Τον Φεβρουάριο του 2014, λίγο πριν από τις ευρωεκλογές, η κυβέρνηση Σαμαρά τροποποιεί τον εκλογικό νόμο, θεσπίζοντας τον σταυρό προτίμησης και στις ευρωεκλογές.

Αυτό έβγαζε τον Βενιζέλο από τη δυσχερέστατη θέση να επιλέξει τους δύο, που όλα τα προγνωστικά έδειχναν ότι η νεοσύστατη τότε Ελιά θα εξέλεγε, μεταξύ πολλών προσωπικοτήτων όλων των συνιστωσών του εγχειρήματος. Παράλληλα βόλευε και τον Σαμαρά στο να ενεργοποιήσει τα κομματικά στελέχη στο κυνήγι του σταυρού, ενόψει της ήττας που όλα έδειχναν ότι ερχόταν.

...Στις ιστορικά σημαδιακές μέρες όπως η αυριανή, επαναλαμβάνουμε συνήθως το στερεότυπο «για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεώτεροι». Μπορεί 57 χρόνια μετά η 21η Απριλίου να λέει κάτι περισσότερο και στους παλιότερους και στους νεώτερους; Ίσως ναι, αν ξεκινήσουμε από την ιστορική διαπίστωση ότι η δικτατορία δεν ήταν μοιραίο να συμβεί, δεν ήταν νομοτελειακή κατάληξη της πολιτικής κρίσης που είχε προηγηθεί. Σήμερα η ιστορική έρευνα έχει φωτίσει επαρκώς τα γεγονότα, ξέρουμε πώς, ποιοί και γιατί. Η εικόνα που προκύπτει είναι η αποτυχία ενός ολόκληρου πολιτικού-κομματικού συστήματος να αποφύγει το χειρότερο...

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα χτυπήματα μεταξύ Ιράν και Ισραήλ γίνονται για λόγους γοήτρου και κύρους. Κάθε πλευρά επιθυμεί να δείξει ότι δεν είναι αδύναμη έναντι της άλλης και ότι μπορεί να αντιμετωπίσει όλες τις πιθανές προκλήσεις. Κυρίως όμως είναι ένα τεστ, στο οποίο υποβάλλει η μία πλευρά την άλλη, για να δει ποια θα είναι η αντίδραση της. Το τεστ αφορά και ορισμένα άλλα κράτη της περιοχής, όπως και κάποιες δυτικές χώρες που αναπτύσσουν δραστηριότητα στη Μέση Ανατολή. Είναι μια προσπάθεια χάραξης «κόκκινων γραμμών» των δύο πλευρών.

Βαδίζουμε προς τις ευρωεκλογές συζητώντας επί παντός επιστητού, αρκεί αυτό να είναι άσχετο με τις ίδιες τις ευρωεκλογές και την ιδιαίτερη σημασία που εξ αντικειμένου έχουν στη σημερινή συγκυρία. Μια συγκυρία αρνητική: Το στοίχημα που είναι στο τραπέζι δεν αφορά πόσο γρήγορα θα γίνουν βήματα προς τη διεύρυνση και εμβάθυνση της διαδικασίας ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά αν θα υπάρξουν αντιστάσεις αρκετά ισχυρές ώστε να αποτραπούν μεγάλες υποχωρήσεις, που θα απειλούσαν σημαντικές καταχτήσεις από αυτές που μέχρι σήμερα έχουν επιτευχθεί.

Είναι γνωστό ότι το καθεστώς των φανατικών μουλάδων του Ιράν είναι σύμμαχος του βάναυσου καθεστώτος του Άσαντ της Συρίας. Με αφορμή τον εμφύλιο πόλεμο στην Συρία, ιρανικές στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις βρίσκονται στο συριακό έδαφος. Μαζί τους βρίσκονται υψηλόβαθμα στελέχη των διαβόητων «Φρουρών της Επανάστασης», σιδερένιο χέρι του ιρανικού καθεστώτος, και της πιο σκληροπυρηνικής μονάδας τους που ονομάζεται «Αλ Κουντς» (μουσουλμανική ονομασία της Ιερουσαλήμ).

Με ποια κριτήρια διαμορφώνεται η ευρωπαϊκή στρατηγική της χώρας; Το ερώτημα τίθεται εκ των πραγμάτων, από την όλως παράδοξη στάση της χώρας μας σε δύο μείζονα θέματα: Την Ενιαία Αγορά πρώτο, το ευρωομόλογο για την πολεμική βιομηχανία και την άμυνα, δεύτερο.

Το πρώτο θέμα είναι ο κατακερματισμός της ενιαίας εσωτερικής αγοράς –του κορυφαίου επιτεύγματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την πανδημία και μετά, τα πιο ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη ενισχύουν τις εθνικές επιχειρήσεις τους σε βάρος των επιχειρήσεων των πιο αδύναμων χωρών, δίνοντάς τους κρατικές ενισχύσεις που παραβιάζουν τις αρχές της Ενιαίας Αγοράς και στρεβλώνουν τους κανόνες ανταγωνισμού. Κάνοντας -με έναν πολύ δικό τους τρόπο…- την κρίση ευκαιρία, επιδοτούν τις επιχειρήσεις τους για να διευρύνουν τα μερίδιά τους, να εκτοπίζουν τους ανταγωνιστές τους των φτωχότερων χωρών και, ίσως, σε επόμενη φάση, κάποιους εξ αυτών να τους εξαγοράσουν –ώστε να έχουμε και ωραίες «ξένες επενδύσεις».

