Ισχυρή δημόσια σφαίρα
Άντονι, Γκίντενς
Κυρ. Ελευθεροτυπία, 2005-01-30
Τα προβλήματα και το κοινωνικό πλαίσιο σήμερα δεν είναι ίδια με εκείνα του 1993 (όταν διατυπώθηκε η στρατηγική του «τρίτου δρόμου»). Πάνω απ’ όλα είναι αναγκαία μια ορισμένη δόση αυτοκριτικής.
Ο «τρίτος δρόμος» γεννήθηκε κυρίως ως απάντηση στη νεοφιλελεύθερη δεξιά. Προσδιορίστηκε μάλλον με όρους αντιπολίτευσης παρά θετικών στόχων.
Στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα οι σοσιαλδημοκράτες θα ’πρεπε να αποβλέπουν σε μια μεγαλύτερη ιδεολογική συγκρότηση από όσο το έκαναν στο παρελθόν.
* Υπάρχει ανάγκη νέων εννοιών και νέων πολιτικών προοπτικών. Οφείλουμε να συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε ριζοσπαστικά, ενθυμούμενοι, ωστόσο, ότι το να είμαστε ριζοσπάστες σημαίνει και να είμαστε ανοιχτοί στις νέες ιδέες χωρίς να επαναπαυόμαστε στην παράδοση.
Δεν θα αποκαλέσω αυτό τον νέο προσανατολισμό «τέταρτο δρόμο», αν και η ιδέα αυτή με δελεάζει λίγο. Θα μιλήσω μάλλον για «νεοπροοδευτικούς» και νεοπροοδευτισμό. Οι νεοπροοδευτικοί οφείλουν να διατυπώσουν μια σοσιαλδημοκρατική ατζέντα εξίσου φιλόδοξη και αιχμηρή όσο και εκείνη που επεξεργάστηκαν οι νεοσυντηρητικοί στην Αμερική και αλλού (...).
* Δεν πρέπει να ικανοποιούμαστε με την απλή ικανότητα έλξης που γεννιέται από την καθημερινή εμπειρία.
- Χρειάζεται να αγγίξουμε τις πιο ευαίσθητες χορδές της ψυχής του εκλογικού σώματος, χωρίς να περιοριζόμαστε στο να αναφερόμαστε μόνον στα υλικά του συμφέροντα.
- Χρειάζεται να αποκτήσουμε μιαν ικανότητα που η αριστερά διέθετε πριν από το 1989: την ικανότητα να εμπνέει τους ανθρώπους, να παράγει ιδεώδη ικανά να δείχνουν αυτό που θέλουμε και όχι μόνον αυτό που δεν θέλουμε, να μεταδίδει στους άλλους την εικόνα κοινωνίας -και κόσμου- που έχουμε την πρόθεση να υλοποιήσουμε.
* Τι θα ’πρεπε να θέλουν οι νεοπροοδευτικοί; Εγώ θα έλεγα: μιαν ισχυρή δημόσια σφαίρα που θα συνδέεται με μιαν ανθηρή οικονομία της αγοράς.
Μια πλουραλιστική αλλά ταυτόχρονα συνεκτική κοινωνία. Εναν κόσμο περισσότερο κοσμοπολιτικό που βασίζεται στις αρχές του διεθνές δικαίου.
Το να παντρέψουμε δημόσια συμφέροντα και κοινό καλό (σε εθνική και σε διεθνή κλίμακα) νομίζω ότι είναι κομβικός στόχος, επειδή και σε αυτό έγκειται ο επαναστατικός χαρακτήρας του «τρίτου δρόμου».
Μια υγιής οικονομία χρειάζεται μιαν αγορά που λειτουργεί καλά αλλά και μιαν αναπτυγμένη δημόσια σφαίρα στην οποία το κράτος παίζει βασικό ρόλο.
* Το να ενισχύσουμε τη δημόσια σφαίρα δεν σημαίνει εξάλλου να επιστρέψουμε στην παλιά αντίληψη του κράτους-τροφού. Σημαίνει μάλλον να ξανασκεφτούμε τις λειτουργίες και τους στόχους της σε συνάρτηση με τα κοινά συμφέροντα και το καλό του κοινωνικού συνόλου. Αυτή τη διαδικασία επαναπροσδιορισμού ονομάζω «δημοσιοποίηση».
* Η περίοδος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε η εποχή του γραφειοκρατικού κράτους. Επειτα, ήρθε η φάση των ιδιωτικοποιήσεων και της απορρύθμισης. Σήμερα περνάμε μιαν άλλη φάση, η οποία χαρακτηρίζεται όχι τόσο από επιστροφή των γραφειοκρατιών όσο από έναν πιο περιεκτικό ορισμό του δημόσιου αγαθού.
Μετά την ιδιωτικοποίηση έρχεται η δημοσιοποίηση. Οπου ως δημοσιοποίηση εννοώ την υπεράσπιση της κομβικής σημασίας της δημόσιας σφαίρας σε μια κοινωνία που σέβεται τον εαυτό της, σε μια κοινωνία στην οποία οι πολίτες μπορούν να επιδιώκουν ελεύθερα τους στόχους τους, αλλά ταυτόχρονα αισθάνονται προστατευμένοι και ασφαλείς. Η αρχική ιδέα του «τρίτου δρόμου» κατόρθωνε να διασφαλίζει το πρώτο σημείο αλλά όχι εξίσου και το δεύτερο (...)
* Η έννοια του ελάχιστου κράτους είναι στην πραγματικότητα μια χίμαιρα. Στα τελευταία χρόνια, σε καμιά βιομηχανικά αναπτυγμένη χώρα το ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος που κατέχει το κράτος δεν μειώθηκε σημαντικά.
Στις πιο αναπτυγμένες οικονομίες, οι κυβερνήσεις και το κράτος είναι οντότητες με κυριαρχικό και διευρυνόμενο ρόλο.
Και πρέπει να είναι έτσι αν θέλουμε να εγγυηθούμε στον πολίτη μια φυσιολογική και αξιοπρεπή ύπαρξη. Χωρίς να συνυπολογίζουμε ότι σε διεθνές επίπεδο -όπως υπογραμμίζει ο Τζόζεφ Στίγκλιτς- δεν συναντάμε περιπτώσεις σημαντικής οικονομικής ανάπτυξης, στην οποία το κράτος να μην έπαιξε κομβικό ρόλο (...).
Εκτύπωση στις: 2024-04-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=417