Η εθνική μας αφωνία
Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2024-04-14
Βαδίζουμε προς τις ευρωεκλογές συζητώντας επί παντός επιστητού, αρκεί αυτό να είναι άσχετο με τις ίδιες τις ευρωεκλογές και την ιδιαίτερη σημασία που εξ αντικειμένου έχουν στη σημερινή συγκυρία. Μια συγκυρία αρνητική: Το στοίχημα που είναι στο τραπέζι δεν αφορά πόσο γρήγορα θα γίνουν βήματα προς τη διεύρυνση και εμβάθυνση της διαδικασίας ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά αν θα υπάρξουν αντιστάσεις αρκετά ισχυρές ώστε να αποτραπούν μεγάλες υποχωρήσεις, που θα απειλούσαν σημαντικές καταχτήσεις από αυτές που μέχρι σήμερα έχουν επιτευχθεί.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα ισχυρό οικοδόμημα, με δομές, πόρους και πυκνά δίκτυα σχέσεων αλληλεξάρτησης των 27. Χωρίς αυτήν, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες είναι μικρές και κάποιες απλά μικρομεσαίες σε πλανητική κλίμακα, με μάλλον ανυπόληπτες δυνάμεις στη διεθνή σκακιέρα και μάλλον ανεπαίσθητη επιρροή στα παγκοσμίως δρώμενα. Τα συμφέροντα καθεμίας χώρας-μέλους, υπηρετούνται από μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση, εν τοις πράγμασι ταυτίζονται μαζί της. Αλλά η απειλή ενός εθνικιστικού ντόμινο που θα την παρασύρει και θα την αποδυναμώσει, δεν είναι θεωρητική. Τί θα γίνει, παράδειγμα, αν πέσει το Παρίσι;..
Σημάδια που προοιωνίζονται μια επίπονη, πολύπλευρη διαδικασία κρίσης, είναι ορατά.
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία γοητεύεται από τα γενναιόδωρα προγράμματα Μπάιντεν και επιλέγει τις ΗΠΑ ως βάση για την επόμενη ημέρα της –κάτι που, αν εξελιχθεί, θα βυθίσει σε μόνιμου χαρακτήρα υποβάθμιση την ευρωπαϊκή οικονομία. Οι πολιτικές για την κλιματική κρίση, γυρίζουν ως ρόδες στον αέρα, καθώς δεν συνδυάζονται με πρόνοιες για την πράσινη μετάβαση μεταποίησης και ευρωπαϊκής αγροτικής οικονομίας. Κι όλα επιδεινώνονται αφενός από την πολιτική του ακριβού ευρώ που επιβάλλει η Φρανκφούρτη κι αποθαρρύνει τις επενδύσεις, αφετέρου από την εμμονή της Γερμανίας υπέρ του δημοσιονομικού σφιξίματος και κατά του κοινού δανεισμού.
Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν είναι στα καλύτερά τους, οι ανισότητες διευρύνονται μέσα στις περισσότερες από αυτές και ο φόβος διαβρώνει τις προσδοκίες και στρώνει κόκκινο χαλί στην ακροδεξιά. Κι όσο ζορίζουν τα πράγματα, τόσο περιορίζεται το ενδιαφέρον των ηγετικών ελίτ για τους ηττημένους των πολλαπλών κρίσεων του 21ου αιώνα. Που εκπαιδεύονται να φοβούνται και να αγριεύουν με τους άλλους εκτός των τειχών, τους κατατρεγμένους από τους πολέμους, την πείνα και την κλιματική κρίση στις φτωχότερες χώρες, που αγωνίζονται και εκλιπαρούν για το μεγάλο λαχείο: Μια θέση στη ζωή –έναν τρόπο να καταφέρουν να μπουν στο φρούριο Ευρώπη.
Οι ανισότητες διευρύνονται και ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη. Τα ισχυρότερα από αυτά, με έσοδα από τις εξαγωγές τους στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καταδολιεύουν την Ενιαία Αγορά και μετέρχονται μεθόδους αθέμιτου ανταγωνισμού, ενισχύοντας τα κεφάλαια των εθνικών τους επιχειρήσεων, σε βάρος των ανταγωνιστών τους άλλων χωρών. Πρωταγωνιστής η Γερμανία: Η Έκθεση της Κομισιόν για τις κρατικές ενισχύσεις το 2023, που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη, δείχνει ότι το Βερολίνο έδωσε το ένα τρίτο των κρατικών ενισχύσεων που έδωσαν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη μαζί. Η απόκλιση -αντί της σύγκλισης- είναι εδώ.
Λες και δεν μας αφορούν, πάμε σε ευρωεκλογές χωρίς να μιλάμε για οιοδήποτε επίδικο.
Η ελληνική κυβέρνηση τηρεί αιδήμονα σιωπή. Αρνήθηκε μάλιστα να συνυπογράψει την επιστολή 11 κρατών, στις 11.2.24, με την οποία καταγγέλλουν στην Κομισιόν τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος των επιχειρήσεών τους, με κρατικές ενισχύσεις. Και προ δύο εβδομάδων αρνήθηκε να συνυπογράψει την κοινή πρόταση της Γαλλίας κι άλλων 5 κρατών υπέρ της έκδοσης ευρωομολόγου για τη χρηματοδότηση της άμυνας και της πολεμικής βιομηχανίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης –στο οποίο, πάλι, αντιτίθεται η Γερμανία. Η ελληνική κυβέρνηση ρισκάρει να εμφανίζεται η Ελλάδα ως παρακολούθημα του Βερολίνου. Αλλ’ αυτό που ίσως περισσότερο παραξενεύει, είναι η εξίσου αιδήμων σιωπή της αντιπολίτευσης. Τί συνέβη; Πώς πάθαμε εθνική αφωνία;..