Πρόσφατα η χρόνια αιτίαση της Τουρκίας κατά της Ελλάδας ότι στρατιωτικοποιεί παράνομα τα αποστρατιωτικοποιημένα, με βάση συμβατικά καθεστώτα, ακραία ανατολικά νησιά του Αιγαίου, έχει πάρει νέες διαστάσεις. Η Τουρκία ισχυρίζεται πλέον ότι η αποστρατιωτικοποίηση υπήρξε όρος κυριαρχίας των νησιών από την Ελλάδα, και, συνεπώς, το καθεστώς στρατιωτικοποίησής τους θέτει σε αμφιβολία την ίδια την ελληνική κυριαρχία πάνω σε αυτά.

Ο κ. Τσαβούσογλου επιμένει στη θέση ότι η κυριαρχία της Ελλάδας πάνω στα ακραία ανατολικά νησιά του Αιγαίου είναι κάτω από την αίρεση της αποστρατιωτικοποίησής τους. Επιχείρημα που δεν ευσταθεί ούτε νομικά, ούτε ιστορικά.

Οι διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχουν μακρά προϊστορία. Αποτελούν το αποτέλεσμα της απόφασης του Συμβουλίου Κορυφής του Ελσίνκι (1999), που υποχρέωνε την Τουρκία, ως υποψήφια προς ένταξη χώρα, να επιλύσει τις διαφορές της με τα γειτονικά κράτη, ως τα τέλη του 2004, με επίβλεψη της διαδικασίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) και με πιθανή κύρωση (σε περίπτωση που οι διαδικασίες - συμπεριλαμβανόμενης και προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης - επίλυσης απέβαιναν άκαρπες) τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Ο κ. Ερντογάν διατρέχει μια περίοδο έντονων αναταράξεων τόσο στο εσωτερικό, όσο και στις διεθνείς σχέσεις της Τουρκίας. Από τη μια η μεγάλη οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα (και της οποίας το γιατρικό δεν μοιάζει να είναι τα χαμηλά επιτόκια) και που για πρώτη φορά θέτει σε αμφισβήτηση την πρωτοκαθεδρία του μεγάλου ηγέτη, ο οποίος είχε για χρόνια κρατήσει αλώβητη την επικυριαρχία του στην τουρκική πολιτική σκηνή.

Ίσως να είναι πρόωρος ο τίτλος αυτού του άρθρου που προοιωνίζεται το τέλος της εποχής του τούρκου προέδρου, αλλά, πάντως, οι ενδείξεις αυτό αφήνουν να διαφανεί. Φαίνεται πως ο σκληροτράχηλος και μαχητικός αυτός πολιτικός έχει διαβεί πλέον τον Ρουβίκωνα και πως η πορεία που ακολουθεί θα τον οδηγήσει στην καταστροφή. Αυτή η αλαζονεία της πολιτικής του, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στη διεθνή πολιτική δεν μπορεί παρά να είναι το κύκνειο άσμα μιας λαμπρής και πολλά υποσχόμενης διαδρομής, η οποία ξεκίνησε στις αρχές του αιώνα, κάτω από τελείως διαφορετικές συνθήκες και προοπτικές

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η πρόσφατη κατάληψη της Καμπούλ από τις δυνάμεις των Ταλιμπάν αποτελεί ένα πλήγμα κατά της αξιοπιστίας των δυτικών δυνάμεων και, κυρίως, της ηγεμονεύουσας δύναμης, που είναι οι ΗΠΑ. Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου ξεκινάει από τη συμφωνία του προηγούμενου προέδρου, του Ντόναλντ Τραμπ, με τους Ταλιμπάν, κι ολοκληρώνεται με την απόσυρση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από τον νυν πρόεδρο, Μπάιντεν.

