Στη διαφαινόμενη συμφωνία κυβέρνησης και πιστωτών για ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης υπάρχουν πολλά παράδοξα και ανεπίτρεπτα πράγματα, κάποια από τα οποία είναι και εξωφρενικά, όχι μόνο από πολιτική άποψη, αλλά και από τη θεσμική σκοπιά τους.
Η νομοθέτηση σημαντικών περιοριστικών μέτρων από τώρα που θα ισχύσουν από το 2019 ανεξάρτητα από την πορεία των δεικτών της οικονομίας, είναι διαδικασία καινοφανής και πολιτικά αμφισβητούμενη.Επί της ουσίας, τα σημαντικότερα μέτρα που είναι οι περικοπές στις συντάξεις και η μείωση του ποσού που αντιστοιχεί στο αφορολόγητο όριο, είναι με δεδομένο το πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος και την άνιση κατανομή των φορολογικών βαρών κυρίως στην μεσαία τάξη, απαραίτητα και το εύλογo θα ήταν, εφόσον η ελληνική πλευρά τα αποδέχθηκε, να ισχύσουν από το επόμενο οικονομικό έτος 2018.

Σε ομιλία του στην Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ τον Μάιο του 2015 ο Αλ. Τσίπρας είχε πει ότι η κυβέρνησή του θα κάνει στροφή 360 μοιρών (αντί για 180) στα εργασιακά σε σχέση με τις προβλέψεις των προηγούμενων μνημονίων επαναφέροντας τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τη διαιτησία και είχε τότε διακωμωδηθεί για την επική γκάφα.

Ενάμιση χρόνο μετά αποδείχθηκε ότι η ρήση του πρωθυπουργού έμελλε να είναι προφητική, αφού θα κάνει το ανέκδοτο πραγματικότητα και όχι μόνο θα αποδεχθεί τις ρυθμίσεις που θεσπίστηκαν για τις εργασιακές σχέσεις με τις προβλέψεις των προηγούμενων μνημονίων, αλλά θα δεχθεί ακόμη επαχθέστερες.

Επί μήνες τώρα, η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός προσπαθούν κάθε φορά να δίδουν την εντύπωση ότι είμαστε κοντά σε συμφωνία, ενώ από την άλλη πλευρά ως αντιστάθμισμα, οι της αριστερής πλατφόρμας ζητούν, κάποιοι από αυτούς να μην προκύψει συμφωνία που θα ακυρώνει το κυβερνητικό πρόγραμμα του Σύριζα και κάποιοι άλλοι (οι πιο σκληροπυρηνικοί) να μην υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία, να πάψει η χώρα να πληρώνει τις δόσεις των δανείων της και να επιστρέψει σε εθνικό νόμισμα.

Υστερα και από την πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού οικονομικών στην έδρα του Δ.Ν.Τ. προκειμένου να καθησυχάσει τις ανησυχίες που δημιούργησαν οι δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών για καθυστέρηση πληρωμής των δόσεων του Απριλίου, μπορούμε να πούμε ότι η πρόθεση ή μάλλον η διαφαινόμενη απόφαση της κυβέρνησης είναι (ευτυχώς) να ακολουθήσει την οδό της συνδιαλλαγής και όχι της ρήξης.

Στις εκλογές του 2012 δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι όλα τα κόμματα (με εξαίρεση το νεότευκτο Ποτάμι) που διεκδικούν σήμερα την πρωτιά ή την τρίτη θέση και συνακόλουθα τη συμμετοχή τους σε κυβέρνηση συνεργασίας, ήταν αντιμνημονιακά και είχαν ως βασική επιδίωξη και στόχο, την επαναδιαπραγμάτευση των όρων του μνημονίου, όπως και αν την αποκαλούσαν (απεγκλωβισμό, απαγκίστρωση κ.λ.π.), με τις αποχρώσεις και διαφορές τους.
Αυτό διευκόλυνε κάποια κόμματα (κυρίως ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) να δηλώνουν, ενόψει των δεύτερων εκλογών του Ιουνίου 2012 ότι θα συμβάλουν στη διακυβέρνηση της χώρας, όποιο και από τα δύο κόμματα (ΝΔ ή ΣΥΡΙΖΑ) αναδειχθεί πρώτο, μέσα από ένα κοινά αποδεκτό πρόγραμμα, στην κατεύθυνση της διαπραγμάτευσης και αλλαγής των επαχθών όρων των δανειακών συμβάσεων.

