Γιατί τόσοι άνθρωποι νιώθουν να αντιπαθούν τον πρωθυπουργό προσωπικά;

Νίκος Μαραντζίδης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2021-09-19

Δεν πρόκειται για πολιτική αντιπάθεια ούτε για απόρριψη με βάση ηγετικά χαρακτηριστικά. Αυτό συνέβαινε πάντοτε. Ολοι οι ηγέτες είχαν τους οπαδούς και τους ορκισμένους εχθρούς τους. Πρόκειται για εκδηλώσεις συναισθημάτων που επιτίθενται στο ίδιο το πρόσωπο του πολιτικού, στο ύφος και την αισθητική του.

Κι αυτά πάντοτε υπήρχαν. Το φαινόμενο όμως πήρε διαστάσεις τελευταίως και συζητήθηκε δημόσια λόγω του έντονου «αθυρόστομου» χαρακτήρα των συνθημάτων που εκφέρονται εναντίον του Μητσοτάκη και δικαίως θεωρούνται απαράδεκτα. Ασυνήθιστο, αναμφίβολα, για τα πολιτικά ήθη της χώρας. Εως πρόσφατα, ακόμη και οι πιο σκληρές αποδοκιμασίες εναντίον των πολιτικών, δεν στόχευαν στα πρόσωπα αυτά καθαυτά. Ακόμη και οι κρεμάλες των αγανακτισμένων ή το διαβόητο σύνθημα «να καεί, να καεί… η Βουλή» είχαν πολιτική στόχευση, δεν αφορούσαν κάποιον προσωπικά.

Μερικοί αποδίδουν το φαινόμενο στη δυναμική των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που μεταδίδουν έναν επιθετικό και γεμάτο φανατισμό και εμπάθεια λόγο. Αλλοι το ερμηνεύουν ως εκδήλωση οργής φανατικών ανθρώπων, που δεν αισθάνονται πως ακούγεται η φωνή τους από τα παραδοσιακά ΜΜΕ, τα οποία «λιβανίζουν» την κυβέρνηση. Τέλος, πολλοί θεωρούν υπεύθυνη της οργής την ασφυξία που προκάλεσε, κυρίως στους νέους, η πανδημία.

Δεν παραγνωρίζω τη σημασία των παραπάνω παραγόντων. Ομως, ίσως υπάρχει μια πιο βαθιά, ταξικού χαρακτήρα αιτία, που συνδέεται με το πώς προσλαμβάνεται το κοινωνικό προφίλ του πρωθυπουργού από ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας, κυρίως τους πιο «καθημερινούς» ανθρώπους.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο πρώτος Ελληνας πρωθυπουργός, τόσο έκδηλα εκφραστής των αξιών, του τρόπου ζωής και της αισθητικής μιας παγκοσμιοποιημένης φιλελεύθερης ελίτ. Πολιτικός κληρονόμος, με περιουσία πολύ πάνω από τον μέσο όρο και σπουδές, ο ίδιος και η οικογένεια του, σε ιδιωτικά σχολεία και σε ελίτ αμερικανικά πανεπιστήμια, συνιστά έναν σύγχρονο πρίγκιπα. Προβάλλει ένα συγκεκριμένο κοινωνικό ύφος, που παραπέμπει στο «γκλάμουρ» ισχυρών και διεθνώς προβεβλημένων πολιτικών οικογενειών.

Σε σχέση με προηγούμενα χρόνια η διαφορά είναι εμφανής, καθώς οι πολιτικές ηγεσίες της μεταπολίτευσης, δεξιές και αριστερές, παρέπεμπαν περισσότερο σε μια εθνική και όχι υπερεθνική ελίτ.

Στη Δεξιά, μάλιστα, οι ηγέτες της φρόντιζαν να υπερτονίζουν τα χαρακτηριστικά της «βαθιάς Ελλάδας», που οι ίδιοι προσωπικά διέθεταν. Η σερραϊκή προφορά του Καραμανλή, για παράδειγμα, η γκλίτσα του Αβέρωφ, οι κρητικοί τρόποι του Κώστα Μητσοτάκη, ή το φιλικό και χαλαρό «σαλονικιώτικο» ύφος –αν και μη Σαλονικιός– του νεότερου Καραμανλή, αναδείκνυαν ένα ύφος αναγνωρίσιμο, οικείο σε όλα τα τμήματα του εθνικού ακροατηρίου.

Συνδυάζοντας νεωτερικά και παραδοσιακά στοιχεία στο στυλ και την αισθητική τους, οι ηγέτες της μεταπολίτευσης επέτρεπαν και στα πιο «προχωρημένα» και στα πιο παραδοσιακά κομμάτια της κοινωνίας να συνδέονται φαντασιακά μαζί τους. Ακόμη κι ο Ανδρέας Παπανδρέου, αναμφίβολα ο πιο κοσμοπολίτης Ελληνας πολιτικός ηγέτης, συνειδητά υποβάθμιζε αυτή τη διάσταση της προσωπικότητάς του προς όφελος μιας πιο λαϊκής εκδοχής της.

