Φασισμός, νεοφασισμός, μεταφασισμός

Η γενιά που προηγείται της δικής μου (γεννήθηκα στα πρώτα-πρώτα μεταπολεμικά χρόνια) είχε να αντιμετωπίσει τον φασισμό. Η δική μου γενιά συγκρούστηκε με τον νεοφασισμό. Οι μεταγενέστερες (δύο τουλάχιστον) θα έχουν να αντιμετωπίσουν τον μεταφασισμό.

Πρόκειται για τρία φαινόμενα πολύ διαφορετικά, που δύσκολα μπορούν να ξαναπαρουσιαστούν, για τα χαρακτηριστικά τους, σε εποχές και συγκυρίες καινούργιες σε σχέση μʼ εκείνες όπου πρωτοπαρουσιάστηκαν και επιβλήθηκαν, αλλά που έχουν οπωσδήποτε παρόμοια γνωρίσματα. Έτσι δικαιολογούν, πέρα από τα προθέματα, το ουσιαστικό που τα εξομοιώνει: φασισμός.