Οι δύο ηγέτες κλήθηκαν ξανά ενώπιον του ΟΗΕ να τοποθετηθούν σε πολύ πιο σύνθετη και προωθημένη συζήτηση: υιοθετούν ή όχι το πλαίσιο Γκουτέρες και τα έξι σημεία του ως το πλαίσιο για καταληκτική διαπραγμάτευση; Η Ολγκίν τούς ζητά δηλαδή να δεσμευτούν σε αυτό που ρητορικά τουλάχιστον οι Χριστοδουλίδης και Ερχιουρμάν συμφωνούν: να συνεχίσουν από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά και να καταλήξουν σε στρατηγική συμφωνία.

Πριν μια βδομάδα η Εποχή είχε φιλοξενήσει άρθρο μου για τα ελληνοτουρκικά με τίτλο «Σταθεροί στην αντιεθνικιστική μας γραμμή». Εκεί υπήρχε η πρόβλεψη ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, και αν υποθέσουμε ότι θέλει, δεν μπορεί να προχωρήσει στην επίλυση των Ελληνοτουρκικών διαφορών. Το σχετικό σημείο: « …η βούληση και οι αντοχές της κυβέρνησης Μητσοτάκη δεν την οδηγούν σε ριζική επίλυση των διαφορών με την γείτονα αλλά σε επιδίωξη διατήρησης ενός καλού – πλην εύθραυστου – κλίματος».

Η «διευρυμένη συνάντηση» που προανήγγειλε ο Γκουτέρες αφορά την πρόσκληση των εγγυητριών δυνάμεων «για να συζητήσουν την πορεία προς τα εμπρός». Είναι καταγεγραμμένο από καιρό στον ΟΗΕ ότι η θετική στροφή στις σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία προσστηριχτεί μια πλήρους κλίμακας πρωτοβουλία του ΟΗΕ.φέρει μια ανέλπιστη ευκαιρία για να στηριχθεί μια πλήρους κλίμακας πρωτοβουλία του ΟΗΕ.

Το τελευταίο διάστημα φάνηκε ότι αναθερμαίνονται οι διεργασίες στο Κυπριακό, λίγες μέρες πριν τη συμπλήρωση 50 χρόνων, τόσο από το πραξικόπημα των Ελληνοκυπρίων εθνικιστών της ΕΟΚΑ Β’ με τη συμμετοχή στρατευμάτων της Ελλάδας υπό τις διαταγές της τότε δικτατορικής κυβέρνησης, όσο και από την στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας.

Όσο δεν γίνονται συνομιλίες για τη λύση του Κυπριακού, υπάρχει ο κίνδυνος δημιουργίας εστιών έντασης στην Κύπρο. Αυτό ευνοεί το βάθεμα και τη μονιμοποίηση της διχοτόμησης.

Από το βήμα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο ο πρόεδρος Ν. Χριστοδουλίδης συνόψισε το βράδυ της Τρίτης (23/1) τις προσδοκίες του, καθώς φτάνει στην Κύπρο η απεσταλμένη του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Μαρία Ανχελα Ολγκίν Κουεγιάρ: «Είναι καιρός για την ειρήνη», διακήρυξε μπροστά στους Ευρωπαίους κοινοβουλευτικούς.

Η ομιλία Χριστοδουλίδη πήρε εκτενή κάλυψη από τα εγχώρια ΜΜΕ και προβλήθηκε έντονα από τον μηχανισμό επικοινωνίας του Προεδρικού στα social media. Ομως, η εμφάνιση Χριστοδουλίδη πέρασε διεθνώς απαρατήρητη και «έσβησε» στην Κύπρο από την επικαιρότητα την επομένη.

Το 2023 κλείνει με αμυδρές ελπίδες για το Κυπριακό. Κατά το νέο έτος 2024, η Κύπρος θα μετρά 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή (1974), που αφήνει τις ανεξίτηλες συνέπειες της διχοτόμησης επί του εδάφους και ανάμεσα στους Κυπρίους. Στον μισό αυτό αιώνα, παρήλθαν ακόμα 20 χρόνια αφότου η Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση (2004).

