H μαντίλα στάθηκε η σπίθα που πυροδότησε τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν από το 2009, όταν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους καταγγέλλοντας νοθεία. Ένα κομμάτι πανί ενσάρκωσε τόσο τη δυσαρέσκεια και την οργή που συσσωρεύει μεγάλο μέρος της κοινωνίας στη χώρα, ώστε γενικεύτηκαν οι διαμαρτυρίες έχοντας πλέον και πολιτικό υπόβαθρο (να αλλάξει το σύστημα), αλλά και οικονομικό: ο πληθωρισμός τρέχει φέτος με 50%, την ώρα που το 60% του πληθυσμού ζει στο όριο της φτώχειας κι ένα 20% στην απόλυτη ένδεια.

Την ώρα που η Ευρώπη ανησυχεί βλέποντας σε αργή κίνηση την δική της κρίση, και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις εξακολουθούν να βλέπουν υπνωτισμένες το παράδοξο θέαμα των μυριάδων προσπαθειών που καταβάλλουν ευρωπαίοι αξιωματούχοι για να σώσουν το ευρώ (και έτσι το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα), σύννεφα πολέμου μαζεύονται για άλλη μία φορά επάνω από το Ιράν.

Τι ακριβώς συμβαίνει στην Τεχεράνη; Πληροφορίες από ανεξάρτητες πηγές σχεδόν δεν υπάρχουν, το καθεστώς έχει επιβάλλει ασφυκτική λογοκρισία, ωστόσο στα χρόνια του Internet, του twitter και του You tube λίγα πράγματα μένουν κρυφά. Το τελευταίο εξάμηνο μετά το αμφιλεγόμενο αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, οι διαδηλώσεις ενάντια στον πρόεδρο Μαχμούτ Αχμαντινεντζάντ συνεχώς πυκνώνουν και γίνονται πιο μαζικές- και πιο βίαιες. Όπως βιαιότερη γίνεται και η αντίδραση του καθεστώτος, το οποίο μάλιστα σπάει και τα ταμπού, όπως την ιερότητα των θρησκευτικών εορτών.

Οι εικόνες από το Ιράν προκάλεσαν δέος: χιλιάδες κόσμος συνόδεψε τη Δευτέρα στην τελευταία του κατοικία τον ανώτατο κληρικό (μεγάλο αγιατολάχ) Χουσεΐν Αλί Μονταζερί, στην ιερή πόλη των σιιτών, Κομ. Η κηδεία του ανθρώπου ο οποίος αρχικά είχε θεωρητικοποιήσει το σημερινό θεοκρατικό καθεστώς, για να αναγνωρίσει το λάθος του αργότερα και να το καταδικάσει, μετατράπηκε γρήγορα σε μαχητική αντικυβερνητική διαδήλωση με σκληρά συνθήματα ("κάτω οι δικτάτορες") κατά του κατεστημένου.

Είναι κάπως ενοχλητικοί αυτοί οι Ιρανοί. Εκεί που νομίζαμε ότι είχαν κουραστεί και είχαν αποδεχθεί τη μοίρα τους, να τοι πάλι στους δρόμους. Και αντί για «Θάνατος στην Αμερική!», φωνάζουν- οι αθεόφοβοι- «Θάνατος στον δικτάτορα!».

Ενα από τα μεγαλύτερα μυστήρια που περιβάλλουν το Ιράν μετά τις προεδρικές εκλογές είναι ο ρόλος του πρώην προέδρου της χώρας Αλί Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί. Ενας από τους πιο πλούσιους και ισχυρούς άνδρες στο Ιράν, πρώην δεξί χέρι του πατέρα της ισλαμικής επανάστασης Αγιατολάχ Χομεϊνί

Ο ιστορικός της Μέσης Ανατολής εξειδικεύεται στα ζητήματα του Ιράν (αρμενικής καταγωγής, έχει γεννηθεί στο Ιράν και σπουδάσει στο Λονδίνο). Διδάσκει στο κολέγιο Μπαρούχ στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ενώ και τα έξι βιβλία του αφορούν στη γενέτειρά του - το τελευταίο που εκδόθηκε το 2008 αφορά στη σύγχρονη ιστορία του Ιράν ενώ αυτό που γράφει αυτή την περίοδο αφορά στο αμερικανοκίνητο πραξικόπημα του 1953.

Η εβδομάδα που πέρασε ήταν μια κρίσιμη καμπή στην προεδρία του Μπαράκ Ομπάμα. Σηματοδοτεί το τέλος της πρώτης περιόδου και εγκαινιάζει μια νέα στη θητεία του αμερικανού προέδρου. Η περίοδος των υποσχέσεων και του αρχικού ενθουσιασμού μετά την ανάληψη της προεδρίας έλαβε τέλος.

«Μποϊκοτάρετε τη Νokia επειδή πούλησε στο καθεστώς του Αχμαντινετζάντ τεχνολογία παρακολούθησης των πολιτών»: οι διαδηλώσεις στο Ιράν μπορεί να σταμάτησαν, αλλά το Διαδίκτυο έχει πάρει φωτιά.

Ποιος το περίμενε; Ποιος θα διακινδύνευε πριν μόλις έναν μήνα μια τέτοια «προφητεία»; Οτι δηλαδή θα ξεσπούσε μαζικό κίνημα αντίστασης στο Ιράν.

Η μεγάλη δυσκολία του Ιράν έγκειται στο ότι δεν γνωρίζουμε πώς να το προσεγγίσουμε. Είτε πρόκειται για τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε για την Ευρώπη, κανένας μέχρι στιγμής δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει υιοθετήσει την κατάλληλη στάση.

Mια χώρα που δεν γνώρισε ποτέ τη δημοκρατία – περνώντας από την αποικιοκρατία στη δικτατορία του Σάχη και κατόπιν στο «βαθύ» θεοκρατικό καθεστώς (με μια επανάσταση πριν από ακριβώς 30 χρόνια). Το Ιράν ζει ίσως την πιο κρίσιμη καμπή στην ιστορία του...