Από την στιγμή που η ρωσική εισβολή δεν κατόρθωσε να απομακρύνει την κυβέρνηση Ζελένσκι από το Κίεβο και να «λύσει» το θέμα της Ουκρανίας μέσα σε κάποιες μέρες, ή το πολύ μέσα σε λίγες εβδομάδες, ήταν θέμα χρόνου να εμφανιστούν οι ρωγμές στο καθεστώς του Πούτιν.

Η «αυτοκρατορική» ιδεολογία, που είναι το συνεκτικό στοιχείο του καθεστώτος, δεν μπορεί να σταθεί με τα πενιχρά αποτελέσματα της εισβολής. Τι αυτοκρατορία είσαι, αν δεν μπορείς να κατακτήσεις τον μικρότερο γείτονα σου…;

Η Δύση θέλει να καταστρέψει τη Ρωσία όπως κατέστρεψε τη Σοβιετική Ενωση, επισήμανε ο Πούτιν στο χθεσινό τηλεοπτικό του διάγγελμα.

Πέραν της αυτονόητης θέσης ότι τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα, όπως η διάλυση της ΕΣΣΔ, δεν ερμηνεύονται με θεωρίες συνωμοσίας, η τοποθέτηση του Πούτιν αξίζει προσοχή.

Η μετασοβιετική Ρωσία είναι όπως η ΕΣΣΔ ένα πολυεθνικό κράτος όπου οι τοπικοί εθνικισμοί, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Τσετσενία αλλά και άλλες περιοχές στον Βόρειο Καύκασο και στη Σιβηρία, είναι ενεργές ή δυνητικές εστίες αποσχιστικού αναβρασμού.

Σήμερα γίνεται η κηδεία του μέσα σε κλίμα αμηχανίας του ρωσικού κράτους και απουσίας της ρωσικής κοινωνίας. Στην ουσία, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ κείτεται σαν άταφος νεκρός στην ίδια την πατρίδα του. Σαν σύγχρονος Πολυνείκης σε μια χώρα που οι Αντιγόνες δολοφονήθηκαν ή ξενιτεύτηκαν για να γλιτώσουν τη φυλακή. Μια χώρα που δεν ξέρει πώς να θάψει τον νεκρό της γιατί η ίδια δεν μπόρεσε να τα βρει με τον εαυτό της.

Οι ελληνορωσικές σχέσεις βρίσκονταν σε περιδίνηση ήδη από την εποχή της συμφωνίας των Πρεσπών. Η Ρωσία έχει αποδεχθεί ότι η Ελλάδα ανήκει στο στρατόπεδο της Δύσης από την περίοδο του Κριμαϊκού πολέμου και έπειτα και έχει ανάλογα προσαρμοστεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι κατά καιρούς δεν επιχείρησε να αποκτήσει ερείσματα εντός της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και τμήματος της πολιτικής ελίτ, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι επιδίωξε στα σοβαρά την ανατροπή του δυτικού μας προσανατολισμού, κάτι που επιστεγάστηκε στη Γιάλτα το 1945.

Οι δραματικές εξελίξεις στην ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, αποδεικνύουν ότι ο βασικός στόχος του αυταρχικού καθεστώτος Πούτιν δεν ήταν η μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ούτε βέβαια η προστασία των ρωσόφωνων της Ουκρανίας, για τους οποίους το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (Μάρτιος 2022) αποφάνθηκε ότι δεν υπήρξε η «γενοκτονία» που επικαλείτο η Ρωσία, ενώ οι ίδιοι είναι τα κύρια θύματα ανηλεών βομβαρδισμών από τις ρωσικές δυνάμεις στη Μαριούπολη, την Οδησσό, το Χάρκοβο και σε όλη την ανατολική και νότια Ουκρανία.

