Ένας ακμαίος πολιτισμός αντιλαμβάνεται έγκαιρα τα προβλήματά του και βρίσκει τις λύσεις τους. Ενας παρακμασμένος τ’ αντιλαμβάνεται, αλλά δεν μπορεί να τα λύσει. Ενας καθυστερημένος ούτε τα λύνει ούτε τα αντιλαμβάνεται. Στην Ελλάδα σχεδόν όλοι μιλούν σαν ν’ ανήκουν στην πρώτη περίπτωση, σκέφτονται σαν ν’ ανήκουν στη δεύτερη και συμπεριφέρονται σαν ν’ ανήκουν στην τρίτη». Αυτόν τον αφορισμό χρησιμοποιεί ο κριτικός Δημοσθένης Κούρτοβικ στο περίφημο «Αντιλεξικό νεοελληνικής χρηστομάθειας» (εκδόσεις Τραμάκια) για να δείξει τη «δηθενιά» και την υποκρισία όχι μόνο των κυβερνώντων, αλλά και και ημών των υπολοίπων οι οποίοι βαυκαλιζόμαστε ότι είμαστε προβληματισμένοι.

Οι αγώνες είναι συλλογικοί και είναι σημαντικό να επικοινωνούνται σε ολόκληρο τον κόσμο. Καθένας μας συμβάλλει με τον δικό του τρόπο στον κοινό αγώνα για το δίκαιο των ανθρώπων του Πολιτισμού. Ως εκλεγμένη εκπρόσωπος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών στην Ευρώπη από το 2016, καθώς και ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σκηνοθετών (FERA) τον τελευταίο χρόνο ένιωσα την υποχρέωση να μιλήσω για τα άδικα της χώρας μας σε ολόκληρο τον κόσμο.

Αυτό πέτυχαν και τα παιδιά με τις κινητοποιήσεις τους: στόχευσαν ως ώριμοι καλλιτέχνες στον πυρήνα της τέχνης τους, δείχνοντας σε όλους εμάς πως πάντοτε υπάρχει ένας άλλος δρόμος που είναι εφικτός, αρκεί να μην το βάζουμε κάτω. Και, για να το πετύχουμε, χρειάζεται η συντροφικότητα, η αλληλεγγύη και τα όνειρα που, αν το θελήσουμε, μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Και γι’ αυτόν ακόμη τον λόγο, τους ευχαριστούμε!

Ασφαλώς τούτη την ώρα πρωτεύει ο αγώνας εναντίον της αλλά είναι γεγονός ότι δίπλα στους αγωνιζόμενους εμπνευσμένα καλλιτέχνες επιμένει το ερώτημα της εξήγησης αυτής της επίθεσης. Από τη μια, έχουμε την ιδεολογική εμμονή των δυνάμεων του αυταρχικού συντηρητισμού καθόσον θεωρούν τον χώρο ως προπύργιο της Αριστεράς, ασχέτως αν αυτό ισχύει πραγματικά ή αν πρόκειται για μια ζωτική φαντασίωσή τους. Παρόμοιου τύπου εμμονή εκπόνησε τη νομοθέτηση της παρουσίας αστυνομίας στα πανεπιστήμια, το εγχείρημα εξευγενισμού στα Εξάρχεια σε συνθήκες κατοχής από τα ΜΑΤ κ.ο.κ.

Πιθανότατα κανείς στην κυβέρνηση δεν περίμενε ότι στον αμυνόμενο καλλιτεχνικό κόσμο θα φανερωθούν γνωρίσματα που απουσιάζουν στις αντιδράσεις άλλων πληττόμενων κλάδων: επιμονή και ανθεκτικότητα, ενότητα και μαζικότητα, άμεση αναγνώριση των παγίδων και απόρριψη των δώρων που προσφέρουν οι κυβερνητικοί Δαναοί.

Θα ήθελα να μην είναι αυτός ο καλλιτέχνης που τα ’χει κάνει όλα αυτά. Γιατί είναι ένας άνθρωπος της γενιάς μου, με τον οποίο συναντήθηκα στη σκηνή όχι μία, αλλά τρεις φορές. Ναι, δεν συμφωνούσαμε μεν στις ιδέες, είχαμε τεράστια ιδεολογική κόντρα, αλλά παίξαμε μια χαρά μαζί. Και πήγαμε και περιοδεία, που σημαίνει ότι παίξαμε σε πολλές πιάτσες. Όχι, δεν είδα τίποτα με τα μάτια μου, τίποτα ποινικά επιλήψιμο, τίποτα που να μπορώ να καταγγείλω. Όταν άκουσα τι είχε κάνει όμως, δεν έπεσα από τα σύννεφα. Γιατί υπήρχαν φήμες, φήμες που ακούγαμε για ψυχικώς κακοποιητικές συμπεριφορές στις εισαγωγικές εξετάσεις του Εθνικού Θεάτρου, όταν διετέλεσε διευθυντής Σπουδών, αλλά και ως απλός δάσκαλος.

