Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Ενας ορθός στόχος έγινε μπούμερανγκ

Νίκος, Χριστοδουλάκης

Το Βήμα της Κυριακής, 2016-04-10


Η αποχώρηση του ΔΝΤ από την ομάδα εποπτείας της ελληνικής οικονομίας έπρεπε από καιρό να είναι βασικός στόχος της χώρας στην πορεία σταδιακής απεμπλοκής από τα μνημόνια. Στην πραγματικότητα, από την εποχή του 2010, όταν συμφωνήθηκε το πρώτο Μνημόνιο, η συμμετοχή του ΔΝΤ στην ομάδα των δανειστών δεν ήταν ούτε αναγκαία ούτε φυσιολογική. Μέχρι τότε το ΔΝΤ καμιά αρμοδιότητα δεν είχε σε θέματα ευρωζώνης, καθώς η παρέμβασή του χρειάζεται μόνο σε συναλλαγματικές κρίσεις και για τον λόγο αυτόν ο Τρισέ ως πρόεδρος της ΕΚΤ και ο Γιούνκερ ως πρόεδρος του Eurogroup είχαν αντιδράσει με σφοδρότητα στην ανάμειξή του. Το γεγονός επίσης ότι οι πολιτικές του ΔΝΤ σημείωναν παντού κραυγαλέα αποτυχία, ακόμα και πριν αποκαλυφθεί το φιάσκο με τους λανθασμένους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές, το έφερνε σε αντίθεση με την πιο ήπια προσαρμογή που είχε υιοθετηθεί στην Ευρώπη μετά την κρίση του 2008.

Το «περίστροφο» εκπυρσοκρότησε

Κατά έναν ανεξήγητο τρόπο όμως η προσφυγή στο ΔΝΤ είχε νομιμοποιηθεί πολιτικά από την τότε κυβέρνηση που είχε την αυταπάτη ότι θα το χρησιμοποιούσε ως «περίστροφο» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Τελικά το ΔΝΤ επεβλήθη κυρίως από τη Γερμανία με το πρόσχημα ότι μόνο αυτό διέθετε μηχανισμό αξιολόγησης, ενώ στην πραγματικότητα το έκανε επειδή είτε φοβόταν είτε σκεφτόταν την πιθανότητα Grexit και τότε το ΔΝΤ θα ήταν όντως απαραίτητο. Αργότερα οι προσπάθειες του ΔΝΤ να παρέμβει στην οικονομική πολιτική της Ισπανίας το 2012 και της Γαλλίας το 2013 αποκρούστηκαν έντονα και άρχισε να ωριμάζει η ανάγκη απεμπλοκής του από τα ευρωπαϊκά πράγματα, με την οποία συμφώνησε ακόμα και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας. Η ελληνική κυβέρνηση το καλοκαίρι του 2014 ορθώς έσπευσε να αξιοποιήσει την ευκαιρία για απομάκρυνση του ΔΝΤ από το πρόγραμμα, πλην όμως η ελλιπής προετοιμασία οδήγησε στην αποτυχία της μυστικής σύσκεψης που έγινε στο Παρίσι.

Αντί μετά τις εκλογές του 2015 η νέα κυβέρνηση να επανέλθει στο ζήτημα με πιο οργανωμένα επιχειρήματα, υιοθέτησε μια ανεύθυνη αντιευρωπαϊκή και αντιγερμανική ρητορεία και ως αντίβαρο επέλεξε να αναδείξει το ΔΝΤ σε προνομιακό συνομιλητή.

Εκ των υστέρων έγινε βέβαια σαφές ότι μια ισχυρή ομάδα στην κυβέρνηση επιδίωκε την έξοδο της χώρας από το ευρώ και το ΔΝΤ θα της ήταν όντως χρήσιμο για να οργανώσει τη μοιραία επιστροφή στη δραχμή. Το πολιτικό δέλεαρ ήταν η ευαισθησία που επεδείκνυε το ΔΝΤ στη μείωση του ελληνικού χρέους σε αντίθεση, υποτίθεται, με την άκαμπτη στάση των ευρωπαϊκών κρατών που κάποτε θα ήθελαν τα λεφτά τους πίσω γιατί έχουν δεσμευθεί στους φορολογουμένους που τους ψηφίζουν. Η υπόθεση αυτή που κυριάρχησε το 2015 είναι σφαλερή για δύο λόγους:

