Οι έξι επιλογές των ηττημένων

Υπάρχουν αναίμακτες μάχες στα κόμματα όταν το επίμαχο ζήτημα είναι η αρχηγία; Σπανίως. Ρίξτε μια ματιά στην πρόσφατη ιστορία και θα το διαπιστώσετε. Και στη Νέα Δημοκρατία και στο ΠΑΣΟΚ και στην Αριστερά σ’ όλες τις εκδοχές της, η επόμενη μέρα δεν ήταν ειρηνική.

Συνήθως μεσολαβεί ένα διάστημα ανακωχής, με τα αντιμαχόμενα μέρη να υπόσχονται ότι θα πορευτούν μαζί και αγαπημένα, ενωμένα σαν μια γροθιά εναντίον του κοινού εχθρού που καραδοκεί, αλλά σύντομα η εκεχειρία παραβιάζεται. Αναίμακτη δεν ήταν ούτε η σύρραξη στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα μπορούσε να είναι. Η ατμόσφαιρα ήταν βαριά. Συντροφικά μαχαιρώματα, δίκες προθέσεων και απειλές για ξεκαθάρισμα λογαριασμών ήταν στην ημερήσια διάταξη.

Κυρίως στη βάση του κόμματος, ωστόσο στην τελευταία φάση μπήκαν στον χορό κορυφαία στελέχη και μερικά εξ αυτών συνεχίζουν σε υψηλούς τόνους να ασκούν κριτική και να προβλέπουν μαύρες μέρες για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Το αποτέλεσμα ήταν καθαρό, δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν, αλλά η αντιπαράθεση κλιμακώθηκε και όπως όλα δείχνουν δεν πρόκειται να εκτονωθεί αφού οι αιτίες που την παράγουν είναι παρούσες. Υπάρχουν εκκρεμότητες και μάλιστα πολλές. Οι διαφωνίες μοιάζουν αγεφύρωτες. Οι ψύχραιμες προσεγγίσεις δεν δίνουν τον τόνο. Η ενότητα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Κι αυτό φαίνεται να πιστεύει ένα κομμάτι των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ σύμφωνα με τις πρώτες δημοσκοπήσεις που έγιναν αμέσως μετά την επικράτηση του Στέφανου Κασσελάκη.

Ποιες επιλογές έχουν μπροστά τους οι ηττημένοι μιας εσωκομματικής σύγκρουσης;

Πρώτη επιλογή: Να αποδεχτούν το αποτέλεσμα και να συμφιλιωθούν με τη νέα πραγματικότητα. Δεν ήταν γι’ αυτούς μια μάχη ζωής ή θανάτου, του τύπου «ή εμείς ή αυτοί», οπότε δεν έχουν λόγους να μη συνεχίσουν να εργάζονται για το κόμμα τους. Κάποιοι εξ αυτών μπορεί να αλλάξουν στρατόπεδο και να μετακινηθούν προς την αντίπαλη πλευρά. Δεν θα είναι κάτι πρωτοφανές. Το έχουμε δει να συμβαίνει σε πολλά κόμματα που περνάνε μια μεγάλη περίοδο εσωστρέφειας. Δεν αποκλείεται να γίνουν βασιλικότεροι του βασιλέως και να μετατραπούν σε φανατικούς οπαδούς της νέας ηγεσίας προκειμένου να παραμείνουν στο παιχνίδι και να πάρουν κάποια πόστα, αδιαφορώντας για τις κατηγορίες που θα δεχθούν από τους συναγωνιστές τους ότι είναι οπορτουνιστές.

Δεύτερη επιλογή: Να εκφράσουν ανοικτά τη δυσφορία τους για την έκβαση της εσωκομματικής μάχης, να ισχυριστούν ότι το κόμμα για το οποίο αγωνίστηκαν με όλες τις δυνάμεις τους έχει μπει σε τροχιά μετάλλαξης, αλλάζει ιδεολογική φυσιογνωμία και πολιτική ταυτότητα, κινείται με ευθύνη των νικητών προς μια κατεύθυνση τελείως διαφορετική απ’ αυτήν που έχει καταγραφεί στις ιδρυτικές αρχές του και να αποχωρήσουν γιατί δεν θέλουν να γίνουν συνεργοί σ’ ένα «έγκλημα». Εχουμε τέτοιες περιπτώσεις στον ΣΥΡΙΖΑ και πιθανότατα θα υπάρξει συνέχεια.

Τρίτη επιλογή: Παραμένουν στο κόμμα, κρατάνε τις απόψεις τους, αλλά δίνουν στη νέα ηγεσία μια περίοδο χάριτος για να δουν αν μπορούν να συνυπάρξουν με τη νέα κατάσταση σε βάθος χρόνου. Δεν την καταγγέλλουν, είναι σε αναμονή. Παρατεταμένη ή όχι, θα φανεί στην πορεία και θα εξαρτηθεί από τη συγκυρία.

Τέταρτη επιλογή: Παραμένουν στο κόμμα και ξεκινούν από την επόμενη μέρα αντάρτικο εναντίον της ηγεσίας ελπίζοντας ότι θα τους ανεχτεί. Αν η ηγεσία προχωρήσει σε διοικητικά μέτρα εναντίον τους θα της χρεώσουν την κρίση που θα προκληθεί.

Πέμπτη επιλογή: Παραμένουν στο κόμμα, δρουν με προσοχή για να μη δώσουν αφορμές και οργανωμένα για να κρατήσουν στις τάξεις τους τα στελέχη και τα μέλη που ήταν μαζί τους, προετοιμάζουν την αντεπίθεση για να κερδίσουν τη μάχη στην επόμενη εσωκομματική αναμέτρηση, για παράδειγμα σ’ ένα συνέδριο όπου θα θέσουν όλα τα ζητήματα που απασχολούν τον κομματικό πληθυσμό. Θα λειτουργούν μέχρι τότε ως εσωκομματική αντιπολίτευση, δεν θα προκαλούν άνευ λόγου, αλλά και δεν θα υποστηρίζουν τις αποφάσεις της ηγεσίας με τις οποίες διαφωνούν. Ο στόχος τους, ομολογημένος ή όχι, θα είναι ανατροπή των συσχετισμών για να υποχρεώσουν την ηγεσία είτε να συμμορφωθεί και να τεθεί υπό την κηδεμονία τους είτε να ζητήσει εκ νέου εντολή από το σώμα των ψηφοφόρων.

Εκτη επιλογή: Κρίνοντας ότι η μάχη έχει χαθεί οριστικά, ότι δεν είναι δυνατόν με βάση την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί να αλλάξουν τα πράγματα, ότι το κόμμα με τη νέα ηγεσία βαδίζει σε δρόμο πολύ διαφορετικό απ’ αυτόν που είχε, ότι θα είναι μάταιη κάθε προσπάθεια για την αμφισβήτησή της, καταγγέλλουν, αποχωρούν ομαδικά και συγκροτούν νέο σχήμα, ελπίζοντας να δικαιωθούν. Τι θα συμβεί στον ΣΥΡΙΖΑ, ποια στάση θα κρατήσει η ηγεσία και ποια θα είναι η συμπεριφορά των διαφωνούντων, ουδείς μπορεί να το προβλέψει. Ολα είναι πιθανά. Ο λογαριασμός θα έρθει στο τέλος. Και για την ηγεσία και για τους επικριτές της.