Τώρα που το Brexit δεν είναι πια θέμα αντιδικίας και ανάλυσης αλλά η απτή και ωμή πραγματικότητα, ένα άρθρο στην εφημερίδα Guardian, η οποία είχε ταχθεί σαφώς υπέρ του Remain, ανέδειξε μια πτυχή του προβλήματος που πέρασε μάλλον απαρατήρητη: όχι μόνο την αποδοχή αλλά και την επιδίωξη του Brexit από μια μικρή ομάδα μέσα στο Εργατικό Κόμμα που τα μέλη της τοποθετούν εαυτούς στην (πολύ) αριστερή πτέρυγα. Το υπογράφει ο Λάρι Ελιοτ, υπεύθυνος για τις οικονομικές σελίδες της εφημερίδας.

«Το Brexit προσφέρει μια χρυσή ευκαιρία για να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές στην αρχιτεκτονική της ΕΕ», τονίζει η κ. Ζωρζέττα Λάλη, πρώην στέλεχος της Ε. Επιτροπής, ειδική σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ, στη συνέντευξη της στη «Μεταρρύθμιση» και τον Αντώνη Τιφύλλη.

Οπως αναφέρει, το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ο κύριος αντίπαλος του ευρώ και εμπόδισε κάθε αλλαγή προς το καλλίτερο. Η δυσκολία τώρα είναι ότι το όλο σύστημα έχει πάει τόσο μακριά στη διακυβερνητική οδό, που τα Κράτη μέλη θα έχουν δυσκολία να την εγκαταλείψουν για μια πιο κοινοτική λύση.

Πριν από έναν χρόνο, περίπου, είδα κάτι που έπρεπε να με είχε οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι οι Τόρηδες του Τζόνσον αποκλείεται να μην κερδίσουν τις εκλογές. Ηταν μια εκπομπή στην τηλεόραση με θέμα: πώς θα επηρεαστούν οι Βρετανοί που ζουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο δημοσιογράφος πήγε στην Costa del Sol στην Ισπανία όπου ζουν χιλιάδες Αγγλοι συνταξιούχοι εδώ και δεκαετίες, διατηρώντας όμως τα δικά τους ήθη και έθιμα. Ενας απ’ αυτούς απαρίθμησε τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν, με ιδιαίτερη έμφαση στα εξής δύο:

Ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε το στοίχημά του καθώς η προχθεσινή εκλογική αναμέτρηση ήταν επί της ουσίας ένα δεύτερο δημοψήφισμα που δίνει σαφή λαϊκή εντολή για υλοποίηση του Brexit. Χρειάστηκαν τριάμισι χρόνια από το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016 για να καταλάβουν οι οπαδοί της παραμονής της χώρας στην Ε.Ε. αλλά και στις Βρυξέλλες ότι η συνταγή της Δανίας και της Ιρλανδίας, όπου πραγματοποιήθηκαν δύο δημοψηφίσματα για να προκύψει αποτέλεσμα που να στηρίζει την ευρωπαϊκή κανονικότητα, δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε μια μεγάλη δύναμη όπως το Ηνωμένο Βασίλειο.

Στους λίγους μήνες της πρωθυπουργίας του Μπόρις Τζόνσον, απειράριθμες ήταν οι φορές που ο ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ περιγράφηκε στον φιλελεύθερο Τύπο της Βρετανίας και της ηπειρωτικής Ευρώπης ως ένας "παλιάτσος” που κατέγραφε "αλλεπάλληλες ήττες”. Όμως, στην πραγματική πολιτική μάχη ενώπιον του εκλογικού σώματος (και όχι στους διαδικαστικούς ελιγμούς ενός χαοτικού και αυτοαναφορικού κοινοβουλίου), ο "παλιάτσος” αυτός χάρισε στους Βρετανούς Συντηρητικούς, σύμφωνα τουλάχιστον με τα πρώτα αποτελέσματα, τη μεγαλύτερη νίκη τους από την εποχή της Μάργκαρετ Θάτσερ.

Πριν από μερικές εβδομάδες, ένας δημοσιογράφος στην Αγγλία ρώτησε τον Μπόρις Τζόνσον αν εμμένει στις απόψεις του περί Τουρκίας τις οποίες είχε διατυπώσει πριν από το δημοψήφισμα. Κι εκείνος απάντησε ότι δεν διατύπωσε καμία απολύτως άποψη περί Τουρκίας.

