Στο Βερολίνο με μικρό καλάθι

Στις 25 Νοεμβρίου καθόρισε ο ΓΓ του ΟΗΕ την «τριμερή» συνάντηση ανάμεσα στον ίδιο και τους δύο κύπριους ηγέτες. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν υπάρχει κάποια ελπίδα για να σπάσει το σημερινό αδιέξοδο. Για να απαντηθεί το ερώτημα αυτό, πρέπει να αναλύσουμε το τι ακριβώς προκάλεσε την πλήρη στασιμότητα για δύο και μισό χρόνια, και έτσι να δούμε τι προοπτικες μπορεί να υπάρχουν σήμερα. Όλοι αναγνωρίζουν ότι το 2017 φτάσαμε ένα βήμα πριν από τη συνολική επίλυση. Το τι έκανε η κάθε πλευρά το γνωρίζει καλύτερα παντός αλλου ο ίδιος ο ΓΓ. Ο απεσταλμένος του αμεσως μετά, πιθανώς με την έγκριση του ιδίου, είπε δημόσα ότι «χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία». Τι θα έκανε η πλευρά εκείνη που υφίστατατι τις συνέπειες από την εισβολή κιαι την κατοχη; Και αν ακόμα χάριν συζητησεως αποδεχθεί κανείς διάφορες εικασίες, η ε/κ πλευρά είχε κάθε συμφέρον να οργανώσει ξανά σε σύντομο χρόνο κύκλο των συνομιλιών για να διανύσουμε το «τελευταίο μίλι». Τι συμβαίνει τώρα; Για δυόμισι χρόνια καμμιά απολύτως επαφή ή συζήτηση, ένα χρονικό διάστημα μοναδικό στην ιστορία του κυπριακού, που ούτε ο Σ. Κυπριανού δεν θα μπορούσε να διαχειριστεί.

Έτσι φτάνουμε στην σημερινή ατζέντα και είναι αυτή που προφανώς θα τρέξει μέχρι, και κατά, το Βερολίνο. Φτάσαμε από την, σχεδόν, πλήρη συμφωνία επίλυσης, στην κατάρρευση των πάντων και στην αναζήτηση «όρων αναφοράς», δηλαδή την αναζήτηση της βάσης πάνω στην οποία θα συμφωνηθεί να διεξαχθούν διαπραγματεύσεις! Αυτή η εξέλιξη, αν και σπάνια στα διεθνή διπλωματικα χρονικά, είναι συνήθης στην ιστορία της εξέλιξης του κυπριακού. Για την αρνητική αυτή εξελιξη των πραγμάτων, την ευθύνη έχει ο ΟΗΕ και οι διπλωμάτες που χειρίζονται το κυπριακό. Πρώτο, γιατί ο ΟΗΕ δεν ενημέρωσε την κοινή γνώμη για τα βασικά στοιχεία της κατάληξης το 2017. Δεύτερο, γιατί δεν προέβαλε με συστηματικό τρόπο το Πλαίσιο Επίλυσης που υπέβαλε ο ΓΓ στις 30 Ιουνίου 2017. Τρίτο, γιατί αποδέχθηκε, αν δεν εφηύρε αυτήν την ατυχή ορολογία για τους «όρους αναφοράς», αντί της μιας και ορθολογικης προσέγγισης ότι νέος κύκλος συνομιλιών έχει νόημα μόνο με βαση το «Πλαίσιο Γκουτέρες», αλλιώς η διαδικασία δεν έχει μέλλον, ή και να μπορεί να τερματιστεί με την παραδοχή ότι το πρόβλημα, πλέον, θεωρείται «άλυτο».

Σήμερα φαίνεται ότι η περιστροφή γύρω από τις ορολογίες δεν αλλάζει κάτι, και ο ευτελισμός της διαδικασίας κτυπά κόκκινο: «όροι αναφοράς» φαίνεται να συμφωνούνται ότι είναι, πρώτο, η συμφωνία Αναστασιάδη-Έρογλου του 2014, δεύτερο, οι κατά καιρούς συγκλίσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές και, τρίτο, το «Πλαίσιο Γκουτέρες». Μη σοβαρά πράγματα, καθώς θα δύο πρώτοι «όροι αναφοράς» έχουν τύχει αξιοποίησης, και η ουσία τους έχει ενσωματωθεί στο Πλαίσιο Γκουτέρες.

