Στις λεγόμενες «ανοιχτές κοινωνίες» οι άνθρωποι δικαιούνται να λένε και να γράφουν ό,τι θέλουν. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως η σκέψη μας είναι απόλυτα δική μας και απόλυτα ελεύθερη, για τον εξής λόγο: το τι σκεφτόμαστε και κυρίως ο τρόπος που το σκεφτόμαστε έχει διαμορφωθεί από διάφορα σχήματα που κατά κανόνα παραμένουν αθέατα.

Κατά καιρούς έχει τύχει να διαβάσω επικριτικά σχόλια για το πώς οι φίλα διακείμενοι απέναντι στη Νέα Δημοκρατία δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν την κυβέρνηση. Δυστυχώς δεν υπάρχει χώρος να δώσω λεπτομέρειες ή συγκεκριμένα παραδείγματα. Γενικεύοντας όμως, ομολογώ ότι βρήκα τα σχόλιά τους εύστοχα, τεκμηριωμένα και ακαταμάχητα.

Α. Δημοσιεύθηκαν πρόσφατα (6.3), στην εφημερίδα Καθημερινή, δύο νομικοπολιτικές παρεμβάσεις, των συναδέλφων Α. Μανιτάκη και Β. Βενιζέλου (περιλαμβάνονται και στον φάκελο «Αστυνόμευση των Α.Ε.Ι. και Σύνταγμα» του Constitutionalism.gr), με προφανή στόχο την ενίσχυση της θέσης της κυβέρνησης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, εν όψει της συζήτησης (11.3) σχετικής αίτησης ακύρωσης πολλών πανεπιστημιακών συλλόγων, ως προς την αντισυνταγματικότητα της άνευ όρων αστυνόμευσης των Πανεπιστημίων (που εισήγαγε ο νόμος 4777/2021).

Στα τέλη της εβδομάδας, όταν η Βουλή ολοκληρώσει και την δεύτερη ψηφοφορία για την αναθεώρηση του Συντάγματος, θα έχει κλείσει και η τελευταία σημαντική εκκρεμότητα για την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο. Η προτελευταία, αν μετρήσουμε και την ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας, που θα αντικαταστήσει τον «νόμο Κατσέλη». Θεωρητικά, από αυτό το χρονικό σημείο κι ύστερα, ο πρωθυπουργός θα μπορούσε, ανά πάσα στιγμή, να αναγγείλει εκλογές.

Οι επικείμενες εκλογές και η πρεμιέρα της «Γέφυρας» έχουν φέρει στο προσκήνιο της δημόσιας συζήτησης το αν, πώς και γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να κάνει το αναμενόμενο άνοιγμα προς τη σοσιαλδημοκρατία. Το μήνυμά του πάντως είναι σαφές: όσοι τοποθετούν εαυτούς στη μεγάλη προοδευτική παράταξη οφείλουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους με μας για να αναχαιτίσουμε την επελαύνουσα Δεξιά.

Οφείλω να ομολογήσω, για άλλη μια φορά, ότι από όλες τις πολιτικές εκδοχές προτιμώ την αριστερή σοσιαλδημοκρατία και ταυτόχρονα εκτιμώ πως μια τέτοια προοπτική σήμερα δεν μπορεί να ευοδωθεί χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ

Οι πολιτικοί δεν συνηθίζουν να ομολογούν δημόσια ότι έκαναν λάθος. Φυσικά, λάθη γίνονται και πολλά μάλιστα, αλλά γι’ αυτά ευθύνονται πάντα οι αντίπαλοι.
Οποιος δεν βαριέται να παρακολουθεί τους σκυλοκαβγάδες τους, ξέρει ότι, σύμφωνα με την αντιπολίτευση, οι αποφάσεις της κυβέρνησης είναι εξ ορισμού κακές, και αντίστροφα, σύμφωνα με την κυβέρνηση, η αντιπολίτευση θα καταστρέψει τη χώρα, αν κερδίσει τις εκλογές.
Εξαιρέσεις με την έννοια της αυτοκριτικής υπάρχουν, αλλά είναι ελάχιστες και κατά κανόνα εκ του πονηρού. Διότι δεν απαιτείται ιδιαίτερη ευφυΐα για να αντιληφθεί κανείς ποιο είναι το σκεπτικό γι’ αυτές τις σπανιότατες εκρήξεις ειλικρίνειας και ταπεινοφροσύνης: η παραδοχή του λάθους δηλώνεται δημόσια, όταν οι πολιτικοί κρίνουν ότι η αυτοκριτική είναι ο μόνος τρόπος να περιορίσουν τη ζημιά.