Βαθαίνει το ρήγμα στους κόλπους της Ε.Ε. μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών που επιθυμούν ένα γρήγορο τέλος του πολέμου και εκείνων που θέλουν να δουν την παραδειγματική τιμωρία της Ρωσίας. Με βάση έρευνα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (ECFR), που διενεργήθηκε σε εννέα χώρες-μέλη της Ε.Ε. –τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, την Ισπανία και τη Σουηδία–, καθώς και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τη συνεχιζόμενη υποστήριξη της κοινής γνώμης προς την Ουκρανία, στη συζήτηση έχουν αρχίσει να υπεισέρχονται νέοι προβληματισμοί, όπως το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας, ο πληθωρισμός, οι ελλείψεις πρώτων υλών.

Την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την στάση της Ε.Ε. και της ελληνικής κυβέρνησης σχολιάζει στην ΜτΚ ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Στέργιος Καλπάκης.Επισημαίνει την ανάγκη «να αποκτήσει η Ε.Ε. μια στρατηγικά αυτόνομη πολιτική άμυνας και ασφαλείας σε σχέση με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ στο πλαίσιο μιας συνολικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης», και δηλώνει πως «εκείνο που πρέπει να κάνει η χώρα μας είναι να επιμείνει στην πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και στον παραδοσιακό της ρόλο ως γέφυρα ειρήνης και συνεννόησης των χωρών και των λαών της περιοχής»

«Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση καταφέρει να καταστεί πόλος με στρατηγική αυτονομία στη διεθνή σκηνή, θα μπορούσε να ανακόψει την πορεία προς έναν νέο ψυχρό πόλεμο»

Οταν ο διάσημος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στη Βρετανία, Philippe Sands, έγραφε το εμβληματικό βιβλίο του «Lawless World» (Ανομος κόσμος) το 2006, είχε στόχο τους Μπους και Μπλερ. Οχι τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Αναφερόταν στην πολυεπίπεδη και αχαλίνωτη ανομία τους με την εισβολή στο Ιράκ. Αλλά και τις βίαιες παραβιάσεις ατομικών δικαιωμάτων στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας». Οταν δύο ιστορικές Δημοκρατίες λειτουργούν με τον τρόπο αυτό, τούτο σηματοδοτεί την ισχυρή πιθανότητα, η ανομία να εξαπλωθεί.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, έκανε την επιλογή του. Εφερε τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πρόκειται για μια κατακλυσμιαία στιγμή για την Ευρώπη. Για πρώτη φορά μετά τους βαλκανικούς πολέμους της δεκαετίας του ʼ90, που περιορίστηκαν στην περιοχή της αποσαθρωνόμενης Γιουγκοσλαβίας, η ήπειρος βρίσκεται για μια ακόμη φορά αντιμέτωπη με βομβαρδισμούς πόλεων και φάλαγγες τανκς. Μόνο που αυτή τη φορά, είναι μια πυρηνική υπερδύναμη αυτή που ξεκίνησε τον πόλεμο.

Η Ρωσία» - είχε πει κάποτε, στα πρώτα μετασοβιετικά χρόνια, ο Brzezinski - «μπορεί να είναι είτε μια αυτοκρατορία είτε μια δημοκρατία, μα δεν μπορεί να είναι και τα δύο μαζί». Ενας σπουδαίος ιστορικός, από την άλλη πλευρά του ιδεολογικού φάσματος, ο Hobsbawm, είχε συμφωνήσει μαζί του. Ο Γκορμπατσόφ είχε δοκιμάσει να εκδημοκρατίσει τη σοβιετική αυτοκρατορία. Δεν τα κατάφερε.

Οι δραματικές εξελίξεις με την ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, αποδεικνύουν ότι ο βασικός στόχος του αυταρχικού καθεστώτoς Πούτιν δεν είναι η μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν προσπαθεί να ανατρέψει τις ευρωπαϊκές Συνθήκες για την Ασφάλεια της ηπείρου μας, που αποφασίστηκαν μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.