Γιατί ο Ζάεφ πρέπει να μείνει στη θέση του
Ξένια Κουναλάκη, Η Καθημερινή, Δημοσιευμένο: 2021-11-11
Η σημερινή µέρα είναι κρίσιμη για τη γειτονική Βόρεια Μακεδονία. Συζητείται στη Βουλή και ψηφίζεται η πρόταση δυσπιστίας κατά του Ζόραν Ζάεφ μετά τα κακά αποτελέσματα στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές. Αρχικά ο πρωθυπουργός της χώρας ανέλαβε την πολιτική ευθύνη και έσπευσε να πει ότι παραιτείται, αλλά την Τρίτη το βράδυ, υπό το βάρος προφανώς εσωτερικών και διεθνών πιέσεων, πήρε πίσω την απόφασή του και διακήρυξε ότι θα μείνει για να δώσει τη σημερινή κοινοβουλευτική μάχη. Εχει ενδιαφέρον η επίσημη σιωπή εκ μέρους της Ε.Ε., που ανακοίνωσε ότι παρακολουθεί τις εξελίξεις και την αστάθεια του πολιτικού σκηνικού, σε μια μεγαλειώδη επίδειξη αμηχανίας.
Δεν ήταν πάντα έτσι. Toν Σεπτέμβριο του 2018, πριν από το δημοψήφισμα για την αλλαγή του ονόματος σε Βόρεια Μακεδονία και την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών, η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ είχε σπεύσει να μεταβεί στα Σκόπια και να ασκήσει το ειδικό της βάρος στο εκλογικό σώμα. Eίχαν προηγηθεί ο Αυστριακός ομόλογός της Σεμπάστιαν Κουρτς και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ενώ σχετική γραπτή ανακοίνωση είχε εκδώσει και ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Μοιάζει σχεδόν σουρεαλιστική τέτοια διεθνής κινητοποίηση για το όνομα ενός μικρού κράτους των Βαλκανίων και την ένταξή του στο ΝΑΤΟ, προφανώς από τον φόβο της επέκτασης της επιρροής της Ρωσίας.
Εκτοτε ο διπλωματικός ζήλος της Δύσης ξεφούσκωσε και η διείσδυση Ρωσίας, Κίνας και Τουρκίας στην περιοχή ενισχύεται, καθώς οι τρεις χώρες προσπαθούν να εκμεταλλευθούν το ευρωπαϊκό κενό. Αρχικά με κύρια ευθύνη του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και στη συνέχεια με πρωτεργάτη τη Βουλγαρία, η ευρωπαϊκή προοπτική των Σκοπίων «πάγωσε». Ολες οι παθογένειες της περιοχής έχουν αρχίσει πάλι να αναδύονται. Για πρώτη φορά η προοπτική διάλυσης της Βοσνίας, με υποκινητή τον Σέρβο ηγέτη Μίλοραντ Ντόντικ, μοιάζει πιθανή, εξέλιξη που θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία του Ντέιτον, πάνω στην οποία βασίζεται η δημιουργία του κράτους. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε αυτή την εβδομάδα συνάντηση με τον Σερβοβόσνιο ηγέτη, ενώ ο Κινέζος ΥΠΕΞ επιδίδεται σε επιχείρηση γοητείας στην Αλβανία. Τέλος, η Ρωσία δεν κρύβει την ικανοποίησή της για την κρίση στα σύνορα Λευκορωσίας – Πολωνίας, που επαναφέρει το φάσμα ενός νέου μεταναστευτικού ζητήματος σε ολόκληρη την Ε.Ε. Mέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, η Αθήνα θα έπρεπε να είναι η πρώτη που στηρίζει τον Ζάεφ και την παραμονή του στην εξουσία.
Δεν ήταν πάντα έτσι. Toν Σεπτέμβριο του 2018, πριν από το δημοψήφισμα για την αλλαγή του ονόματος σε Βόρεια Μακεδονία και την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών, η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ είχε σπεύσει να μεταβεί στα Σκόπια και να ασκήσει το ειδικό της βάρος στο εκλογικό σώμα. Eίχαν προηγηθεί ο Αυστριακός ομόλογός της Σεμπάστιαν Κουρτς και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ενώ σχετική γραπτή ανακοίνωση είχε εκδώσει και ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Μοιάζει σχεδόν σουρεαλιστική τέτοια διεθνής κινητοποίηση για το όνομα ενός μικρού κράτους των Βαλκανίων και την ένταξή του στο ΝΑΤΟ, προφανώς από τον φόβο της επέκτασης της επιρροής της Ρωσίας.
Εκτοτε ο διπλωματικός ζήλος της Δύσης ξεφούσκωσε και η διείσδυση Ρωσίας, Κίνας και Τουρκίας στην περιοχή ενισχύεται, καθώς οι τρεις χώρες προσπαθούν να εκμεταλλευθούν το ευρωπαϊκό κενό. Αρχικά με κύρια ευθύνη του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και στη συνέχεια με πρωτεργάτη τη Βουλγαρία, η ευρωπαϊκή προοπτική των Σκοπίων «πάγωσε». Ολες οι παθογένειες της περιοχής έχουν αρχίσει πάλι να αναδύονται. Για πρώτη φορά η προοπτική διάλυσης της Βοσνίας, με υποκινητή τον Σέρβο ηγέτη Μίλοραντ Ντόντικ, μοιάζει πιθανή, εξέλιξη που θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία του Ντέιτον, πάνω στην οποία βασίζεται η δημιουργία του κράτους. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε αυτή την εβδομάδα συνάντηση με τον Σερβοβόσνιο ηγέτη, ενώ ο Κινέζος ΥΠΕΞ επιδίδεται σε επιχείρηση γοητείας στην Αλβανία. Τέλος, η Ρωσία δεν κρύβει την ικανοποίησή της για την κρίση στα σύνορα Λευκορωσίας – Πολωνίας, που επαναφέρει το φάσμα ενός νέου μεταναστευτικού ζητήματος σε ολόκληρη την Ε.Ε. Mέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, η Αθήνα θα έπρεπε να είναι η πρώτη που στηρίζει τον Ζάεφ και την παραμονή του στην εξουσία.