Σε κάθε περίπτωση το ερώτημα για τις 25 Νοεμβρίου παραμένει: υπάρχει ελπίς; Τα βασικά στοιχεία δείχνουν ότι δεν υφίστανται περιθώρια για πρόοδο επί της ουσίας. Ειδικότερα: Από την επομένη της κατάρρευσης των συνομιλιών στο Κραν Μοντάνα ο Ν. Αναστασιάδης έκανε ότι περνούσε από το χέρι του για να διαλύσει το κυρίαρχο, υπέρ της επίλυσης, κλίμα στην κοινή γνώμη. Με παραποιήσεις γεγονότων γύρω από το Πλαίσιο Γκουτέρες-ανακάλυψε άλλο, ανύπαρκτο. Με συνεχείς αλλαγές θέσεων. Με «εξειδικευμένες» αναφορές σε άλλες λύσεις ( δύο κράτη ή συνομοσπονδία). Με καθημερινές επιθέσεις κατά της επίλυσης υπό το πρόσχημα της επιδίωξης της «ιδανικής» λύσης, επέφερε αποφασιστικά πλήγματα στον πλειοψηφικό συνασπισμό των δυνάμεων που αναζητούν έναν βιώσιμο συμβιβασμό μέσα στην ΕΕ.

Η αλλαγή πολιτικής στο κυπριακό επέφερε και την αναδιαμόρφωση των κομματικών ισορροπιών στην ε/κ κοινότητα: η ηγεσία του ΔΗΣΥ από υπερασπιστής της «φιλοκληριδικής σχολής» μετεξελίχθηκε σε πιστό υπηρέτη της «αντικληριδικής» πολιτικής Αναστασιάδη. Η μεταστροφή Αναστασιάδη λαμβάνει εμφανή υποστήριξη από το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ, τον Αρχιεπίσκοπο, το ΕΛΑΜ και τα περισσοτερα από τα κυρίαρχα ΜΜΕ.

Ο νέος συνασπισμός των δυνάμεων όπως έχει οικοδομηθεί τα τελευταία δύο χρόνια, με διευθυντή της ορχήστρας τον Ν. Αναστασιάδη, αιθάνεται ότι έχει ετοιμάσει το έδαφος για να ελέγχει το εσωτερικό σκηνικό, ακόμα και για το ενδεχόμενο να τύχει μερικής αποδοκιμασίας από τον ΟΗΕ για τους χειρισμούς της ε/κ πλευράς. Είναι χαρακτηριστικό πως, παρά τις αλλεπάλληλες αποκαλύψεις για την σκανδαλώδη παροχή «χρυσών διαβατηρίων», αυτός ο συνασπισμός του παρέχει στήριξη. Τα φιλικά κόμματα αποφεύγουν κάποια κριτική δήλωση, τα φιλικά Μέσα επιλέγουν να μην ερευνούν το φάκελο, ακόμα και για τα διαβατήρια που χορηγήθηκαν σε μέλη της μαφίας που κυβερνά την Καμποτία.

Είναι προφανές ποιες είναι οι πραγματικές προτεραιότητες του Ν. Αναστασιάδη. Δεν τον ενοχλεί που οι διεθνείς παίκτες τον θεωρούν ως τον κύριο υπεύθυνο για το ναυάγιο της διαπραγμάτευσης. Δεν τον ενοχλεί που η Κύπρος ταυτίζεται με αδιαφανείς διαδικασίες στην πώληση διαβατηρίων, φτάνει να «ελέγχει» το εσωτερικό σκηνικό.

Ένα «μυστικό» στο δρόμο για το Βερολίνο αφορά τις πραγματικές προθέσεις του ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες. Πιθανώς να θέλει να ολοκληρώσει κάποια συλλογική ευθύνη των ΗΕ και να μιλήσει στη συνέχεια δημόσια. Πιθανώς να κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κήρυξη της προσπάθειας ως «ατελέσφορης», να αποτελεί το ύστατο χαρτί του για να επιτύχει επανάληψη των συνομιλιών με τους όρους που θέτει ο ίδιος. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί τον μόνο «παίκτη» επί σκηνής, (άλλωστε, δεν απέμεινε και άλλος), που η ε/κ ηγεσία δεν μπορεί να του πει ότι «χάθηκαν τα πρακτικά», ή ότι «έχεις δύο Πλαίσια, με ποιο θα παίξουμε;»…