Σε μια χώρα με μεγάλη επέκταση της ατομικής ιδιοκτησίας και χωρίς ισχυρή παρουσία του προλεταριάτου η μεσαία τάξη καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την κίνηση της κοινωνίας και την αποτύπωσή της σε επίπεδο πολιτικών δυνάμεων. Η αστικοποίηση, η αποβιομηχανοποίηση μετά τη δεκαετία του 1960 και η επέκταση –αν όχι η δημιουργία– του κοινωνικού κράτους στη δεκαετία του 1980 έφεραν στο προσκήνιο με μαζικούς όρους το συγκεκριμένο κοινωνικό στρώμα.

Στις συνεχείς κρίσεις που αφήνουν πίσω τους οι δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, ο δημόσιος διάλογος τείνει να αναζητά απαντήσεις χρησιμοποιώντας τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης. Η ανάπτυξη ως μεγέθυνση δεικτών, η κλιματική αλλαγή ως κάτι που «θα μας απασχολήσει» και η αντίληψη προσωρινότητας για όσα πρωτόγνωρα μας κληροδοτεί η υγειονομική κρίση αποτελούν ορισμένες πτυχές της συγκεκριμένης οπτικής. Πόσο έτοιμοι είμαστε, όμως, να εγκαταλείψουμε αυτή την παράδοση και να αποσυνδέσουμε τη σύγχρονη πορεία μας από τις θετικές προσδοκίες που μας δημιούργησε ο 20ός αιώνας;

Στις πρόσφατες εκλογές της Πορτογαλίας οι Συντηρητικοί και οι Σοσιαλιστές πήραν περίπου το 70%, με το 37% να ανήκει στους πρώτους που είναι οι νικητές. Το ομόδοξο με τον ΣΥΡΙΖΑ πορτογαλικό κόμμα έλαβε 11%, ανεβάζοντας σε ιστορικά υψηλά το ποσοστό του. Κάτι ανάλογο προβλέπουν πως θα συμβεί και στις επερχόμενες εκλογές στην Ισπανία , εκτός απροόπτου.

Εντύπωση μου κάνει, που και τα δύο κόμματα της Κεντροαριστεράς, δηλ. το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ, αναφέρονται μόνο στους επαχθείς όρους της δανειακής σύμβασης, αποσιωπώντας ή τονίζοντας υποτονικά το σκέλος των λεγομένων διαρθρωτικών αλλαγών.