Πρώτον, γιατί αν όντως το ΔΝΤ θέλει διακαώς να μειωθεί το ελληνικό χρέος, μπορεί να ξεκινήσει παραιτούμενο από τη δική του συμμετοχή στα δάνεια. Ετσι θα αποδείκνυε εμπράκτως την άποψή του και θα ασκούσε μεγάλη ηθική πίεση στα ευρωπαϊκά κράτη να πράξουν το ίδιο. Δεύτερον, διότι η ελάφρυνση του χρέους με τους όρους του ΔΝΤ προϋποθέτει την αποδοχή ενός προγράμματος ασφυκτικού δημοσιονομικού ελέγχου υπό την εποπτεία του. Κάτι τέτοιο θα καταδίκαζε την ελληνική οικονομία σε μακροχρόνια ύφεση, τα οφέλη της ελάφρυνσης θα αποδεικνύονταν πρόσκαιρα και ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα αυξανόταν και πάλι.

Μετά τις νέες απαιτήσεις που με τόση σκαιότητα έθεσε πρόσφατα ο Τόμσεν για την αξιολόγηση, και μάλιστα χωρίς καμιά συνεννόηση με την Ευρώπη, η κυβέρνηση επιτέλους κατάλαβε τη βαθύτερη φύση της πολιτικής του ΔΝΤ και ορθώς θέλησε να το αναδείξει σε αντίπαλο δέος διεκδικώντας μια αμιγώς ευρωπαϊκή ιδιοκτησία του προγράμματος. Ομως το αδέξιο παιχνίδι των διαρροών με όρους εσωτερικής κατανάλωσης της γύρισε μπούμερανγκ και τώρα το ΔΝΤ στρογγυλοκάθησε εκ νέου. Το μόνο που άλλαξε είναι ότι τα κατευθυνόμενα πρωτοσέλιδα που πέρυσι χλεύαζαν τη Μέρκελ αναπαράγονται τώρα για τη Λαγκάρντ και γίνεται μια κάποια οικονομία στα έξοδα.

Προϋποθέσεις για την έξοδο

Παρά τη δυσμενή εξέλιξη όμως, ο στόχος της απεμπλοκής του ΔΝΤ παραμένει στρατηγικής σημασίας για να μπορέσει η χώρα να βγει σταδιακά από την εποπτεία των μνημονίων. Απαιτεί όμως μια σειρά προϋποθέσεων που πλέον δεν είναι καθόλου αυτονόητες στη σημερινή πολιτική συγκυρία, όπως οι εξής: Πρώτον, η ταχύτερη ολοκλήρωση της αξιολόγησης ώστε να καταβληθεί η οφειλόμενη δόση και η ελληνική οικονομία να μπει σε φάση ομαλοποίησης, χωρίς αναζωπύρωση των σεναρίων Grexit. Κανείς από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς δεν πρόκειται να δεχθεί να φύγει το ΔΝΤ σε περίοδο αβεβαιότητας, γιατί τότε ακριβώς θεωρούν ότι χρειάζεται περισσότερο.

Δεύτερον, η απεμπλοκή του ΔΝΤ θα γίνει σταδιακά, συναινετικά και χωρίς εγχώριες αγριάδες. Σε πρώτη φάση, θα μεταφερθεί η ευθύνη εποπτείας του ελληνικού προγράμματος στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας με το ΔΝΤ να συμμετέχει σε τεχνικό επίπεδο και αν όλα πάνε καλά θα αποσυνδεθεί οριστικά. Διαφορετικά κανείς ευρωπαϊκός θεσμός δεν θα πάρει το ρίσκο να συγκρουστεί με το ΔΝΤ απλώς και μόνο για να καλύψει μια κυβέρνηση που ψάχνει αφορμές για καθυστερήσεις και αναίρεση των όσων η ίδια συμφώνησε.

Τρίτον και κυριότερο, το ΔΝΤ θα φύγει με μια στρατηγική υπέρβασης και όχι με επικοινωνιακό κυνηγητό. Δηλαδή, για να αποδείξει η Ελλάδα ότι το ΔΝΤ δεν πρέπει να έχει ρόλο στη χάραξη πολιτικής, πρέπει η ίδια να σχεδιάσει και να εφαρμόσει ένα εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων για την επανεκκίνηση των επενδύσεων και της απασχόλησης. Οι θετικές ενδείξεις που υπάρχουν για μια (έστω αργή) ανάκαμψη της δραστηριότητας θα πολλαπλασίαζαν τη δυναμική των αλλαγών, αλλά προς το παρόν κανείς δεν φαίνεται να βιάζεται και η ευκαιρία ίσως χαθεί για άλλη μία φορά.

Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=9311