Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος
Αλέξης Παπαχελάς, Η Καθημερινή, Δημοσιευμένο: 2022-03-16
Μερικές φορές σημαντικές ειδήσεις περνούν στα ψιλά. Διάβαζα χθες στο Bloomberg πως η Κίνα και η Σαουδική Αραβία διαπραγματεύονται την αγορά πετρελαίου με το κινεζικό νόμισμα (γουάν), όχι με δολάρια. Σε αυτή την είδηση κρύβεται λίγο το τι πραγματικά διακυβεύεται στην κρίση της Ουκρανίας. Η έκβασή της θα καθορίσει το πώς θα είναι ο κόσμος μας τα επόμενα 40-50 χρόνια.
Η σύγκρουση που βλέπουμε καθημερινά στις οθόνες μας αφορά τη Ρωσία και τη Δύση, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη δηλαδή. Αν το δει κανείς από μια πιο αποστασιοποιημένη σκοπιά αφορά όμως το αν και πώς θα τελειώσει η περίοδος της αμερικανικής ηγεμονίας.
Θα είναι το δολάριο το νόμισμα παγκόσμιας αναφοράς και το SWIFT ο βασικός τρόπος διεκπεραίωσης διεθνών πληρωμών; Θα υπάρξει ένα νέο «σιδηρούν παραπέτασμα» ανάμεσα σε όσες χώρες θα χρησιμοποιούν δυτική τεχνολογία και όσες θα προτιμούν την εναλλακτική που δημιουργείται; Θα είναι η Κίνα και η Ρωσία σύμμαχοι σε ένα νέο γεωπολιτικό μπλοκ που θα αμφισβητεί πρακτικά και έντονα την παντοδυναμία της Δύσης; Τι θα κάνουν σημαντικές χώρες, όπως το Ισραήλ, η Ινδία, η Τουρκία ή η Σ. Αραβία, όταν θα κληθούν να επιλέξουν με ποιον θα πάνε και ποιον θα αφήσουν…; Θα μείνει η Ευρώπη απολύτως ενωμένη με τις ΗΠΑ, όπως συνέβη μετά το σοκ της ρωσικής εισβολής; Θα διαλυθεί και θα αντιστραφεί εντελώς το παραγωγικό σύστημα που εδραιώθηκε με την παγκοσμιοποίηση;
Η Ρωσία αμφισβητεί έμπρακτα το δικαίωμα της Δύσης να επιβάλλει τους δικούς της όρους και προσπαθεί να κερδίσει πίσω τη σφαίρα επιρροής που είχε στον Ψυχρό Πόλεμο. Η Κίνα αμφισβητεί και αυτή την ηγεμονία της Δύσης. Τα πράγματα δείχνουν τις δύο μεγάλες δυνάμεις να προχωρούν σε μια συμμαχία, με τη Μόσχα σίγουρα σε ρόλο junior εταίρου. Αυτό που δεν ήθελε ποτέ η Δύση μοιάζει να γίνεται πραγματικότητα.
Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος θα είναι πολύ σκληρός, αδυσώπητος. Δεν θα αφήνει πολλά περιθώρια σε μικρότερες χώρες να κάνουν ασκήσεις ισορροπίας. Θα επιστρέψουμε, δυστυχώς, στην εποχή του μαύρου – άσπρου.
Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κάποιος ποιος θα κερδίσει. Οι οπαδοί της δυτικής υπεροχής θεωρούν ότι η δημοκρατία και ο καπιταλισμός παρέχουν ένα ζωτικό πλεονέκτημα και μια δύναμη που δεν πρέπει κανείς να υποτιμήσει. Οι σκεπτικοί μιλούν για μια νομοτελειακή παρακμή της Δύσης. Η μάχη θα είναι σκληρή, όπως και να την «ντύσει» κανείς, ανάμεσα στις φιλελεύθερες δημοκρατίες και σε αυταρχικά καθεστώτα ή ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή.