«Κακό είναι ότι διασπά την κοινωνική συνοχή, ότι αποδυναμώνει ή εξαφανίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, ότι διαλύει τη συναίσθηση πως είμαστε ένα σύνολο»

"Είμαστε τα σημάδια της εποχής και της Ιστορίας μας, χωρίς αυτά ποίηση δεν γράφεται"

Μετά τον διασυρμό με αφορμή την υπόθεση Λιγνάδη, δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να υπάρξει ένα νέο πλήγμα που θα αφήσει σκιές.

Ο αναχρονισμός της διατήρησης των διορισμών στις διευθυντικές θέσεις των πολιτιστικών οργανισμών αποτέλεσε, τον Αύγουστο του 2019, λίγες μέρες μετά τις εκλογές, μια εξαιρετικά δυσάρεστη αναβίωση, καθώς συμπεριλήφθηκε στις άμεσες πρωτοβουλίες της νέας κυβέρνησης.

Οι «μορφωμένοι άριστοι» δεν αντιλαμβάνονται ότι το ασφυκτικό «τσιμέντωμα» της Ακρόπολης αφαιρεί από το ίδιο το μνημείο το τεράστιο πολιτισμικό του εύρος

Θα ήταν εύκολο και «πιασάρικο» να μεταφέρουμε, με αφορμή τις διαρροές της υπουργού Πολιτισμού, τους διαλόγους ανάμεσα στην ίδια και τον γενικό γραμματέα του ΥΠΠΟ (που επιστράτευσε εσπευσμένα) και σε κάποιους από εμάς πολύ πριν την άφιξη του Τσίπρα στην Ακρόπολη: διαλόγους - αποδείξεις προσωπικού και θεσμικού αυτοεξευτελισμού μιας υπουργού με αγοραία αντίληψη για τους θεσμούς, ακόμα και για την Ακρόπολη.

Η καταγγελτική ευκολία των ημερών και η επικέντρωση στην παραίτηση της Μενδώνη τείνουν να αποδιαρθρώσουν την ουσία του προβλήματος.

Βεβαίως και η Μενδώνη πρέπει να παραιτηθεί. Γιατί κανένας υπουργός δεν μπορεί να καλύπτεται στον τομέα ευθύνης του πίσω από αιτιάσεις του τύπου “δεν ήξερα” ή “με εξαπάτησαν”. Αλλά και αν δεχτούμε ότι όντως δεν ήξερε και εξαπατήθηκε, ευθύνεται τουλάχιστον για δύο βαθύτατα πολιτικά ατοπήματα (κι όχι για “άτυχους” επικοινωνιακούς χειρισμούς που της προσάπτει η κυβερνητική εκπρόσωπος):

Οι αποφάσεις της υπουργού Παιδείας επιτρέπουν τη συνειδητοποίηση του γεγονότος πως αυτό που διακυβεύεται σήμερα στην εκπαίδευση αφορά ολόκληρο τον κόσμο του πολιτισμού.

Οταν παρατηρεί κανείς τη σιωπή του πνευματικού κόσμου της χώρας σε σχέση με την απόσυρση των κοινωνικών επιστημών και τον περιορισμό της καλλιτεχνικής παιδείας από την εγκύκλια γνώση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δυσφορεί, αγανακτεί.

Είναι επικίνδυνο να γίνεται η πολιτιστική κληρονομιά αντικείμενο ευκαιριακών και ad hoc αποφάσεων στο όνομα της «ανάπτυξης»

Η διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί σήμερα μείζον διακύβευμα για τη χώρα μας, καθώς τον τελευταίο χρόνο διατυπώνονται από το υπουργείο Πολιτισμού μονομερείς και επισφαλείς στοχεύσεις και κατευθύνσεις. Είναι επικίνδυνο να γίνεται η πολιτιστική κληρονομιά αντικείμενο ευκαιριακών και ad hoc αποφάσεων στο όνομα της «ανάπτυξης», αλλά χωρίς εγγυήσεις που την προάγουν και τη διασφαλίζουν.