Το τι και το γιατί
Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2021-04-17
Οταν πρωτοεμφανίστηκαν οι δημοσκοπήσεις, το ένα και μοναδικό που μας έλεγαν ήταν το τι θα ψηφίσουμε στις εκλογές. Με την πάροδο του χρόνου όμως το ερωτηματολόγιο διευρύνθηκε και σήμερα, αν τις διαβάσουμε σωστά, μπορούμε να εικάσουμε τους λόγους που εξηγούν τις εκλογικές μας προτιμήσεις. Δηλαδή, όχι μόνο το τι αλλά και το γιατί.
Η δημοσκόπηση της Prorata, που δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» το περασμένο Σάββατο, αποτυπώνει μια στασιμότητα, όσον αφορά την εικόνα της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, επειδή τα νούμερα δεν διαφέρουν ουσιαστικά από εκείνα της προηγούμενης δημοσκόπησης που είχε γίνει τον Φεβρουάριο: «Μόλις το 34% του συνόλου των ερωτηθέντων εμφανίζεται γενικά ευχαριστημένο από το κυβερνητικό έργο της Ν.Δ., και το 64% καθόλου ή όχι ιδιαίτερα. Εξίσου δυσαρεστημένοι είναι όμως οι συμμετέχοντες και από το αντιπολιτευτικό έργο του ΣΥΡΙΖΑ, αφού το 78% δηλώνει ότι δεν είναι ικανοποιημένο, με μόνο το 20% να εκφράζει ικανοποίηση». Αλλη μια επιβεβαίωση της διάγνωσης ότι η Νέα Δημοκρατία φθείρεται και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κολλήσει.
Η δημοσκόπηση δεν μας δίνει και δεν θα μπορούσε να μας δώσει με ακρίβεια τους συγκεκριμένους λόγους για τους οποίους οι ψηφοφόροι δεν είναι ικανοποιημένοι από την αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι οι αιτίες είναι λιγότερο φανερές από τα αποτελέσματά τους. Μερικές φορές μάλιστα εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε πλήρη συναίσθηση του τι μας οδήγησε να επιλέξουμε ή να απορρίψουμε κάτι. Επιπλέον, η στάση μας συνήθως δεν καθορίζεται από έναν αλλά από πολλούς παράγοντες που ο συνδυασμός τους ποικίλλει. Τούτου δεδομένου, θα απομονώσω μια αιτία, η οποία, κατά τη γνώμη μου, εξηγεί σε κάποιο μέτρο την αρνητική αποτίμηση της αντιπολιτευτικής τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ: την τάση να απλουστεύει τις καταστάσεις, για να υπόσχεται εύκολες λύσεις σε δύσκολα και περίπλοκα προβλήματα.
Δεν το κάνει για πρώτη φορά. Αυτό ήταν το αρχικό μήνυμα του ΣΥΡΙΖΑ που συνέβαλε όσο κανένα άλλο στην εκλογική νίκη. Οτι το πρόβλημα ήταν απλό: οι προηγούμενοι είτε δεν ήθελαν, είτε δεν μπορούσαν να το λύσουν. Εμείς όμως έχουμε τα κότσια. Θα πούμε στους δανειστές μας να ξεχάσουν αυτά που ήξεραν κι εκείνοι θα υποχωρήσουν με την ουρά στα σκέλια. Το τι συνέβη δεν χρειάζεται να σας το υπενθυμίσω. Θα σημειώσω όμως ότι ο Αλέξης Τσίπρας παραδέχτηκε μεν και εκ των υστέρων ότι τότε «είχαμε αυταπάτες», αλλά τις ίδιες φαίνεται να έχει και τώρα.
Την πανδημία μπορεί να τη συνηθίσαμε μέχρι ενός σημείου μετά από ένα χρόνο και βάλε. Δεν παύει όμως να είναι ένα εφιαλτικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας, το οποίο ξαφνικά έγινε πραγματικότητα. Και τα προβλήματα που δημιούργησε σε ολόκληρο τον πλανήτη κάθε άλλο παρά απλά είναι. Στα σκοτεινά προχωρούμε, που λέει και ο ποιητής. Λύσεις γνωστές και δοκιμασμένες δεν υπάρχουν. Κράτη οργανωμένα, με διοίκηση αποτελεσματική και υγιείς θεσμούς παραπαίουν. Αναγκαστικά οι απανταχού κυβερνήσεις αυτοσχεδιάζουν ανάλογα με τις κινήσεις ενός αόρατου εχθρού και ταυτόχρονα προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα σε αντίρροπες απαιτήσεις, ενώ τα πράγματα αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη.
