Εδώ και 80 χρόνια κάθε γενιά Ελλήνων έπειτα από μια εθνική κρίση στρέφεται προς την Αριστερά. Και αυτή τους απογοητεύει.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής ο ελληνικός λαός, αναγνωρίζοντας τον αγώνα των κομμουνιστών κατά των Γερμανών κατακτητών, έστρεψε το βλέμμα του στο ΚΚΕ και οργανώθηκε μαζικά στην Εθνική Αντίσταση. Στην αρχή της Κατοχής το κόμμα είχε μερικές εκατοντάδες μέλη και στο τέλος της μερικές εκατοντάδες χιλιάδες μέλη.

Σε ό,τι αφορά την πολιτική δεν χρειάζονται πολλές αναλύσεις για να αναδειχτεί μια εξαιρετικά προβληματική ελληνική ιδιομορφία. Εδώ και περίπου 70 χρόνια η πρωθυπουργία στην Ελλάδα ανήκει πρωτίστως σε τρία σόγια, στα υπουργεία συχνά-πυκνά εναλλάσσονται κόρες, γιοι, εγγόνια και ξαδέρφια και στη Βουλή εκλέγονται ουκ ολίγοι γόνοι κι απόγονοι. Πρόκειται για μια οικογενειοκρατία που κατά βάση γεννήθηκε σε έναν εμφύλιο σπαραγμό, ανδρώθηκε σε μια δικτατορία και γέρασε σε μια οικονομική πτώχευση. Κι όμως είναι ακόμα εδώ.

Αλλο «εμιγκρέ» στη Γαλλία και άλλο «γκασταρμπάιτερ» στη Γερμανία. Κι ας μιλάμε για τους ίδιους ανθρώπους και για τις ίδιες ανάγκες. Για τους ίδιους ανθρώπους, υπό την έννοια ότι αναφερόμαστε σε ξένους που κάποια «μαύρη μοίρα» άλλους έστειλε στον σταθμό του Μονάχου και άλλους στο λιμάνι της Μασσαλίας. Ιδιες ανάγκες, υπό την έννοια ότι τόσο στη Γαλλία όσο και στη Γερμανία αποτελεί εδώ και χρόνια κοινό μυστικό πως κάποιες δουλειές, κατά τεκμήριο τις σκληρότερες, τις κάνουν κυρίως ξένοι.

Στην περίπτωση της γαλλογερμανικής Συνθήκης συνεργασίας τα ιωβηλαία είχαν ανέκαθεν τη σημασία τους. Η σύναψή της έγινε το 1963, όταν ο Ντε Γκολ, βλέποντας μεταξύ άλλων τον Αντενάουερ να μην είναι ευτυχής από τη στάση των ΗΠΑ έναντι της οικοδόμησης Τείχους στο Βερολίνο, τον έπεισε να υπογράψει μια Συνθήκη συνεργασίας της Γερμανίας με τη Γαλλία, ευελπιστώντας ότι σταδιακά η Ευρώπη θα μπορούσε να έχει τη δίκη της φωνή έναντι των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ.

Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά την προς ανατολάς διεύρυνσή της, η Ευρωπαϊκή Ενωση σκέπτεται, όπως διαβεβαίωσε προχθές από τα Τίρανα, να διευρυνθεί εκ νέου. Αυτή τη φορά προς τα Βαλκάνια, την Ουκρανία, τη Μολδαβία και ίσως τη Γεωργία. Το γεγονός ότι η προηγούμενη διεύρυνση κλόνισε περισσότερο παρά ποτέ τη συνοχή της ενωμένης Ευρώπης, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα τσουνάμι ευρωσκεπτικισμού σε χώρες που εξ αρχής πρωτοστάτησαν στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, όπως η Γαλλία, η Ολλανδία και η Ιταλία, προϊδεάζει πως οι μελλοντικές διευρύνσεις, αν πραγματοποιηθούν, δεν θα είναι όπως οι προηγούμενες.

