Λοιπόν, πώς πάμε;

Η οικονομία μεγεθύνεται, αν όχι με υψηλούς πάντως με υψηλότερους από το μέσο όρο της Ευρωζώνης ρυθμούς, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ονομαστικού ΑΕΠ μειώνεται, οι στόχοι για τα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα επιτυγχάνονται όχι δύσκολα, το άπλετο χρήμα που κυκλοφορεί στα ανώτερα κλιμάκια παράγει και διαχέει αισθήματα ευφορίας και μαζί κάποιες επενδύσεις, έστω λιγότερες από τις απαιτούμενες ή τις προβλεπόμενες, η ανεργία αργά αλλά σταθερά μειώνεται. Μετά από τόσα που έχει περάσει ο τόπος, οι προβλέψεις ότι μπροστά μας έχουμε δύο-τρία χρόνια που, αν δεν συμβεί κάποιο άλλο κακό στον κόσμο, ότι η οικονομία θα βαδίζει σταθερά και θα βγαίνουν λεφτά, δεν είναι παράξενο να ηχούν ως μουσική στα αυτιά.

Α. Από την αρχή της συζήτησης για την νομοθετική αναγνώριση παραρτημάτων ξένων ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα ένα ερώτημα πλανάται στην ατμόσφαιρα, με ολοένα αυξανόμενη ένταση. Με ποιο κριτήριο επελέγη μία τόσο αμφιλεγόμενη, (τουλάχιστον…) νομοθετική ρύθμιση, ενώ εφέτος συμπληρώνεται πενταετία από την προηγούμενη συνταγματική αναθεώρηση, που επιτρέπει την μόνη θεσμικά καθαρή και συνταγματικά επιτρεπτή αντιμετώπιση του ζητήματος;

Με αφορμή το νέο ξεκίνημα με τη Νέα Αριστερά, αλλά και την κλαγγή των όπλων που αντηχεί διεθνώς, διατυπώνω εν συντομία και με κάποια απλούστευση τις κατευθύνσεις που, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να διέπουν την αμυντική πολιτική μας.

1. Η άμυνα της χώρας δεν είναι αποκλειστικά στρατιωτική. Περιλαμβάνει μια αποτελεσματική ειρηνόφιλη εξωτερική πολιτική, μια ισχυρή οικονομία και την κοινωνική συνοχή. Δεν είμαστε αφελώς πασιφιστές, ούτε όμως και βλέπουμε τα πάντα μονοδιάστατα στη λογική της στρατιωτικής αντιπαράθεσης.

Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ολοκληρώσει ένα ακόμα ιδεοληπτικό σχέδιό της και να επιτρέψει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Δεν την απασχολεί το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της ακαδημαϊκής και φοιτητικής κοινότητας, αντιδρά και αντιστέκεται σε αυτή την οπισθοδρομική αντιμεταρρύθμιση. Οι απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα φωτίζουν το γιατί δεν θα έπρεπε καν να συζητάμε για ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα.

Εν αρχή, οι τιμές είχαν αρχίσει να πιέζονται λόγω της σταδιακής ανατίμησης καυσίμων-ενέργειας από τα μέσα του 2021, η κατάσταση επιδεινώθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τα γνωστά προβλήματα στις πρώτες ύλες και στις αλυσίδες εφοδιασμού. Το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε καθ’ ημάς όπως πολλά άλλα: Με αμεριμνησία.

Η κυβέρνηση αρκούνταν να επαναλαμβάνει σχεδόν με ανακούφιση ότι ο πληθωρισμός είναι εισαγόμενος (άλλωστε, όλα τα προβλήματα σ’ αυτήν τη χώρα είτε εισάγονται είτε προκαλούνται από κακόπιστους λαϊκιστές…) και να μοιράζει αφειδώς επιδόματα οριζοντίως.

Kρίνοντας από όσα ακούστηκαν και γράφτηκαν από την εμφάνιση του Κασσελάκη μέχρι τα μαλλιοτραβήγματα στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, ο μέγιστος και υπαρξιακός κίνδυνος για την Αριστερά είναι η εσωστρέφεια. Επ’ αυτού όλοι φαίνεται ότι συμφωνούν. Πράγμα περίεργο, αν σκεφτεί κανείς ότι η εσωστρέφεια αποτελεί θεμελιακό χαρακτηριστικό της νεωτερικότητας, υπό την έννοια ότι αμφισβητεί το ανέκαθεν ισχύον και εγκυμονεί το διαφορετικό.

Το τι σημαίνει αυτό θα φανεί καθαρότερα αν συγκρίνουμε το πώς αντιδρούμε εμείς σήμερα και το πώς αντιδρούσαν οι προνεωτερικοί παραδοσιακοί πρόγονοί μας.

Μια εβδομάδα μετά το 4ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αλλά και ενενήντα εννέα ημέρες πριν τις ευρωεκλογές, ηγεσία και μέλη του κόμματος οφείλουμε να πάμε πάρα κάτω αφού προχωρήσουμε σε μια κριτική αποτίμηση του πρώτου καθώς και σε μια ακριβή στοχοθέτηση και πολιτικό σχέδιο για την πρώτη εκλογική μάχη.

