«H Βραζιλία επέστρεψε για να εργαστεί γι’ αυτό που θα έπρεπε να είναι λόγος ύπαρξης όλων των κυβερνήσεων: να φροντίζει τους πολίτες. Η Βραζιλία επέστρεψε για να είναι ξανά μια Βραζιλία χωρίς πείνα. Η Βραζιλία επέστρεψε για να συμφιλιώσει ξανά την οικονομική ανάπτυξη με την κοινωνική ένταξη, να ξαναχτίσει όσα καταστράφηκαν και να προχωρήσει». Αυτό είναι το μήνυμα του προέδρου Λούλα ντα Σίλβα που επέλεξε το «Η Βραζιλία επέστρεψε» ως κεντρικό σύνθημα της καμπάνιας, με αφορμή τη συμπλήρωση την περασμένη Κυριακή των 100 πρώτων ημερών του στην κυβέρνηση.

Πάλεψε με σθένος εναντίον της κυβέρνησης του Ζαΐρ Μπολσονάρο για τις καταστροφικές της πολιτικές ενάντια στους ιθαγενείς και την προστασία της Αμαζονίας κι έγινε στόχος επιθέσεων διαφόρων αξιωματούχων αλλά και περιφρονητικών ρατσιστικών σχολίων από τον ίδιο τον πρώην πρόεδρο. Σήμερα, συνεχίζει αυτή τη μάχη πλέον θεσμικά, ως υπουργός Ιθαγενών Λαών στην κυβέρνηση του Λούλα ντα Σίλβα, η πρώτη ιθαγενής που αναλαμβάνει ανάλογο αξίωμα στην Βραζιλία.

Σε λίγες μέρες, αναμένεται η έγκριση ενός νέου ψηφίσματος από το Ευρωκοινοβούλιο για την καταδίκη του καθεστώτος του Μαδούρο. Για τις άλλες κυβερνήσεις της Ευρώπης, η στάση ήταν αυτονόητη. Για την ελληνική κυβέρνηση, δεν ήταν. Απέρριψε ακόμα και το αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να φέρει το θέμα ως αντικείμενο συζήτησης στη Βουλή. Δεν είναι τυχαίο βέβαια ότι πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν πλέξει εγκώμια στη Βενεζουέλα, ενώ προσφάτως μιλάνε μουδιασμένα για μια αόριστη «αποκλιμάκωση της κρίσης». Ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν έχει κρύψει το θαυμασμό του για τον «τσαβισμό» ήδη από την εποχή που, ως πρόεδρος του ΣΥΝ, έταζε φτηνό πετρέλαιο στους ανίδεους και μοιραίους συντρόφους, που ζεσταίνονταν ακόμη με τα ξύλα της αντιπαγκοσμιοποίησης, γύρω από το αναμμένο τζάκι της αντιμνημονιακής Κουμουνδούρου.

Τα χθεσινά δραματικά γεγονότα με νεκρούς και τραυματίες στις μεγάλες διαδηλώσεις της Βενεζουέλας και οι νέες κινητοποιήσεις σήμερα προκαλούν εύλογη ανησυχία για το μέλλον της χώρας. Οι προοδευτικές, αριστερές δυνάμεις που πιστεύουν στο σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία δεν μπορεί παρά να είναι αντίθετες σε φαινόμενα ακραίου κρατικού αυταρχισμού και βίας όπως σήμερα βλέπουμε από το καθεστώς Μαδούρο.

Η Ανανεωτική αριστερά που δεν σιώπησε σε περιπτώσεις όπως τα Σοβιετικά τανκς στην Πράγα το 1968, την καταστολή των εργατών στην Πολωνία το 1981, ούτε για τις βιαιότητες ενάντια στους φοιτητές στην Τιεν Αν Μεν το 1989, που χαιρέτισε παντού τις δημοκρατικές αλλαγές, θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα απέναντι σε όποια εξουσία «δεξιά» ή «αριστερή» τα καταπατά.

Η αποδοκιμασία μας για την θλιβερή κατάσταση που έχει οδηγηθεί η χώρα είναι δεδομένη όπως και η αντίθεσή μας με όσους στηρίζουν ακόμη αυταρχικά καθεστώτα όπως αυτό του Μαδούρο.