Το γαλλογερμανικό οικονομικό Ινστιτούτο Bruegel υπολόγισε προ ημερών ότι με βάση τα εθνικά σχέδια στήριξης των οικονομιών που έχουν ήδη ανακοινωθεί στο πλαίσιο των ενεργειών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, η Γερμανία είναι σε θέση να δαπανήσει ποσά που αντιστοιχούν στο 8% του ΑΕΠ της, ενώ χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία μετά βίας θα μπορέσουν να διαθέσουν το 3,5% του ΑΕΠ τους.

Υπήρξε «πολιτικός σεισμός» χθες στη Γαλλία, αλλά όχι αυτός που πολλοί προσδοκούσαν και ελπίζανε. Ο πραγματικός νικητής των εκλογών είναι η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν, η οποία όχι μόνο επιτυγχάνει αυτό που δεκαετίες περίμενε, δηλαδή να έχει αναγνωρισμένη κοινοβουλευτική ομάδα, αλλά και θα ηγείται για τα επόμενα πέντε χρόνια ενός στρατού δεκάδων αποφασισμένων βουλευτών σε μια Εθνοσυνέλευση που ούτε ο Μακρόν, ούτε ο Μελανσόν είναι παρόντες .

Αν ο Μελανσόν καταφέρει αυτό που προ διμήνου φαινόταν απίστευτο, δηλαδή να έχει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο πρόεδρος Μακρόν θα βρεθεί προ ενός πελώριου διλήμματος. Το γαλλικό Σύνταγμα δεν τον υποχρεώνει να επιλέξει τον Μελανσόν, τον υποχρεώνει όμως να επιλέξει πρωθυπουργό που να έχει την ψήφο εμπιστοσύνης της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης.

Μια παλιά ιδέα υπό νέα ονομασία πρότεινε, προχθές, ο Εμανουέλ Μακρόν. Κάνοντας λόγο για την ανάγκη δημιουργίας -εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης- μιας «Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας», επανέφερε στην επικαιρότητα την ιδέα της Ευρώπης της «μεταβλητής γεωγραφίας», έναν όρο της αεροδυναμικής, στον οποίο πρώτοι οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες, Λάμερς και Σόιμπλε, κατέφυγαν, το 1994, για να περιγράψουν αυτό που στη συνέχεια άλλοι ονόμασαν Ευρώπη των «πολλών ταχυτήτων» ή των «ομόκεντρων κύκλων» ή του «σκληρού πυρήνα» ή των «ενισχυμένων συνεργασιών» ή «α λα καρτ» κ.ο.κ.

Οι τρεις πολιτικοί σχηματισμοί που δέσποσαν τα τελευταία 80 χρόνια -οι Γκολικοί, οι Σοσιαλιστές και οι Κομμουνιστές- δεν υπάρχουν πια και αυτοί που τους αντικατέστησαν προτιμούν να λένε όχι τι είναι, αλλά τι δεν είναι. Η Μαρίν Λεπέν ισχυρίζεται πως δεν είναι ακροδεξιά, ο Μελανσόν ισχυρίζεται πως δεν είναι ακροαριστερός και ο Μακρόν ισχυρίζεται πως δεν είναι ούτε δεξιός ούτε αριστερός.

Το θέμα της έκδοσης ευρωομολόγων και γενικότερα της από κοινού κάλυψης των κρατικών χρεών στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να εισέλθει ορμητικά στο προσκήνιο της επικαιρότητας αμέσως μετά τις ευρωεκλογές. Ενα πρώτο σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τρίτη στην Ευρωβουλή με την ευκαιρία της παρουσίασης μιας σημαντικής επί του θέματος έκθεσης, την εκπόνηση της οποίας παρήγγειλε τον Ιούλιο του 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Τέσσερα χρόνια μετά το τσουνάμι των υπερατλαντικών στεγαστικών θαλασσοδανείων που κάλυψε την Ευρώπη, από την Ιρλανδία μέχρι την Ελλάδα, οι λεγόμενες περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης είναι αναμφιβόλως έτοιμες να συζητήσουν «για την ταμπακέρα»: να συζητήσουν δηλαδή για το κόστος της οικονομικής τους ανασυγκρότησης.