Ποιο είναι το πρόβλημα της αγροτικής μας οικονομίας; Αν ήταν μόνο ή κύρια τα λεφτά, με τον πακτωλό κεφαλαίων που έχουν εισρεύσει ως εισοδηματικές ενισχύσεις και επιχορηγήσεις για επενδύσεις από τα ευρωπαϊκά ταμεία αφότου η Ελλάδα μπήκε στην ΕΟΚ, όλα τα προβλήματα θα έπρεπε να είχαν λυθεί. Αντιθέτως, η αγροτική παραγωγή τείνει να συρρικνώνεται και η εξάρτησή μας από εισαγωγές τροφίμων να μεγαλώνει. Την τελευταία 10ετία οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν 26%, χωρίς την ανάλογη δημιουργία μεγαλύτερων, ισχυρότερων -αντιθέτως, μειώθηκαν 18% κι οι καλλιεργούμενες εκτάσεις. Το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη πόρων (υπάρχουν ευρωπαϊκά λεφτά) αλλά η απουσία αναπτυξιακής πολιτικής.

Η κυβέρνηση της ΝΔ μετά τις εκλογές και το 41%, που το θεώρησε ως λευκή επιταγή για άσκηση αντικοινωνικών πολιτικών, οδηγεί τη χώρα και την κοινωνία σε νέα αδιέξοδα. Εντεινόμενη ακρίβεια λόγω της ανεξέλεγκτης αισχροκέρδειας, χιλιάδες πλειστηριασμοί, υποβάθμιση της δημόσιας υγείας και παιδείας και ο κατάλογος είναι μακρύς. Κατρακυλήσαμε με Μητσοτάκη σε τέτοιο σημείο ώστε σύμφωνα με έρευνα της Διεθνούς Διαφάνειας η χώρα μας σε παγκόσμιο επίπεδο να κατατάσσεται πλέον μεταξύ των χωρών με σοβαρά προβλήματα διαφθοράς.

Σε αυτό το δυστοπικό πολιτικό περιβάλλον δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου. Απαιτείται άμεση δράση και γενναίες πολιτικές επιλογές ώστε να αμφισβητηθεί η κυριαρχία της ΝΔ και να υπάρξει μία προοδευτική εναλλακτική επιλογή διακυβέρνησης. Η των επόμενων εκλογών δεν θα κριθεί στο έδαφος της ριζοσπαστικής Αριστεράς, αλλά στο έδαφος της Κεντροαριστεράς.

Να που φτάσαμε να πρέπει να (ξανα)μάθουμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα και απλά για τα βασικά. Για τη Δημοκρατία, που δεν εξαντλείται στην ψήφο (όσων φτάνουν στην κάλπη) κάθε τέσσερα χρόνια. Αν ο Μητσοτάκης κόπιαζε να διαβάσει τον Θουκυδίδη στη μετάφραση του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον οποίο με τόση ευκολία επικαλείται, θα συναισθανόταν με σκυμμένο κεφάλι ποιο μήνυμα εκπέμπει το πρωτοφανές για ευρωπαϊκή Δημοκρατία ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που με μεγάλη και διακομματική πλειοψηφία εντάσσει την Ελλάδα στην ίδια κατηγορία με την Ουγγαρία του Όρμπαν.

Πόσο ισχυρή είναι στ’ αλήθεια η ελληνική οικονομία; Οσα κι αν λέγονται, υπάρχει στο τέλος ένα ασφαλές κριτήριο για να εκτιμηθεί η κατάστασή της. Είναι τόσο ισχυρή όσο δείχνει η αγορά εργασίας, οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται και οι μισθοί που προσφέρονται. Αναφορικά με το πρώτο, έχουμε τη δεύτερη υψηλότερη ανεργία μεταξύ των «27» της Ε.Ε. Οσον αφορά το δεύτερο, είναι καταλυτικά τα στοιχεία που δημοσιοποίησε την περασμένη Τρίτη η «Εργάνη»: περίπου το ένα τρίτο των μισθωτών αμείβεται μόνο με 800 ή και λιγότερα ευρώ/μήνα – κι αυτά μεικτά, όχι στο χέρι. Το 53% έχει μεικτό μισθό 1.000 ευρώ ή λιγότερα. Και μόλις το 10% εξ αυτών έχει μεικτό μισθό μεγαλύτερο από 2.000 ευρώ. Τι σημαίνει αυτό;

Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται 68 χρόνια από τις εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου 1956, τις πιο κρίσιμες και πιο πολωτικές της δεκαετίας του 1950. Η ανάθεση της πρωθυπουργίας στον Κ. Καραμανλή τον Οκτώβριο του 1955 και το εκτρωματικό εκλογικό σύστημα -το διαβόητο «τριφασικό»- προκάλεσαν μεγάλη πολιτική οξύτητα, η οποία καθόρισε το πολιτικό πλαίσιο των εκλογών. Το εκλογικό σύστημα στόχευε στη συσπείρωση της Δεξιάς σε ενιαίο εκλογικό σχηματισμό υπό τον Κ. Καραμανλή και στον αποκλεισμό της ΕΔΑ από τη Βουλή για δεύτερη συνεχόμενη κοινοβουλευτική περίοδο.