Κανείς δεν αιφνιδιάστηκε με την αγιοποίηση του Φιντέλ από όσους στη χώρα μας επικαλούνται την κομμουνιστική Αριστερά (εδώ ακόμη ονειρεύονται τον κομμουνιστικό ολοκληρωτισμό) ή την ελληνική ριζοσπαστική Αριστερά (εξάλλου τις αρχές της υλοποίησε ο θανών - μαζί με την κυβέρνηση πήρε και όλες τις εξουσίες). Για να είμαι ειλικρινής, όμως, ήλπιζα ότι η Κεντροαριστερά και οι νεοφυείς (start up) σοσιαλδημοκράτες στη χώρα μας θα ήταν πιο συγκρατημένοι, αλλά φευ.

Άναψε η συζήτηση και ο καυγάς με αφορμή τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Ήταν επαναστάτης ή δικτάτορας; Στην Ελλάδα, υπήρξε πλούσια η αρθρογραφία των τελευταίων ημερών, αλλά και οι αναρτήσεις στα σόσιαλ μίντια. Άλλοι εξέφραζαν τη λύπη τους για έναν μεγάλο επαναστάτη που έφυγε και άλλοι δεν έκρυβαν τη χαρά τους για έναν δικτάτορα που επιτέλους πέθανε.

Μετά τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο πολλοί, με ιδιαίτερη ένταση, προσπαθούν να αποτιμήσουν την περίπτωσή του και πάντα από μια δεδομένη οπτική γωνία. Δεν θα μπορούσε όμως να γίνει διαφορετικά. Ο Κάστρο υπήρξε ένας άνθρωπος της ρήξης και ως τέτοιος δημιούργησε έντονες πολώσεις. Αλλωστε, αναμετρήθηκε με πάθος με τα μεγάλα διακυβεύματα του περασμένου αιώνα: Τον ιμπεριαλισμό, την επανάσταση, τον Κομμουνισμό, τον ολοκληρωτισμό.

Τι να γράψει όμως κανείς για τον Φιντέλ, ιδίως αν ήταν από τους ήρωες των εφηβικών του χρόνων; Και για ποιον Φιντέλ να γράψει;

Γράφονται και θα γραφτούν πολλά και εν πολλοίς αντιφατικά, για την προσωπικότητα, τα μέσα και τις μεθόδους καθώς και για τα αποτελέσματα των πολιτικών και πρακτικών του Φ. Κάστρο. Ο Π. Παπασαραντόπουλος δίνει, κατά τη γνώμη μας, μια ισορροπημένη αποτίμηση. Δ.Χ.

Πέθανε χθες, 25 Νοεμβρίου 2016, ο ηγέτης της κουβανέζικης Επανάστασης και, μετέπειτα, πρωθυπουργός και πρόεδρος της Κούβας για 49 χρόνια. Στην Ελλάδα είναι είδωλο για πολλούς. Τι ήταν όμως ο Φιντέλ, και τι το καθεστώς του, πίσω από τη βιτρίνα της μυθολογίας;

....Η Βενεζουέλα, αργά και εντελώς δημόσια πεθαίνει, μια πράξη που διαρκεί πάνω από δεκαπέντε χρόνια. Το να παρακολουθείς μια χώρα να αυτοκτονεί, δεν είναι κάτι που συμβαίνει συχνά. Κάποιος που δεν ξέρει, θα υποθέσει ότι είναι κάτι γρήγορο και βίαιο και εντυπωσιακό – όπως η γενοκτονία της Ρουάντα ή ο Βεζούβιος που σκέπασε την Πομπηία. Θα περίμενε να δει απανθρακωμένα πτώματα μητέρων γαντζωμένα προστατευτικά στα παιδιά τους, ή έστω τις σχετικές φωτογραφίες.

Ήταν το καλοκαίρι του 2005 όταν με την τριμελή αντιπροσωπεία της Νεολαίας ΣΥΝ βρέθηκα στο Καράκας της Βενεζουέλας για να συμμετέχουμε στο φεστιβάλ της ΠΟΔΝ ως παρατηρητές. Ήταν η πρώτη φορά που μελή της νεολαίας ΣΥΝ πήγαιναν στην χώρα του Σιμόν Μπολιβάρ. Επιστρέφοντας στην Αθήνα μαζί με τις εκδηλώσεις και την παρουσίαση της δουλειάς που κάναμε στην οργάνωση έγραψα και ένα άρθρο για την ενέδρα (το περιοδικό της Νεολαίας Συν ) με τίτλο «Βενεζουέλα η χώρα του υπαρκτού δημοκρατικού σοσιαλισμού».