Η ηγεσία της Δύσης πιστεύει ότι στην Ουκρανία θα κριθεί η πρώτη φάση αυτού του νέου παγκόσμιου Ψυχρού Πολέμου. Και, όπως συμβαίνει πάντοτε στην Ιστορία, δεν έχει χρόνο, ούτε και την όρεξη, να σκεφτεί πώς φτάσαμε εδώ που είμαστε σήμερα.
Η σύγκρουση που βλέπουμε καθημερινά στις οθόνες μας αφορά τη Ρωσία και τη Δύση, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη δηλαδή. Αν το δει κανείς από μια πιο αποστασιοποιημένη σκοπιά αφορά όμως το αν και πώς θα τελειώσει η περίοδος της αμερικανικής ηγεμονίας.
Θα είναι το δολάριο το νόμισμα παγκόσμιας αναφοράς και το SWIFT ο βασικός τρόπος διεκπεραίωσης διεθνών πληρωμών; Θα υπάρξει ένα νέο «σιδηρούν παραπέτασμα» ανάμεσα σε όσες χώρες θα χρησιμοποιούν δυτική τεχνολογία και όσες θα προτιμούν την εναλλακτική που δημιουργείται; Θα είναι η Κίνα και η Ρωσία σύμμαχοι σε ένα νέο γεωπολιτικό μπλοκ που θα αμφισβητεί πρακτικά και έντονα την παντοδυναμία της Δύσης; Τι θα κάνουν σημαντικές χώρες, όπως το Ισραήλ, η Ινδία, η Τουρκία ή η Σ. Αραβία, όταν θα κληθούν να επιλέξουν με ποιον θα πάνε και ποιον θα αφήσουν…; Θα μείνει η Ευρώπη απολύτως ενωμένη με τις ΗΠΑ, όπως συνέβη μετά το σοκ της ρωσικής εισβολής; Θα διαλυθεί και θα αντιστραφεί εντελώς το παραγωγικό σύστημα που εδραιώθηκε με την παγκοσμιοποίηση;
Η Ρωσία αμφισβητεί έμπρακτα το δικαίωμα της Δύσης να επιβάλλει τους δικούς της όρους και προσπαθεί να κερδίσει πίσω τη σφαίρα επιρροής που είχε στον Ψυχρό Πόλεμο. Η Κίνα αμφισβητεί και αυτή την ηγεμονία της Δύσης. Τα πράγματα δείχνουν τις δύο μεγάλες δυνάμεις να προχωρούν σε μια συμμαχία, με τη Μόσχα σίγουρα σε ρόλο junior εταίρου. Αυτό που δεν ήθελε ποτέ η Δύση μοιάζει να γίνεται πραγματικότητα.
Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος θα είναι πολύ σκληρός, αδυσώπητος. Δεν θα αφήνει πολλά περιθώρια σε μικρότερες χώρες να κάνουν ασκήσεις ισορροπίας. Θα επιστρέψουμε, δυστυχώς, στην εποχή του μαύρου – άσπρου.
Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κάποιος ποιος θα κερδίσει. Οι οπαδοί της δυτικής υπεροχής θεωρούν ότι η δημοκρατία και ο καπιταλισμός παρέχουν ένα ζωτικό πλεονέκτημα και μια δύναμη που δεν πρέπει κανείς να υποτιμήσει. Οι σκεπτικοί μιλούν για μια νομοτελειακή παρακμή της Δύσης. Η μάχη θα είναι σκληρή, όπως και να την «ντύσει» κανείς, ανάμεσα στις φιλελεύθερες δημοκρατίες και σε αυταρχικά καθεστώτα ή ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή.
Η ηγεσία της Δύσης πιστεύει ότι στην Ουκρανία θα κριθεί η πρώτη φάση αυτού του νέου παγκόσμιου Ψυχρού Πολέμου. Και, όπως συμβαίνει πάντοτε στην Ιστορία, δεν έχει χρόνο, ούτε και την όρεξη, να σκεφτεί πώς φτάσαμε εδώ που είμαστε σήμερα.