Τον τελευταίο μήνα οι σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία φαίνεται να έχουν καθηλωθεί σε μια άγονη λεκτική αντιπαράθεση που κινητοποιείται από την Τουρκία και βρίσκει συνεχώς απαντήσεις από την Ελλάδα. Τίποτα δεν κινείται πέραν από αυτές τις συγκρουόμενες δηλώσεις που να δίνει μήνυμα αισιοδοξίας για μια επίλυση των διαφορών. Παρά ταύτα υπάρχουν ορισμένες ευνοϊκές ενδείξεις ότι πρόκειται να υπάρξουν εξελίξεις στο προσεχές μέλλον.

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών κ. Τσαβούσογλου, τη Δευτέρα 31 Μαΐου, σηματοδοτεί τη συνέχιση των ειρηνευτικών επικοινωνιών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Είναι ένα δείγμα σαφούς στροφής της τουρκικής διπλωματίας, από τη διπλωματία των κανονιοφόρων, που είχε χαρακτηρίσει το περσινό καλοκαίρι, στην πολιτική διπλωματία και στην εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες. Εάν μάλιστα ακολουθηθεί και από μια συνάντηση των δύο ανώτατων ηγετικών προσωπικοτήτων, τότε μπορούμε να μιλάμε για μια επιτυχία της ειρηνικής διαδικασίας απέναντι στα βάρβαρα και παράνομα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν μέσα στο καλοκαίρι.

Ένα από τα πολλά μυστήρια στην άσκηση πολιτικής του προέδρου Ερντογάν είναι η σύλληψη και κράτηση ορισμένων από τους 104 ναυάρχους εν αποστρατεία, γιατί τόλμησαν να αντιταχθούν στη διαφαινόμενη επιχείρηση τροποποίησης της Συνθήκης του Μοντρέ για τα Στενά, όπως και για τη βαθμιαία ισλαμοποίηση του τουρκικού στρατού. Οι ναύαρχοι ε.α. ήταν, στην πλειονότητά τους, κεμαλιστές που είχαν βοηθήσει, στη διάρκεια του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016 στην επικράτηση του Ερντογάν απέναντι στους πραξικοπηματίες.

Ο πρώτος γύρος των διερευνητικών επαφών της 25ης Ιανουαρίου υπήρξε ασφαλώς μια επικοινωνιακή επιτυχία της Αγκυρας, όχι όμως αποτυχία ελληνική.

Η επιτυχία του οικοδεσπότη συνίστατο στην εικόνα καλών προθέσεων, ιδιαίτερα με την παρουσία του Ιμπραήμ Καλίν, με στόχο να αποφευχθεί η επιβολή κυρώσεων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά, σημαντικότερο, να αρθούν ήδη επιβεβλημένες κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Δεν ήταν όμως αποτυχία της Ελλάδος.

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου δεν ικανοποίησαν όλους εκείνους που πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση κινείται με ιδιοσυγκρασιακούς αυτοματισμούς στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των κρατών-μελών της. Παρά το γεγονός, όμως, ότι η ΕΕ είναι ένας υπερεθνικός Οργανισμός, στηριζόμενος στην αρχή της αλληλεγγύης, είναι, παράλληλα, και ένας μηχανισμός που αποτελείται από 27 μέρη, τα οποία έχουν κάθε λόγο να προσπαθούν να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους, και, συνεπώς, να μετριάσουν το βεληνεκές της αλληλεγγύης, εκεί που αυτά μπορεί να θιγούν.

Χαράς ευαγγέλια. Επιτέλους ο Τραμπ αποδέχθηκε, έστω εμμέσως, την ήττα του, με το να επιτρέψει στον εκλεγμένο Πρόεδρο να λάβει πληροφορίες και την οικονομική ενίσχυση, αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων, που δικαιούνταν.

Ετσι ευελπιστούμε πως θα είναι σχετικά ανέφελη η μετάβαση από την παλιά φρουρά στη νέα ηγεσία, κι ότι τελικά ο Πρόεδρος Τραμπ θα παραδώσει την εξουσία στον Μπάιντεν, χωρίς περιττές αναταραχές.