Το τι θα συμβεί τελικά με το Brexit μόνο ο Θεός το ξέρει. Σε μια χώρα όπου η πολιτική πρακτική τηρούσε πάντα τους άγραφους αλλά συμπεφωνημένους κανόνες, συμβαίνουν πράγματα που μέχρι πρόσφατα θα ήταν όχι απλώς απευκταία αλλά αδιανόητα. Anything goes, όπως λένε και οι ιθαγενείς. Αν όμως οι προβλέψεις είναι εξ ορισμού παρακινδυνευμένες, δεν ισχύει το ίδιο για τη διάγνωση της ασθένειας. Θα έλεγα μάλιστα ότι επ’ αυτού οι εκτιμήσεις συγκλίνουν.

«Εχω μια καλή απάντηση. Μήπως έχετε καμιά ερώτηση;» λέει ο Γούντι Αλεν σε μια ταινία του, δεν θυμάμαι ποια. Η ατάκα αυτή μου ήρθε στον νου παρακολουθώντας τις αντιδράσεις του Εργατικού Κόμματος και κυρίως του ηγέτη του στο επερχόμενο Brexit με την πλέον μπρουτάλ εκδοχή του, δηλαδή χωρίς συμφωνία.

Καμιά χώρα δεν είναι σαν τις άλλες, κανένας λαός σαν τους άλλους. Μερικές φορές, μάλιστα, επειδή οι διαφορές είναι τόσο μεγάλες, μιλάμε ωσάν να πρόκειται για ακραία αντίθετες περιπτώσεις - η μέρα με τη νύχτα δηλαδή. Οπως η Βρετανία και η Ελλάδα. Οι φλεγματικοί, πραγματιστές και ευεπίφοροι στους συμβιβασμούς Βρετανοί, κι αντίκρυ οι παρορμητικοί, ευέξαπτοι και πρωτεϊκοί Ελληνες. Δεν θεωρώ τυχαίο το γεγονός ότι όσοι γεννήθηκαν σε μια απ’ τις δυο χώρες και γνωρίζουν καλά την άλλη, αυτή τη διαφορά την εκλαμβάνουν ως προφανή.

Καθώς όλα τα φώτα της δημοσιότητας είναι στραμμένα στην σύγχρονη σεξπηρική τραγωδία ‘’Να βγει κανείς ή να μην βγει’’ και πόσο θα κοστίσει, ορισμένες πτυχές των κοινοτικών διεργασιών υποβαθμίζονται από τα μέσα και την κοινή γνώμη. Κι όμως στη σκιά της Μέυ, του Κόρμπιν ή του Φάρατζ σημαντικά ζητήματα ακόμη και συμβολικού χαρακτήρα βρίσκονται σε εξέλιξη, και μικρά και μεγάλα δράματα εξελίσσονται μπροστά στα μάτια μας καλυμμένα από την βυζαντινού τύπου διαδικασίες και νομικά τερτίπια, με αποτέλεσμα να τα αγνοούμε ως πολίτες

Εδώ και μερικές δεκαετίες, οι περί την πολιτική ασχολούμενοι θεωρούσαν δεδομένες δύο αμετακίνητες αρχές: ότι σε τελική ανάλυση, η στάση των ψηφοφόρων καθορίζεται από το πώς οι επιλογές τους επηρεάζουν την τσέπη τους και ότι νικητής αναδεικνύεται όποιος καταφέρει να κερδίσει τον μεσαίο χώρο. Τελευταία όμως, σε ολόκληρο τον κόσμο συμβαίνουν πράγματα που μας αναγκάζουν να αναθεωρήσουμε αυτό το δόγμα. Περί τίνος πρόκειται;

Νομίζω ότι η περίπτωση του Brexit αποδεικνύεται διαφωτιστική. Η παράταξη που τάχθηκε υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ενωση έριξε το βάρος αποκλειστικά στις ολέθριες οικονομικές επιπτώσεις της εξόδου. Και έχασε.

Μια χαρακτηριστική αντίδραση όσων αναβάλλουν κάτι επειδή το θεωρούν υπερβολικά δυσάρεστο ή δύσκολο είναι να αιφνιδιάζονται όταν διαπιστώνουν ότι αυτό που ανέβαλλαν θα συμβεί τη χρονική στιγμή που όλοι ξέραμε ότι θα συμβεί. Ετσι εξηγείται η τεταμένη, αγχώδης ατμόσφαιρα που έχει καταπλακώσει τους Βρετανούς και κυρίως τους πολιτικούς: στις 29 Μαρτίου 2019, η χώρα τους, μετά από δύο χρόνια άκαρπων και σπάταλων σε χρόνο διαπραγματεύσεων, θα πάψει να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είτε υπάρχει συμφωνία με τους μέχρι τώρα ετέρους της είτε δεν υπάρχει.