Τα κόμματα της συγκυβέρνησης, αλλά και διάφορες κινήσεις βουλευτών που ομαδοποιήθηκαν και ενεργοποιήθηκαν ενόψει της προεδρικής εκλογής, είχαν στο κέντρο των προϋποθέσεων ή των προαπαιτούμενων που έθεταν προκειμένου να γίνει ελκυστική η θετική ψήφος για τον προτεινόμενο πρόεδρο, εκτός από την αναθεώρηση του Συντάγματος, τη διενέργεια εκλογών εντός του 2015.
Αρχικά διακινήθηκαν από βουλευτές, κείμενα για ψήφιση από αυτή τη βουλή ΠτΔ και εκλογές τον Μάϊο, στην συνέχεια ο Μάϊος έγινε Οκτώβριος και τις τελευταίες μέρες, όσοι ενδιαφέρονται να προωθήσουν το «πακέτο» της εκλογής προέδρου, μιλούν για εκλογές εντός του 2015, ενώ ο πρωθυπουργός, στο πρόσφατο μήνυμά του μίλησε για εκλογές «ακόμη και στο τέλος του 2015», καθιστώντας με αυτή τη διατύπωση τον αντίστοιχο χρόνο ελαστικό, ως «το νωρίτερο» δηλαδή (και βλέπουμε..).

Μπαίνοντας ήδη σε μία προεκλογική ή οιονεί προεκλογική περίοδο, ενόψει προεδρικής εκλογής, διατυπώνεται σε κάθε ευκαιρία από τους επικεφαλής των δύο κομμάτων της κυβέρνησης, αλλά και από τα στελέχη τους, η εκτίμηση ότι πρέπει να αποφευχθούν οι εκλογές, ότι η χώρα δεν πρέπει να διακινδυνεύσει το μέλλον της, να μπεί σε περιπέτειες ή να καταστρέψει όσα με τόσο κόπο έχτισε την τελευταία περίοδο. Πολιτικός λόγος δηλαδή που συνήθως χαρακτηρίζεται με τη φράση-κλισέ, κινδυνολογία.

Μπορεί όμως σε μία δημοκρατία και μάλιστα ευρωπαϊκής χώρας οι εκλογές να αποτελούν απειλή καταστροφής ή κατάρρευσης;

Το επόμενο μεγάλο πολιτικό ζήτημα που έχουμε μπροστά μας και που θα καθορίσει τις εξελίξεις, είναι η δυνατότητα ή μη της παρούσας βουλής να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ως γνωστόν, το Σύνταγμά μας προβλέπει έμμεση εκλογή του Προέδρου από τη βουλή με διαδοχικές ψηφοφορίες και με διάλυσή της, αν δεν επιτευχθεί στην 3η ψηφοφορία αυξημένη πλειοψηφία 180 βουλευτών, ενώ μετά από τις εθνικές εκλογές, προβλέπεται στην τελική ψηφοφορία στη βουλή, η εκλογή Προέδρου και με 151 ψήφους.
Δεν είναι εκ πρώτης όψεως παράλογη η σκέψη ότι η ίδια πλειοψηφία των 151 ψήφων θα μπορούσε να προβλέπεται ως τελική διαδικασία και πριν από τη διάλυση της βουλής, πλην όμως, ο συντακτικός νομοθέτης θέλησε να συνδέσει την παραπάνω αριθμητική πλειοψηφία και με ουσιαστική πολιτική νομιμοποίησή της, δηλαδή με κοινοβουλευτική σύνθεση που θα έχει προκύψει από πρόσφατη λαϊκή εντολή, επιθυμώντας προφανώς να προσδώσει στον αρχηγό του πολιτεύματος, αυξημένο κύρος και αδιαμφισβήτητη ή έστω ευρύτερη, αποδοχή.