Αν πάρουμε τοις μετρητοίς τα λεγόμενα του ΣΥΡΙΖΑ, όλα αυτά θα είχαν λυθεί με τον Αλέξη Τσίπρα στου Μαξίμου. Θαυμάστε την εικόνα: όχι πια «βλέποντας και κάνοντας», επειδή αντί για σπασμωδικές κινήσεις και αλλαγές υπάρχει σχέδιο –το ΚΚΕ θα το ήθελε πενταετές– που τηρείται απαρέγκλιτα, ενώ ο λαός συμμορφώνεται με τις υποδείξεις που έτσι κι αλλιώς δεν είναι επαχθείς διότι μια αριστερή κυβέρνηση θα είχε αποτρέψει τη διασπορά του ιού. Κι αν μερικοί αρνούνται να πειθαρχήσουν ο λαός τους απομονώνει ως νεοφιλελεύθερους που προσπαθούν να υπονομεύσουν την Αριστερά.
Για να μη με παρεξηγήσετε, δεν υπαινίσσομαι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να αποδέχεται οτιδήποτε κάνει η κυβέρνηση στο όνομα της πανδημίας. Δημοκρατία χωρίς αντιπολίτευση δεν νοείται. Αλλά μια αντιπολίτευση που πάντα λέει «Οχι» ευτελίζει τον ρόλο που η δημοκρατία τής έχει αναθέσει. Κι επειδή στην πολιτική τα μεγάλα και ωραία λόγια λέγονται αλλά δεν μετράνε και πολύ, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν καθαρά ότι η «αγωνιστική» τακτική του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποδίδει. Γιατί στις δύσκολες μέρες που περνάμε μάθαμε ότι η διάκριση Αριστεράς και Δεξιάς εξακολουθεί να ισχύει, αλλά από μόνη της δεν αρκεί. Οι καιροί απαιτούν επίσης σοβαρότητα, αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα.
Μήπως η κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ μεταφράζεται σε υποστήριξη της Ν.Δ.; Αυτό θα πουν πολλοί. Θα απαντούσα με μια ερώτηση: Μήπως, σύμφωνα με τη λογική του δικομματισμού που μια ζωή καταδικάζαμε, είμαστε υποχρεωμένοι να συνταχθούμε με όποιον δηλώνει αριστερός, ακόμα κι όταν αποδεικνύεται κατώτερος των περιστάσεων, ή αυτό που λέμε «λίγος»;
Η δημοσκόπηση της Prorata, που δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» το περασμένο Σάββατο, αποτυπώνει μια στασιμότητα, όσον αφορά την εικόνα της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, επειδή τα νούμερα δεν διαφέρουν ουσιαστικά από εκείνα της προηγούμενης δημοσκόπησης που είχε γίνει τον Φεβρουάριο: «Μόλις το 34% του συνόλου των ερωτηθέντων εμφανίζεται γενικά ευχαριστημένο από το κυβερνητικό έργο της Ν.Δ., και το 64% καθόλου ή όχι ιδιαίτερα. Εξίσου δυσαρεστημένοι είναι όμως οι συμμετέχοντες και από το αντιπολιτευτικό έργο του ΣΥΡΙΖΑ, αφού το 78% δηλώνει ότι δεν είναι ικανοποιημένο, με μόνο το 20% να εκφράζει ικανοποίηση». Αλλη μια επιβεβαίωση της διάγνωσης ότι η Νέα Δημοκρατία φθείρεται και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κολλήσει.
Η δημοσκόπηση δεν μας δίνει και δεν θα μπορούσε να μας δώσει με ακρίβεια τους συγκεκριμένους λόγους για τους οποίους οι ψηφοφόροι δεν είναι ικανοποιημένοι από την αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι οι αιτίες είναι λιγότερο φανερές από τα αποτελέσματά τους. Μερικές φορές μάλιστα εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε πλήρη συναίσθηση του τι μας οδήγησε να επιλέξουμε ή να απορρίψουμε κάτι. Επιπλέον, η στάση μας συνήθως δεν καθορίζεται από έναν αλλά από πολλούς παράγοντες που ο συνδυασμός τους ποικίλλει. Τούτου δεδομένου, θα απομονώσω μια αιτία, η οποία, κατά τη γνώμη μου, εξηγεί σε κάποιο μέτρο την αρνητική αποτίμηση της αντιπολιτευτικής τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ: την τάση να απλουστεύει τις καταστάσεις, για να υπόσχεται εύκολες λύσεις σε δύσκολα και περίπλοκα προβλήματα.
Δεν το κάνει για πρώτη φορά. Αυτό ήταν το αρχικό μήνυμα του ΣΥΡΙΖΑ που συνέβαλε όσο κανένα άλλο στην εκλογική νίκη. Οτι το πρόβλημα ήταν απλό: οι προηγούμενοι είτε δεν ήθελαν, είτε δεν μπορούσαν να το λύσουν. Εμείς όμως έχουμε τα κότσια. Θα πούμε στους δανειστές μας να ξεχάσουν αυτά που ήξεραν κι εκείνοι θα υποχωρήσουν με την ουρά στα σκέλια. Το τι συνέβη δεν χρειάζεται να σας το υπενθυμίσω. Θα σημειώσω όμως ότι ο Αλέξης Τσίπρας παραδέχτηκε μεν και εκ των υστέρων ότι τότε «είχαμε αυταπάτες», αλλά τις ίδιες φαίνεται να έχει και τώρα.
Την πανδημία μπορεί να τη συνηθίσαμε μέχρι ενός σημείου μετά από ένα χρόνο και βάλε. Δεν παύει όμως να είναι ένα εφιαλτικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας, το οποίο ξαφνικά έγινε πραγματικότητα. Και τα προβλήματα που δημιούργησε σε ολόκληρο τον πλανήτη κάθε άλλο παρά απλά είναι. Στα σκοτεινά προχωρούμε, που λέει και ο ποιητής. Λύσεις γνωστές και δοκιμασμένες δεν υπάρχουν. Κράτη οργανωμένα, με διοίκηση αποτελεσματική και υγιείς θεσμούς παραπαίουν. Αναγκαστικά οι απανταχού κυβερνήσεις αυτοσχεδιάζουν ανάλογα με τις κινήσεις ενός αόρατου εχθρού και ταυτόχρονα προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα σε αντίρροπες απαιτήσεις, ενώ τα πράγματα αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη.
Αν πάρουμε τοις μετρητοίς τα λεγόμενα του ΣΥΡΙΖΑ, όλα αυτά θα είχαν λυθεί με τον Αλέξη Τσίπρα στου Μαξίμου. Θαυμάστε την εικόνα: όχι πια «βλέποντας και κάνοντας», επειδή αντί για σπασμωδικές κινήσεις και αλλαγές υπάρχει σχέδιο –το ΚΚΕ θα το ήθελε πενταετές– που τηρείται απαρέγκλιτα, ενώ ο λαός συμμορφώνεται με τις υποδείξεις που έτσι κι αλλιώς δεν είναι επαχθείς διότι μια αριστερή κυβέρνηση θα είχε αποτρέψει τη διασπορά του ιού. Κι αν μερικοί αρνούνται να πειθαρχήσουν ο λαός τους απομονώνει ως νεοφιλελεύθερους που προσπαθούν να υπονομεύσουν την Αριστερά.
Για να μη με παρεξηγήσετε, δεν υπαινίσσομαι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να αποδέχεται οτιδήποτε κάνει η κυβέρνηση στο όνομα της πανδημίας. Δημοκρατία χωρίς αντιπολίτευση δεν νοείται. Αλλά μια αντιπολίτευση που πάντα λέει «Οχι» ευτελίζει τον ρόλο που η δημοκρατία τής έχει αναθέσει. Κι επειδή στην πολιτική τα μεγάλα και ωραία λόγια λέγονται αλλά δεν μετράνε και πολύ, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν καθαρά ότι η «αγωνιστική» τακτική του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποδίδει. Γιατί στις δύσκολες μέρες που περνάμε μάθαμε ότι η διάκριση Αριστεράς και Δεξιάς εξακολουθεί να ισχύει, αλλά από μόνη της δεν αρκεί. Οι καιροί απαιτούν επίσης σοβαρότητα, αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα.
Μήπως η κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ μεταφράζεται σε υποστήριξη της Ν.Δ.; Αυτό θα πουν πολλοί. Θα απαντούσα με μια ερώτηση: Μήπως, σύμφωνα με τη λογική του δικομματισμού που μια ζωή καταδικάζαμε, είμαστε υποχρεωμένοι να συνταχθούμε με όποιον δηλώνει αριστερός, ακόμα κι όταν αποδεικνύεται κατώτερος των περιστάσεων, ή αυτό που λέμε «λίγος»;