Στην περίπτωση του σημερινού πρωθυπουργού αυτή η έγνοια να εκφράζει αισθητικά και ως τρόπο ζωής το σύνολο της χώρας δεν φαίνεται να υφίσταται. Ο Μητσοτάκης υποστηρίζει «ακομπλεξάριστα» ένα συγκεκριμένο στυλ, είναι ο εαυτός του. Κάπως έτσι, όμως, το κοινωνικό υπόβαθρο του Μητσοτάκη έγινε πολιτικό ζήτημα, δηλαδή στοιχείο της δημόσιας αντιπαράθεσης.

Ενα τμήμα της κοινωνίας, όχι μόνο το πιο κοσμοπολίτικο ή το πιο εύπορο και κοινωνικά ισχυρό, ενθουσιάζεται με το στυλ του πρωθυπουργού. Θεωρεί πως επιτέλους η χώρα έχει στο τιμόνι έναν μοντέρνο άνθρωπο, τεχνοκράτη, ο οποίος εκφράζει την κοινωνική καταξίωση και τον δυτικό κοσμοπολιτισμό. Αντίθετα, οι αμέσως προηγούμενοι, με τα κακά αγγλικά τους και την «μπολσεβίκικη» ξύλινη γλώσσα τους γίνονται αντιληπτοί, από αυτόν τον κόσμο, ως απαίδευτοι ερασιτέχνες. Ο ίδιος μάλιστα ο Μητσοτάκης, θέλοντας προφανώς να ενισχύσει αυτές τις πεποιθήσεις, δήλωσε προσφάτως πως τον χωρίζει «πολιτιστικό χάσμα» με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Στην αντίπερα όχθη, πάλι, αρκετοί ενοχλούνται. Αντιλαμβάνονται το πρωθυπουργικό στυλ ως έκφραση της ισχύος και της αλαζονείας μιας πλούσιας ελίτ, που αγνοεί πώς οι ζουν οι κανονικοί άνθρωποι.

Δεν έχω καμιά αμφιβολία πως το επικοινωνιακό επιτελείο του πρωθυπουργού αντισταθμίζει το έλλειμμα λαϊκότητας του Μητσοτάκη με άλλες στρατηγικές. Απολύτως θεμιτό και προς το παρόν αποτελεσματικό. Μου φαίνεται όμως ανεπίτρεπτο, ο πρωθυπουργός να είναι ανεκτικός έναντι της ρατσιστικής Ακροδεξιάς προκειμένου να μη χάσει ένα ακροατήριο που ο ίδιος προσωπικά δεν έχει τίποτε το κοινό με αυτό και ούτε θα επιθυμούσε να έχει. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Θέματα επικαιρότητας: Νέα Δημοκρατία

Ζητούμενο η ποιότητα της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

2024-09-28

Αν την ευθύνη για την χρεοκοπία και την πολυεπίπεδη κρίση...

Περισσότερα

Κουράστηκαν να λιβανίζουν

Τάσος Παππάς, 2024-03-26

Οταν τα μέσα ενημέρωσης όλων των κατηγοριών είναι ιμάντες...

Περισσότερα

Χωρίς ντροπή

Δημήτρης Ρηγόπουλος, 2024-03-23

Υπάρχουν τρία έργα που είναι συνώνυμα μιας σχεδόν ξεδιάντροπης...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Η κυριαρχία της Ν.Δ

Κώστας Καλλίτσης, 2024-03-23

Κάτι, αλήθεια, συμβαίνει εδώ; Μια πρόχειρη απάντηση θα ήταν...

Περισσότερα

«Πατρίς, θρησκεία, Ροδόπη, οικογένεια»

Ξένια Κουναλάκη, 2023-06-15

Είναι έκδηλη η μετεκλογική ανησυχία της Νέας Δημοκρατίας,...

Περισσότερα
Σωτήρης Βαλντέν

Ν.Δ. στη Θράκη: η (επαν)εμφάνιση του Mr Hyde

Σωτήρης Βαλντέν, 2023-06-12

Συζήτηση για τα λεγόμενα «εθνικά θέματα» και ειδικότερα...

Περισσότερα
Στάθης Σχινάς

ΝΔ / Η μυθολογία της αύξησης των ξένων επενδύσεων

Στάθης Σχινάς, 2023-06-04

Οι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί διά στόματος Άδωνη Γεωργιάδη...

Περισσότερα

Στην τελική ευθεία

Άγγελος Τσέκερης, 2023-03-29

Ο κύβος ερρίφθη. Οι εκλογές θα γίνουν στις 21 Μαΐου. Τη Μεγάλη...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Κώστας Καλλίτσης

Και η αντιπολίτευση;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-09

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

×
×