Αμυντικές δαπάνες 1974 - 2018 / Πάνω από 225 δισ. ευρώ για την κούρσα των εξοπλισμών
Γιάννης Φλώρος, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2021-10-07
Τα ποσά που δαπανήθηκαν μέσα σε 44 χρόνια. 5,1 δισ. ευρώ τον χρόνο για τα εξοπλιστικά. Το 4,1% του ΑΕΠ κάθε χρόνο για αεροπλάνα, φρεγάτες, υποβρύχια, τανκς
Σήμερα η Βουλή ψηφίζει την αμυντική συμφωνία Ελλάδας - Γαλλίας. Οι θέσεις των κομμάτων για τη συμφωνία είναι γνωστές. Η Ελλάδα θα αγοράσει τρεις φρεγάτες με όψιον για άλλη μία, θα αγοράσει 18 αεροσκάφη Ραφάλ με όψιον για άλλα έξι και μένει σε εκκρεμότητα η προμήθεια κορβετών. Είναι η πρώτη “αγορά του αιώνα” μετά την τρομακτική για τη χώρα μας οικονομική κρίση. Όπως σε όλες τις αγορές όπλων και οπλικών συστημάτων για τον Στρατό, την Αεροπορία και το Ναυτικό προβάλλεται το γνωστό επιχείρημα της ανάγκης ενίσχυσης της άμυνας της χώρας απέναντι στον υπαρκτό κίνδυνο από την Τουρκία για να δικαιολογηθούν κάθε φορά οι αμυντικές δαπάνες.
Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας και την πτώση της χούντας το 1974, ύστερα από το πραξικόπημα στην Κύπρο και τη διπλή εισβολή του Αττίλα, η χώρα μας ξοδεύει κάθε χρόνο τεράστια ποσά για την άμυνα και την προμήθεια πάσης φύσεως στρατιωτικού υλικού, μαχητικά, υποβρύχια, φρεγάτες, τανκς, όπλα κ.λπ. για την “ισορροπία δυνάμεων” το λιγότερο με την Τουρκία.
Η «αγορά του αιώνα»
Συνολικά, από το 1974 μέχρι το 2018, μέσα σε 44 χρόνια, δαπανήθηκαν περίπου 260 δισ. δολάρια ή πάνω από 225 δισ. ευρώ. Κατά μέσο όρο δηλαδή 5,9 δισ. δολάρια τον χρόνο ή 5,1 δισ. ευρώ τον χρόνο. Κατά μέσο όρο κάθε χρόνο το 4,1% του ΑΕΠ πάει στην εξυπηρέτηση των αμυντικών δαπανών της χώρας. Κατά μέσο όρο κάθε 5 χρόνια στα 47 χρόνια της μεταπολιτευτικής περιόδου και της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας έχουμε μια μεγάλη, μεσαία ή μικρή κούρσα εξοπλισμών. Και 36 χρόνια από τον Μάρτιο του 1985, όταν ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου εξήγγειλε με θεαματικό τρόπο την περιβόητη «αγορά του αιώνα» (40 αεροσκάφη F-16, από τις ΗΠΑ και 40 Μιράζ 2000 από τη Γαλλία) είχαμε αντίστοιχες αγορές, νέες δηλαδή «αγορές του αιώνα» με βασικό επιχείρημα, σταθερά επαναλαμβανόμενο ανεξάρτητα από το «περιτύλιγμα», τον κίνδυνο από την Τουρκία. Το κόστος της «αγοράς του αιώνα», σύμφωνα με τους αρχικούς υπολογισμούς, ήταν πάνω από 200 δισ. δραχμές. Το κόστος φυσικά ανέβηκε κατά την υλοποίηση των προγραμμάτων, με τα μπόνους από 15% έως 20% πάνω από το πραγματικό κόστος στους διάφορους διαμεσολαβητές. Για την Ιστορία, η αμερικάνικη εταιρεία ήταν η General Dynamics, νυν Lockheed Marfin, και η γαλλική εταιρεία η Dussault.
Αγορές όπλων είχαμε σταθερά από το 1974 μέχρι και σήμερα. Μέχρι το 1985 η χώρα προμηθεύτηκε σειρά όπλων. Το 1974 αγοράστηκαν 40 αεροσκάφη Mirage FIC. Αγοράστηκαν ακόμη αεροσκάφη A-74. Από τη Γερμανία και από την Ολλανδία αγοράστηκαν όπλα. Έγιναν προμήθειες 3 αντιτορπιλικών, 5 πυραυλοκίνητων, η φρεγάτα Έλλη κατασκευάστηκε το 1979 και 4 υποβρύχια παρελήφθησαν την περίοδο 1979 - 1980.
Θερμοκήπιο σκανδάλων
Από το 1988, μετά την «αγορά του αιώνα», τέθηκαν σε εφαρμογή τα ΕΜΠΑΕ, τα Ενιαία Μεσοπρόθεσμα Προγράμματα Ανάπτυξης και Εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων. Γύρω από αυτά στήθηκε στην κυριολεξία ένας χορός δισεκατομμυρίων και ένας αόρατος στους μη ειδικούς πόλεμος συμφερόντων. Μαζί με τις αγορές όπλων, τις προμήθειες και την υλοποίηση των προγραμμάτων, αποτέλεσαν ένα τεράστιο θερμοκήπιο πολιτικών και οικονομικών σκανδάλων. Τον Ιανουάριο του 1987 υπογράφηκε η επίσημη συμφωνία της αγοράς αεροσκαφών. Το πρόγραμμα ονομάστηκε Peace Xenia I. Τον Απρίλιο του 1993 η κυβέρνηση αποφάσισε την προμήθεια επιπλέον 50 F-16 Block 52+ με το πρόγραμμα Peace Xenia II. Τον Απρίλιο του 1999 αποφασίστηκε η προμήθεια 50 νέων με προαίρεση για ακόμα 10 αεροπλάνα, που ενεργοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2001. Με το πρόγραμμα Peace Xenia III έγινε η μεγαλύτερη ελληνική παραγγελία F-16. Ο αριθμός των αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας έφτασε τα 130.
Το 2005 η κυβέρνηση αποφάσισε την αγορά άλλων 30 F-16 Block 52+ Adv. Οι παραδόσεις άρχισαν το 2009 και ολοκληρώθηκαν το 2010. Έγινε διακρατική συμφωνία. Κόστος 1,1 δισ. ευρώ. Η συμφωνία προέβλεπε αντισταθμιστικά ωφελήματα. Συμπαραγωγή επίσης τμημάτων των αεροσκαφών στην ΕΑΒ. Την περίοδο 1985 – 1995, εκτός από την «αγορά του αιώνα», είχαμε και τα εξοπλιστικά προγράμματα του Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού με προμήθειες ελικοπτέρων, φρεγατών, αρματαγωγών, εκτοξευτών πυραύλων και άλλων οπλικών συστημάτων.
Το ΕΜΠΑΕ 1996 - 2000 περιελάμβανε 14 κύρια εξοπλιστικά προγράμματα. Το ΕΜΠΑΕ το 2001 προμήθειες ύψους 5,2 δισ. ευρώ και το 2006 για τη δεκαετία 2005 - 2015 προέβλεπε εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 27 δισ. ευρώ.