Οι ευρωεκλογές, όσο και αν η εκάστοτε κυβέρνηση επιδιώκει να τις υποβαθμίσει ως προς την ευρύτερη πολιτική σημασία του αποτελέσματος, είναι μετά τις εθνικές εκλογές, η σημαντικότερη καταγραφή της δύναμης και της απήχησης των πολιτικών κομμάτων και ασφαλώς και της κυβέρνησης. Παραδοσιακά βέβαια, το πολιτικό μήνυμά τους αμφισβητείται και υποβαθμίζεται από όλες τις κυβερνήσεις, με την επίκληση κυρίως της αυξημένης αποχής και της χαλαρής ψήφου ή ακόμη και της φυσιολογικής φθοράς από τη λήψη μέτρων, δυσάρεστων ή που δεν έχουν ακόμη αποδόσει αποτέλεσμα, στο μέσον, συνήθως, της τετραετίας. Είναι όμως εντυπωσιακό - μετά την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού που επισφραγίσθηκε με το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών και με τους νέους κομματικούς σχηματισμούς που προέκυψαν τους τελευταίους μήνες - το γεγονός ότι στα αποτελέσματα όλων των μετρήσεων των τελευταίων μηνών, οι αποκλίσεις στην καταγραφή της πρόθεσης ψήφου ανάμεσα στα ποσοστά των ευρωεκλογών και των εθνικών εκλογών, είναι από ανύπαρκτες έως ελάχιστες για όλα τα κόμματα.

Είναι να σηκώνει κανείς τα χέρια ψηλά με αυτά που δείχνουν τους τελευταίους μήνες οι δημοσκοπήσεις, είτε αποδειχθεί ότι οι καταγραφές αυτές θα έχουν αντιστοίχηση προς την τελική, την εκλογική προτίμηση των πολιτών είτε όχι, πράγμα αδιάφορο εν προκειμένω, αν δεχθούμε ότι οι μετρήσεις καταγράφουν πάντα τις διαθέσεις της στιγμής.

Τον Δεκέμβριο του 2013 η κίνηση των «58» στο ξεκίνημά της εφθανε σε ποσοστά έως και 16 % και τρείς μήνες μετά, αθροιζόμενη με το ΠΑΣΟΚ, καταγράφει ως «Ελιά» το ποσοστό που είχε μόνο του το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή 5-6 %.

Το πρόσφατο «Ποτάμι» ξεκίνησε με παρόμοιες επιδόσεις και μολονότι είναι ακόμη πρόωρο, μπορούμε να στοιχηματίσουμε με βεβαιότητα για την ανάλογη συνέχεια, αν και ίσως να μη βρούμε πρόθυμους παίκτες με την αντίθετη επιλογή.

Μετά την «κεντροαριστερά» μας προέκυψε η «Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη» με την πρόσφατη εξαγγελία ότι θα κατέλθει στις ευρωεκλογές. Εδώ όμως είναι και τα δύσκολα για τη νέα πολιτική κίνηση-συνασπισμό-κόμμα ή ό,που καταλήξει αυτή τέλος πάντων.
Η «Δημοκρατική Αριστερά» αποφάσισε στο πρόσφατο συνέδριο την αυτόνομη κάθοδο στις ευρωεκλογές. Αυτό είναι κάτι που ασφαλώς δεν αλλάζει, όποια και αν είναι η σχέση της στη συνέχεια με την κίνηση που ξεκίνησε με τη διακήρυξη των 58. Ο νέος φορέας συνεπώς, με την καθοδό του στις ευρωεκλογές, θα κληθεί να διαβεί τον Ρουβίκωνα, καλούμενος να αποφασίσει αν θα συμπράξει με το ΠΑΣΟΚ ή όχι.

Απλός και θεμελιώδης κανόνας κάθε διαπραγμάτευσης είναι η επιδίωξη της διεξαγωγής της σε χρόνο που να διευκολύνει την άσκηση πίεσης προς την άλλη πλευρά, το λεγόμενο timing. Αν χαθεί αυτό το πλεονέκτημα, βρίσκεσαι συνήθως από κάτω, χωρίς πολλές πιθανότητες να είσαι τελικά ο κερδισμένος.

Η ελληνική κυβέρνηση μετά το καλοκαίρι διαβουλεύονταν με την τρόϊκα για όλα τα προαπαιτούμενα μέτρα, έχοντας ως διαπραγματευτικό ελιγμό και, πάντως, ως δυνατότητα, ιδιαίτερα από τον Οκτώβρη, την προκήρυξη εκλογών για τον Νοέμβρη ή και για τις αρχές Δεκέμβρη στη συνέχεια, ανεξαρτήτως του αν αυτό διατυπώθηκε ρητά προς τους δανειστές ή απλώς υπονοούνταν.