Ακόμα μια φορά, η οικονομία έπαιξε ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις. Ακρίβεια, πτώση της τουρκικής λίρας, υψηλός πληθωρισμός, η αθέτηση των υποσχέσεων του Ταγίπ Ερντογάν περί μη ανόδου των τραπεζικών επιτοκίων, είναι βασικοί λόγοι για τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών στην Τουρκία.

Η φθορά της άσκησης εξουσίας επί 22 χρόνια από τον Ερντογάν και το συντηρητικό ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ήταν σημαντικός παράγοντας. Μια ολόκληρη γενιά δεν έχει γνωρίσει άλλον ηγέτη. Το γεγονός οδήγησε πολλούς νέους να ζητήσουν αλλαγή και ανανέωση. Είναι γνωστό ότι οι νεαρές ηλικίες αποτελούν υψηλό ποσοστό στο σύνολο του τουρκικού πληθυσμού.

Στα καθήκοντα κάθε κυβέρνησης είναι και η διαχείριση της κοινής γνώμης. Άλλες κατανοούν αυτήν τη διαδικασία ως μια αναγκαία συνεχή, συστηματική επεξήγηση της στρατηγικής τους στους πολίτες της χώρας, ώστε να την κάνουν κατανοητή και να αίρουν όποια μη αναπόφευκτα εμπόδια στην εφαρμογή της. Αυτό, παράδειγμα, έκανε ο Κ. Σημίτης για να επιτύχει την ένταξη της χώρας στη ζώνη του ευρώ –όταν η ΝΔ, ως αντιπολίτευση, επεδίωκε να την ξαποστείλει στις καλένδες, δήθεν ως mission impossible.

Ανακοινώνεται στο υπουργικό συμβούλιο η αύξηση του κατώτατου μισθού, με τις πληροφορίες να αναφέρουν, ότι επίκειται αύξηση από 5,5-6,5%. Έτσι ο κατώτατος μισθός που σήμερα είναι στα 780 ευρώ, αναμένεται να φτάσει τα 820-830 ευρώ μικτά (706-715 καθαρά).

Η κυβέρνηση παρουσιάζει την αύξηση αυτή, σαν μια αύξηση που ξεπερνά τον πληθωρισμό(3,9%) και θα ενισχύσει σημαντικά το εισόδημα των εργαζομένων, η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική:

Κάτι, αλήθεια, συμβαίνει εδώ; Μια πρόχειρη απάντηση θα ήταν αρνητική, ότι τίποτα αξιόλογο δεν συμβαίνει. Βεβαίως είναι σημαντικό το εύρημα της Metron Analysis ότι μετά από μία 5ετία ξαναπαίρνει κεφάλι με 39% ο κ. Κανένας ως καταλληλότερος για πρωθυπουργός – ωστόσο έπεται από κοντά ο Κυρ. Μητσοτάκης με 33%, ενώ ακολουθεί το χάος, με τους άλλους αρχηγούς από 7% και κάτω. Για πρώτη φορά η κυβέρνηση υφίσταται αξιόλογη φθορά, 5,1 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε ένα μήνα – ωστόσο στην εκτίμηση ψήφου κρατιέται στο 31,4%, όσο έχουν μαζί ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Αριστερά. Αρα η πολιτική κυριαρχία φθείρεται μεν, ωστόσο παραμένει ισχυρή.

Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών είναι αναμφίβολα ένα εξαιρετικά πολυσήμαντο γεγονός. Και αυτό δεν αφορά μόνο την τεράστια συγκίνηση που προκάλεσε, λόγω του τρόπου που συνέβη, των παραλείψεων που το προκάλεσαν και του πρωτοφανούς αριθμού των θυμάτων. Εξ ίσου εντυπωσιακές είναι και οι πολλαπλές αναταράξεις που προκάλεσε στο πολιτικό επίπεδο και ιδίως στην σημερινή κυβέρνηση, η οποία έως τώρα, παρά τις επανειλημμένες θεσμικές παρεκτροπές της, φαινόταν άτρωτη, χάρη στον ασφυκτικό έλεγχο που ασκεί, μέσω της διαπλοκής, στο πεδίο της ενημέρωσης (βοηθούσης βέβαια και της απουσίας ισχυρής αντιπολίτευσης…).

Ας αρχίσουμε από τα βασικά: οι καλές εποχές πέρασαν. Η περίοδος σχετικής σταθερότητας και ειρήνης που επικράτησε -ειδικά στην Ευρώπη- τα τελευταία 30 χρόνια, τελείωσε.

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, που σηματοδοτήθηκε με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, επιβεβαιώθηκαν δύο αρχές: το απαραβίαστο των διεθνών συνόρων και το δικαίωμα κάθε χώρας να εντάσσεται σε όποια συμμαχία ή περιφερειακό οργανισμό επιθυμεί.

Υπό αυτήν την έννοια, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ήταν μια «τομή». Διότι αμφισβήτησε εμπράκτως και με τη βία, τις δύο αυτές βασικές αρχές. Δεν πρόκειται για μια «εφήμερη» περιπέτεια. Οι συνέπειες της θα επιδράσουν στο ευρωπαϊκό σκηνικό για τα επόμενα 20-30 χρόνια. Αυτός είναι ο λόγος που βλέπουμε μπροστά μας να εξελίσσεται η αναδιοργάνωση του ευρωπαϊκού και -σε μεγάλο βαθμό- του διεθνούς τοπίου.