Στους τρεις μήνες αφότου ανέλαβε την εξουσία, ο νέος πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης έθεσε προτεραιότητα την επανάληψη των συνομιλιών για το Κυπριακό. Σχεδόν 100 ημέρες μετά οι συνομιλητές του στον ΟΗΕ πασχίζουν να μιλήσουν μαζί του «τη γλώσσα του συγκεκριμένου», μήπως βρουν σημείο αφετηρίας. Προφανώς, δεν είναι αρκετό να λες γενικολογίες για «επανεκκίνηση από εκεί που μείναμε (στο Κραν Μοντανά)» ύστερα από 6 άγονα χρόνια.

Αυτές τις ημέρες του Πάσχα, πριν από 20 χρόνια, άνοιξε το πρώτο οδόφραγμα στη Λευκωσία, στο Λήδρα Πάλας. Χιλιάδες Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι σχημάτιζαν ουρές, από την προηγούμενη νύχτα, για να περάσουν στην «άλλη πλευρά».

Το ημερολόγιο του κυπριακού προβλήματος έγραφε τότε 23 Απριλίου 2003. Σήμερα, το Κυπριακό μετρά σχεδόν μισό αιώνα. Εκείνη η ημέρα είναι σημαδιακή, γιατί καταγράφεται ως η μόνη κατά την οποία μαζικά οι πολίτες, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, κατάφεραν να κηρύξουν ένα είδος ανυπακοής και να προσπεράσουν τις ηγεσίες τους…

Στις Βρυξέλλες κυκλοφορούν δύο παράλληλες αναγνώσεις γύρω από τις επαφές (22-23/3) που έκανε ο νέος πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης με τους επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η πρώτη ανάγνωση είναι αυτή της Λευκωσίας, όπως διαχέεται στα εγχώρια ΜΜΕ. Ο νέος πρόεδρος προωθεί την πρότασή του για «μεγαλύτερη εμπλοκή της Ε.Ε. στις συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού...» και συζητεί «τα χαρακτηριστικά μιας προσωπικότητας» που θα αναλάβει ως απεσταλμένος της Ε.Ε. στο Κυπριακό.

Η ανάληψη πρωτοβουλίας για επιστροφή στο τραπέζι του ΟΗΕ βρίσκεται στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας στην Κύπρο. Τον Μάρτιο, ο νέος πρόεδρος θα κληθεί να αντιμετωπίσει τα σωρευμένα αδιέξοδα που προκαλεί το άλυτο Κυπριακό μαζί και τον ορατό κίνδυνο η κατάσταση να χειροτερέψει, εξαιτίας της κλιμακούμενης έντασης με την Τουρκία και της απειλής ενσωμάτωσης των κατεχομένων. Μπορεί ο νέος Κύπριος πρόεδρος να αναστρέψει την προδιαγεγραμμένη πορεία προς τη διχοτόμηση του νησιού;

Οι σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας οξύνονται συνεχώς και πλέον δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι ένα «θερμό» επεισόδιο είναι πιθανό. Καθώς η Τουρκία ωθεί τα πράγματα στα άκρα, πολλά ερωτήματα προκύπτουν κατά πόσο οι δύο κυβερνήσεις –Ελλάδα και Κύπρος– μπορούν να αντιτάξουν έναν συγκροτημένο πολιτικό και διπλωματικό σχεδιασμό για να αντιμετωπίσουν τις επιδεινούμενες εξελίξεις.

Τις ημέρες των επετείων του μαύρου Ιούλη του ’74, ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης επέλεξε να κάνει προσωπικό απολογισμό για την κατάσταση στην οποία περιήλθε την τελευταία πενταετία το Κυπριακό, που βρίσκεται στο χείλος της διχοτόμησης: «Εχω ήσυχη τη συνείδησή μου πως έπραξα ό,τι ήτο ανθρωπίνως δυνατόν όχι μόνο προς εξεύρεση λύσεως αλλά και αποτροπής του ναυαγίου στο Κραν Μοντανά», είπε με βάση γραπτή ομιλία που ανέγνωσε υπουργός του (20/7) ανήμερα της εισβολής, καθώς αναρρώνει αυτές τις ημέρες από κορονοϊό. Τι ωθεί τον Ν. Αναστασιάδη να προβεί σε τέτοια δήλωση και γιατί τώρα;