Οι πρώτες δύσκολες συζητήσεις με την τρόικα
Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2019-07-14
Αλλά η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη την ερχόμενη εβδομάδα θα είναι άλλη: Οι συζητήσεις που θα έχει ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας με τον επικεφαλής του ESM κ. Ρέγκλινγκ και τους εκπροσώπους της τρόικας, οι οποίοι φθάνουν στην Αθήνα για να συμμετάσχουν στο συνέδριο του βρετανικού Economist.
Πρόκειται για τις πρώτες συναντήσεις που θα έχει μαζί τους ο νέος υπουργός Οικονομικών, σε μια ατμόσφαιρα αρνητικά (όπως φάνηκε από το Eurogroup τη Δευτέρα και την αυστηρή έκθεση του Ecofin την Τρίτη...) φορτισμένη, εξαιτίας των προεκλογικών δεσμεύσεων που ανέλαβε το πολιτικό σύστημα, χωρίς συνεννόηση με τους θεσμούς.
Ο κ. Σταϊκούρας είναι βέβαιο ότι γνωρίζει πολύ καλά τι δεν πρέπει να τους πει: Δεν πρέπει να ανοίξει συζήτηση για το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και για τη διεκδίκηση μείωσής του. Αυτό το θέμα –πιστεύω– έχει αποκτήσει δυσανάλογα μεγάλη σημασία. Για τους ασθενικούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης δεν ευθύνεται το πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά (α) η κατάσταση των τραπεζών και (β) η μη εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) – αυτά πρέπει να αλλάξουν για να ξεκολλήσει η οικονομία.
Το πλεόνασμα 3,5% θα διατηρηθεί και στο μεσοπρόθεσμο 2019-2023 που θα ψηφιστεί τον Σεπτέμβριο. Αν αναθεωρηθεί, αυτό θα γίνει εν καιρώ, σε άλλες συνθήκες, αφού δοθούν δείγματα γραφής.
Το δύσκολο είναι τι να τους πει σχετικά με το δημοσιονομικό κενό που έχει ήδη προκληθεί και το οποίο θα διευρυνθεί εφόσον ισχύσουν τα επιπλέον μέτρα μείωσης της φορολογίας που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση.
Φέτος, το κενό θα καλυφθεί (συμφώνησε κι η τρόικα…) επειδή για άλλη μία χρονιά το ΠΔΕ θα εμφανίσει τραγική υστέρηση. Αλλά το 2020, χωρίς νέα μέτρα, το δημοσιονομικό κενό θα μείνει ακάλυπτο (0,4 μονάδες του ΑΕΠ, με τα ελληνικά στοιχεία).
Αν, πάλι, ληφθούν μέτρα (περιορισμός αμυντικών δαπανών, ηλεκτρονικές προμήθειες για νοσοκομειακά υλικά, έσοδα από νέα εθελοντική αποκάλυψη εισοδημάτων, ακύρωση μείωσης ΦΠΑ σε ροφήματα), πάλι δεν μένει χώρος για τις μειώσεις φόρων που έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση.
Τι μπορεί να γίνει; Είτε οι Ευρωπαίοι εταίροι μας θα πεισθούν ότι δεν πειράζει να υπάρξει δημοσιονομικό κενό. Είτε ορισμένες μειώσεις φόρων θα παραπεμφθούν για αργότερα – στο δεύτερο μισό της κυβερνητικής 4ετίας. Είτε θα δημιουργηθεί νέος δημοσιονομικός χώρος, με τη μείωση (τελικά…) του αφορολόγητου ορίου από 1.1.2020, αλλά με ανεπαίσθητες συνέπειες στα χαμηλά εισοδήματα, παρέχοντας τη δυνατότητα να κτίζεται αφορολόγητο με δαπάνες από ηλεκτρονικές συναλλαγές. Πιθανότερο είναι αυτό, το τελευταίο.