Την περασμένη Παρασκευή ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να κηρύξει τα σύνορα ΗΠΑ - Μεξικού σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ώστε να εξασφαλίσει τους πόρους για την κατασκευή του αντιμεταναστευτικού τείχους παρακάμπτοντας το Κογκρέσο. Οι Δημοκρατικοί αντέδρασαν με αναφορές για κατάχρηση εξουσίας και προανήγγειλαν προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Είχε προηγηθεί το μεγαλύτερο σε διάρκεια στην αμερικανική ιστορία «λουκέτο» (shutdown) στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες, λόγω της πεισματικής άρνησης των Δημοκρατικών στο Κογκρέσο να συμφωνήσουν με τη χρηματοδότηση του τείχους. Μετά την ανάκτηση του ελέγχου της Βουλής των Αντιπροσώπων, οι Δημοκρατικοί «βάζουν δύσκολα» στον Αμερικανό πρόεδρο

Δεν υπάρχουν «σωτήρες». Σωτήρια μπορεί να είναι μόνο κάποιας μορφής εθνική συνεννόηση που θα διεκδικεί ισχυρή κοινωνική συναίνεση, αποδοχή.

Η οικονομία βρίσκεται σε εύθραυστη ισορροπία με ανοδική τάση. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε τον Νοέμβριο σε 18,5%. Επίσης, οι εξαγωγές έσπασαν το φράγμα των 30 δισ. ευρώ το 2018, πετυχαίνοντας αύξηση 15,7%. Εξαιτίας της κρίσης και της κατερείπωσης του παραδοσιακού παρασιτικού μοντέλου, αναδιαρθρώνεται ο ελληνικός καπιταλισμός και έχει αρχίσει να αφήνει θετικά αποτυπώματα στα στατιστικά στοιχεία.

Την ώρα που τα φώτα της δημοσιότητας έπεφταν πάνω στις εξευτελιστικές για το Κοινοβούλιο καντρίλιες της κυβέρνησης, του Καμένου και των πρώην του, στο ημίφως περνούσαν λάθρα σχεδόν ειδήσεις του είδους: μόλις το 2040 η Ελλάδα θα επιστρέψει στο επίπεδο ανάπτυξης του 2007. Ή ότι το 2050 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα έχει μειωθεί από 800 χιλιάδες ώς 2,5 εκατομμύρια. Θυμόμαστε εξάλλου ότι το ΔΝΤ έχει προβλέψει παρατεταμένη στασιμότητα ως το 2060 με ρυθμό ανάπτυξης περί το 1% κατά μέσο όρο, ενώ η αντίστοιχη πρόβλεψη της ΕΕ είναι ελάχιστα πιο αισιόδοξη.

Αυτό που εκτυλίσσεται τις τελευταίες ημέρες μπροστά στα μάτια μας, κάποιοι το ονομάζουν «αναδιάταξη» του πολιτικού σκηνικού (sic). Δεν είναι όμως παρά ένα πολιτικό freak show. Ελληνιστί θα μπορούσε κάποιος να το χαρακτηρίσει «ο χορός των πολιτικών τεράτων». Όμως δεν είναι βέβαιο ότι θα αποδιδόταν πλήρως ή έστω επαρκώς το νόημα… Μία κυβέρνηση που εκβιάζεται. Υπουργός σηκώνει τα μανίκια και λύνει το ζωνάρι, απειλώντας να πλακώσει δημοσιογράφους.

Η κυβέρνηση πήρε οριακή ψήφο εμπιστοσύνης, αλλά ο τρόπος που την πήρε δείχνει ότι θα λαχανιάσει για να φτάσει ώς τον Μάιο. Η συμφωνία των Πρεσπών ασφαλώς θα κλείσει και καλό είναι που κλείνει για να απαλλάξει την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας από ένα πρόβλήμα που την ταλανίζει επί δεκαετίες. Πέραν αυτού, είναι σίγουρο ότι η προεκλογική περίοδος που έχει ανοίξει θα εξελιχθεί σε κλίμα οξύτατου διχασμού. Δεν πρόκειται για πρόσκαιρη προεκλογική πόλωση. Ούτε για νέα φάση «ομαλοποίησης» της πολιτικής ζωής με την αντιπαράθεση ενός προοδευτικού και ενός συντηρητικού πόλου.

Η τηλεθέαση της συνέντευξης του πρωθυπουργού στον σταθμό Open TV την περασμένη Τετάρτη κυμάνθηκε από 12,4% έως 16,2%, εάν συμπεριλάβουμε την καλύτερη εκτίμηση στο υψηλότερο τέταρτο. Οπως και να έχει, τα ποσοστά είναι χαμηλά όχι μόνο για τηλεοπτική συνέντευξη πρωθυπουργού, αλλά και για την κρισιμότητα της στιγμής.