού προφίλ θα τον οδηγούσε σε αργή, αναπόφευκτη εξαφάνιση.
Μπορεί όμως να θεωρηθεί εξ ίσου σίγουρο ότι, αν απαρνηθεί τα λίγα συγκριτικά πλεονεκτήματα που του έχουν απομείνει, η συρρίκνωση θα γίνει ραγδαία.
Μοιάζει επομένως μονόδρομος σωτηρίας μια σταδιακή και ήπια στροφή προς το πιο πρωτότυπο από τα αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά του, δηλαδή το οικολογικό προφίλ.
Θα μπορέσει άραγε να επιβληθεί το ένστικτο της επιβίωσης; Οι δυσκολίες φαίνονται κατ’ αρχήν ανυπέρβλητες, ωστόσο, τώρα που οι αντίπαλοι της κεντροαριστερής παρέκκλισης είναι στο τιμόνι, ίσως δημιουργούνται οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για μια νεωτεριστική στροφή.
Εκτύπωση στις: 2024-05-03
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=388