Ήρθε κι έφυγε; Ή περιμένει πίσω απ την πόρτα;

Η ανακίνηση του "Μακεδονικού" προβλήματος από την κυβέρνηση προ 20ημέρου, όπως απεδείχθη, εξυπηρετούσε ορισμένες ενδοπολιτικές σκοπιμότητες ακουμπώντας σε ένα πλαίσιο (περίπου) πραγματικών δεδομένων. Το σύνολο ήταν ένα τερατογέννημα, που διέγραψε την τροχιά του στην επικαιρότητα και έδυσε. Η ουσία του προβλήματος όμως είναι παρούσα και η εστία της ενεργή.

Αναλυτικότερα, η φήμη που διαχύθηκε διαμιάς έλεγε, πως ο διαμεσολαβητής \Μ. Νίμιτς\ προτίθεται να καταθέσει την εντολή του λόγω του άκαρπου της διαδικασίας και στη δεδομένη συγκυρία, η ΠΓΔΜ θα ζητήσει από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ να την αναγνωρίσει ως "Δημοκρατία της Μακεδονίας", με πολύ υψηλές πιθανότητες επιτυχίας. Οι εξελίξεις αυτές "δένονταν" στην προοπτική της συνάντησης του Τζ. ΜποΥς στις 10 Ιουνίου στα Τίρανα με τους ηγέτες της Αλβανίας, Κροατίας και ΠΓΔΜ, τους επικεφαλής δηλαδή των χωρών που διεκδικούν να ενταχθούν σύντομα στο ΝΑΤΟ – συγκεκριμένα τον Απρίλιο 2008, στη σύνοδο Κορυφής που συνέρχεται στο Βουκουρέστι. Οι εξελίξεις αυτές "δένονταν" επίσης με την προοπτική προκήρυξης πρόωρων εκλογών στην Ελλάδα – είτε στην κατεύθυνση ανάδειξης του "Μακεδονικού" ως λόγου προκήρυξης των εκλογών, είτε στην κατεύθυνση προκήρυξης των εκλογών σε πρωθύστερο χρόνο, ώστε να μην υποστεί η κυβέρνηση (προεκλογικά) τη φθορά απτην εξέλιξη του ζητήματος. Οι εξελίξεις αυτές "δένονταν" τέλος με την προοπτική εφαρμογής του νέου καθεστώτος στο Κόσοβο και με την πιθανότητα πυροδότησης εντάσεων με διάχυση προς τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα την ΠΓΔΜ.

Αυτό ήταν το σενάριο που εμφανίσθηκε αιφνιδίως σε αρκετές εφημερίδες, με την υπογραφή δημοσιογράφων που καλύπτουν το "κυβερνητικό" και όχι το "διπλωματικό" ρεπορτάζ. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η "πηγή" της διαρροής δεν βρισκόταν στο υπουργείο Εξωτερικών κι επομένως το οικοδόμημα δεν βασιζόταν σε υπαρκτά δεδομένα της εξωτερικής πολιτικής. Με άλλα λόγια, αυτός που διοχέτευσε τη φήμη ήταν κυβερνητικός παράγων που λειτούργησε ως "ιμάντας" προώθησης συγκεκριμένων σκοπιμοτήτων: 1) της αλλαγής της ατζέντας, δηλαδή της μετακίνησης των προβολέων της επικαιρότητας από τα ομόλογα σε ένα "εθνικό" θέμα και 2) της αμαύρωσης του πολιτικού προφίλ της κ.Ντ.Μπακογιάννη, η οποία εμφανίστηκε να μην μπορεί να ελέγξει τις εξελίξεις, παρά την ασύμμετρα φιλική της στάση προς τις ΗