Το γαρ πολύ της θλίψεως γεννά παραφροσύνη

Αν μπείτε στον κόπο να διαβάσετε την ιστορία των Ρώσων σοσιαλιστών από τον θάνατο του Μαρξ μέχρι την επανάσταση του ’17 θα αντικρίσετε ένα θέαμα παράξενο. Φανταστείτε δυο-τρεις χιλιάδες αστούς και διανοουμένους κατά κανόνα, που θεωρούσαν εαυτούς «επαγγελματίες επαναστάτες» και οι οποίοι φυλακίζονταν, περνούσαν μερικά χρόνια στη Σιβηρία, δραπέτευαν και ξανά τα ίδια.

Συχνά έβρισκαν καταφύγιο σε κοινότητες ομοϊδεατών τους ανά την Ευρώπη, ενώ αρθρογραφούσαν ακατάπαυστα, έγραφαν μπροσούρες και οργάνωναν συνέδρια όπου οι διάφορες παρατάξεις ή τάσεις, όπως θα λέγαμε εμείς, διασταύρωναν τα ιδεολογικά ξίφη τους, δημιουργώντας ευκαιριακές συμμαχίες με τους πρώην αντιπάλους τους για να περάσουν τη δική τους γραμμή σε πείσμα των μέχρι τότε ομοϊδεατών τους.

Για παράδειγμα, αν παρακολουθήσουμε την πορεία του Λένιν, του Πλεχάνοφ ή του Τρότσκι, θα τους βρούμε κάποιες φορές να συνεργάζονται και κάποιες άλλες να είναι στα μαχαίρια.

Θα έλεγε κανείς ότι τα παραπάνω θυμίζουν τις ατέρμονες έριδες ανάμεσα στα κάθε λογής γκρουπούσκουλα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που φύονταν μέχρι πρότινος στα Εξάρχεια. Στην πραγματικότητα όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Διότι η όλη φασαρία προκλήθηκε από τα εξής δύο προβλήματα που όντως είχαν τεράστια σημασία. Πρώτο, πώς είναι δυνατό να πετύχει η σοσιαλιστική επανάσταση στη Ρωσία, δηλαδή σε μια χώρα υπανάπτυκτη που η μεγάλη πλειονότητα του λαού ήταν αγράμματοι χωριάτες, χωρίς αστική τάξη και κυρίως χωρίς ένα εύρωστο προλεταριάτο; Και δεύτερο, ποιος θα την κάνει; Το κόμμα, δηλαδή η πρωτοπορία των επαγγελματιών επαναστατών, ή ο λαός;

Πώς συγκρίνονται όλα αυτά με τους σκυλοκαβγάδες που κλυδωνίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. σήμερα; Εχω την καλή τύχη να γνωρίζω κάμποσους συριζαίους παλαιάς κοπής, και χωρίς δισταγμό θα έλεγα πως ο βίος και η πολιτεία τους θυμίζουν τους μαρξιστές προγόνους τους. Φυσικά δεν εννοώ ότι ανήκουν στην κατηγορία των εξ επαγγέλματος επαναστατών. Απλώς θα χαρακτήριζα τη στάση τους ξεκάθαρα πολιτική. Το αν έχουν δίκιο ή άδικο, ας μην το βάλουμε στη συζήτηση για θα μας πήγαινε πολύ μακριά. Το σημαντικό είναι ότι τα κίνητρά τους δεν έχουν τίποτα το «προσωπικό» ή, για να χρησιμοποιήσω τη σωστή αλλά σκληρή λέξη, το ιδιοτελές.

Δυστυχώς, και το λέω μετά πόνου καρδίας, αυτό που βλέπουμε στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ιδίως μετά την εκλογική καθίζηση, δεν έχει να κάνει τόσο με τις ιδέες όσο με τους μηχανισμούς. Ενας ανελέητος πόλεμος, όπου οι πολιτικές διαφορές υποβαθμίζονται, διότι ο απώτερος και μοναδικός στόχος είναι το ποιος κάνει κουμάντο στο μαγαζί ή, εδώ που φτάσαμε, στο μικρομάγαζο. Για να γυρίσουμε στα παλιά, μια «φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές».

Αν το καλοσκεφτούμε όμως, το τι συνέβη κάποτε στο ΚΚΕ και το τι συμβαίνει σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. διαφέρουν. Η φραξιονιστική πάλη προπολεμικά δεν ήταν για τις καρέκλες, γιατί απλούστατα καρέκλες δεν υπήρχαν. Τώρα υπάρχουν και μάλιστα τις έχουν ζεστάνει πρόσφατα. Κι αυτό φέρνει στον νου το περιβόητο «ηθικό πλεονέκτημα» το οποίο απονέμουν εις εαυτούς πολλοί αριστεροί.

Πιο συγκεκριμένα, λένε πως οι αστοί ορέγονται την εξουσία και θα κάνουν τα πάντα για να την αποκτήσουν. Η διάγνωση αληθεύει και δεν αποτελεί καν μυστικό. Οι ίδιοι οι αστοί παραδέχονται ότι ο ανταγωνισμός που παράγει νικητές και ηττημένους είναι μια φυσιολογική κατάσταση και λειτουργεί ως υγιής κοινωνικός μοχλός. Ως προς τη στάση της Αριστεράς ωστόσο, τα πράγματα περιπλέκονται. Οταν είσαι ένα κόμμα γύρω στο 4% δεν έχεις πολλά να μοιράσεις. Οταν όμως γίνεσαι κυβέρνηση, ένας σεβαστός αριθμός ανθρώπων θα απολαύσει την εθιστική ηδονή της εξουσίας και, γιατί όχι, τη βιοποριστική άνεση. Το σύνθημα «Για την Αριστερά, ρε γαμώτο!» ήταν στο παρελθόν απόλυτα ειλικρινές. Δεν θα μπορούσε να μην είναι όσο ο αριθμός των βουλευτών παρέμενε μονοψήφιος. Αν όμως γλυκαθείς από την εξουσία το πράγμα αλλάζει.

Ποιος από τους εμπλεκόμενους σε μια τρολομαχία απίστευτης τοξικότητας και χυδαιότητας, με κυρίως υπεύθυνους όσους κέρδισαν τις εσωκομματικές εκλογές, μπορεί να πει ότι όλα αυτά γίνονται για την Αριστερά; Δεν θέλω να μπω στη συζήτηση για το πόσο αριστερός πρέπει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Ομως το φαντασμαγορικό σόου του Κασσελάκη, υπό το βλέμμα του Πολάκη και με το προσκύνημα /φωτογράφηση στη Μακρόνησο, τις αφόρητες κοινοτοπίες και την απόλυτη ρηχότητα, διέψευσε τον Νίκο Μπίστη, ο οποίος μας υπενθύμισε ότι σε όλα τα πράγματα πρέπει να υπάρχει ένα όριο.

Η ήττα της Αριστεράς όντως πόνεσε. Αλλά η Αριστερά έχει υποστεί στο παρελθόν πολύ πιο επώδυνες ήττες και τελικά κατάφερε να ανακάμψει. Αυτό όμως δεν είναι ήττα. Είναι κατάντια.