Η ευρωπαϊκή πολιτική περιβάλλοντος και οι επιμέρους πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την προστασία της φύσης είναι ένα πεδίο που προσφέρεται για κοινές δράσεις, θέσεις και πρωτοβουλίες των δημοκρατικών – προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας. Διότι κοινό χαρακτηριστικό των προοδευτικών – δημοκρατικών δυνάμεων είναι η έγνοια για τις επόμενες γενιές και το συλλογικό καλό, μακριά από την αντίληψη της εφήμερης ευημερίας για ορισμένους.

Μάταια προσπαθούν να ανεβάσουν το πολιτικό θερμόμετρο, αποσπώντας την προσοχή των πολιτών. Η μόνη θερμοκρασία που κινείται ψηλά είναι αυτή που οφείλεται στην κλιματική κρίση. Μπήκαμε και τυπικά στην άνοιξη, αφήνοντας πίσω έναν ανεπαίσθητο χειμώνα, τον πιο θερμό στα χρονικά για την Ελλάδα, έναν από τους 6 θερμότερους χειμώνες όλων των εποχών, που «συνέπεσαν» όλοι την τελευταία δεκαετία.

Η κλιματική κρίση, για την οποία προειδοποιούμε -οικολόγοι και επιστήμονες- εδώ και δεκαετίες, θα συνεχίσει να επιδεινώνεται, αν δεν μπει φρένο στην εξόρυξη και χρήση των ορυκτών καυσίμων.

Στην κατασκευή ενός τρίτου πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στην Ανατολική Θράκη προχωρά η Τουρκία, μετά την ολοκλήρωση του πυρηνικού στο Ακούγιου, απέναντι από την Κύπρο, και τη δρομολόγηση ακόμη ενός σταθμού στη Σινώπη της Μαύρης Θάλασσας.

Πρόκειται για την περιοχή του ακρωτηρίου της Igneada στην Ανατολική Θράκη, στην επαρχία Kirklareli (40 Εκκλησιών), 5 χιλιόμετρα νότια του ποταμού Mutludere (Ρέζοβο ή Ρήσος), που αποτελεί τα σύνορα με τη Βουλγαρία και σε κοντινή απόσταση από την Ελλάδα. Εκεί είναι η αρχαία ελληνική πόλη Θυνιάς, όπου κατοικούσαν ελληνικοί πληθυσμοί ώς τις αρχές του 20ού αιώνα (Νιάδα), δίπλα σε έναν σημαντικό θαλάσσιο διάδρομο, που διέθετε λιμάνι, απ’ όπου μεταφέρονταν εμπορεύματα από την ενδοχώρα προς την Κωνσταντινούπολη.

Με τη φράση «Μετάβαση προς την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα» αντί για την «σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων», διατύπωση που είχε γίνει το λάβαρο πίσω από το οποίο συντάσσονταν πάνω από 100 χώρες και χιλιάδες μη κυβερνητικές οργανώσεις, έκλεισε, με 24 καθυστέρηση, η 28η διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Ο κίνδυνος του απόλυτου φιάσκου αποτράπηκε. Αλλά, χωρίς αμφιβολία, αυτό δεν αρκεί.

Aλλοι μιλούν για μια «ιστορική συμφωνία» κι άλλοι εκφράζουν ανοιχτά απογοήτευση αποκαλώντας την απλώς μια γενικόλογη διακήρυξη αρχών χωρίς δεσμευτικό πλαίσιο

Τι θα γίνει αν στην Αθήνα επέλθει ένας «Daniel»; Ή, έστω, ένας «Elias»; Αν σημειωθούν βροχοπτώσεις όχι τόσο έντονες όσο σε Θεσσαλία και βόρεια Εύβοια, όχι 700 ή 600 αλλά μόνο 300 ή 250 κυβικά νερό ανά στρέμμα; Τι θα γίνει στο λεκανοπέδιο της Αττικής, που πρακτικά έχει γίνει όλο ένα ενιαίο πολεοδομικό συγκρότημα, αν προκληθεί μια πολυκρίση, σαν αυτές που έπληξαν τον Θεσσαλικό Κάμπο ή πλήττουν άλλες χώρες; Το ερώτημα βρέθηκε στα χείλη όλων, μετά από όσα πρωτοφανή (αλλά πλέον, όχι σπάνια…) συνέβησαν σε απόσταση 2-3 εκατοντάδων χιλιομέτρων βορείως της πρωτεύουσας.

Η μεγάλη πλημμύρα

Ξάφνιασε; Ναι. Ήταν ξαφνική; Όχι.

Δεν ήταν μόνο η μεγάλη εικόνα, του κόσμου, γνωστή: Η κλιματική κρίση επελαύνει, με 66% πιθανότητες πάμε να ξεπεράσουμε το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, καταφέραμε να εξασθενεί το Gulf Stream στον Ατλαντικό, φέτος ήταν το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί, hot spot της υπερθέρμανσης η Μεσόγειος. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα πυκνώνουν και αλληλοτροφοδοτούνται, καύσωνες και mega-πυρκαγιές διαδέχονται οι πιο άγριες καταιγίδες και πλημμύρες. Φαινόμενα που θα συνέβαιναν κάθε 500 ή 1000 χρόνια, συμβαίνουν κάθε 1-2 χρόνια. Η νέα κανονικότητα στον κόσμο, είναι τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Το γνωρίζαμε όλοι.

Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο, είναι και δικό μας. Αναφερόμαστε στον φαύλο κύκλο της κλιματικής κρίσης: Η χώρα καίγεται από τους πρωτοφανείς καύσωνες και την ξηρασία και, μετά, πνίγεται από τις πρωτοφανείς πλημμύρες. Αλλά ενώ η υπερθέρμανση δεν εξαρτάται από καμία χώρα μεμονωμένη, η αντοχή των υποδομών είναι (και) υπόθεση καθεμίας. Μόνη, καμία χώρα δεν μπορεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Αλλά εξαρτάται από καθεμία αν θα προνοήσει να κάνει ανθεκτικές τις υποδομές της, να τις προσαρμόσει στις συνθήκες της κλιματικής κρίσης που προκαλούν αυτά τα αέρια.

Όταν ο Χένρι Μίλερ έφθασε στον Πειραιά, τον Ιούλιο του 1939, έκανε ζέστη. Αφόρητη ζέστη. Η θερμοκρασία ήταν 48 βαθμούς κελσίου στον ήλιο, γράφει στον «Κολοσσό», όταν πήρε ταξί από το λιμάνι για να ανέβει στην Ακρόπολη. Μπορεί να υπερβάλει κάπως, όπως το συνήθιζε. Μα προφανώς έκανε πολύ ζέστη εκείνη τη μέρα στην Αθήνα. Μια ζέστη που δεν εμπόδισε, πάντως, ούτε εκείνον, ούτε μια ολόκληρη γενιά συγγραφέων, μετά από αυτόν, να λατρέψουν το ελληνικό καλοκαίρι, αυτόν τον «κόσμο από φως». Και να το υμνήσουν ως τον αληθινό επί γης Παράδεισο.

Σε κάποια μακρινή δυστοπία φαίνεται να ταιριάζει το φετινό καλοκαίρι μέχρι στιγμής.

Σαστισμένοι, παρακολουθούμε το ένα παρανάλωμα να διαδέχεται το άλλο. Ρόδος, Βόλος, Εύβοια, Κέρκυρα, Κάρυστος, Αίγιο, έχει χαθεί πια το μέτρημα. Και φυσικά, αυτές οι καταστροφές που τόσο συνοπτικά αναφέρονται ως λέξεις και ως ειδήσεις, αντιστοιχούν σε πραγματικούς ανθρώπους, σε πραγματικές χιλιάδες νεκρών ζώων, σε πραγματικές περιουσίες που καταστράφηκαν σε μερικά λεπτά, σε πραγματικές εκτάσεις πρασίνου που έγιναν στάχτη.

Η χώρα μας παραπαίει ανάμεσα σε πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και σε πολιτικές ασπόνδυλες χωρίς αρχή –μέση και τέλος και χωρίς πραγματικούς Εθνικούς στόχους. Ενώ από την μια πλευρά προχωράμε στο κλείσιμο των θερμοηλεκτρικών σταθμών και την εγκατάλειψη του λιγνίτη ως καύσιμου με πολύ μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό κόστος, ενώ αναπτύσσουμε χρηματοδοτικά και τεχνικά προγράμματα αναδάσωσης, από την άλλη πλευρά χάνουμε χιλιάδες στρέμματα δασών και γεωργικών εκτάσεων μόνο από τις δασικές πυρκαγιές, κατασπαταλώντας το μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών εργαλείων χρηματοδότησης σε αγορά πυροσβεστικού εξοπλισμού.

Όταν η Ρόδος καίγεται επί μία εβδομάδα, στ’ αποκαΐδια της δεν θα εντοπίσουμε μόνο τα κατεστραμμένα σπίτια, τα νεκρά ελάφια, τις πληγωμένες επιχειρήσεις και το ξέπνοο φυσικό κάλλος, που θα χρειαστεί δεκαετίες για να συνέλθει. Θα βρούμε, μία προς μία, σκόρπιες, τσουρουφλισμένες, βαριά έκθετες, και όλες τις σελίδες του αφηγήματος που μηχανιστικά απαγγέλλει και η δεύτερη κυβέρνηση του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.

Σελίδα πρώτη, τίτλος «Ο κρατικός μηχανισμός είναι εξαιρετικά προετοιμασμένος για κάθε ενδεχόμενο».

Μάτι, Αγ. Στέφανος, Μαύρο ΛιΘάρι, Βίλια, Μαραθώνας, Κουβαράς….Κάθε χρόνο, καιρού επιβάλλοντος, δηλαδή όταν συνυπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες και δυνατοί άνεμοι, κάνουμε προσκλητήριο των περιοχών που κάηκαν.

Το πρώτο παράδοξο είναι το γεγονός ότι συνήθως αναφερόμαστε σε περιοχές που ονομάζονται και χαρακτηρίζονται από τους οικισμούς που είναι εγκατεστημένοι σε αυτές. Και όμως, καίγονται δασικές εκτάσεις.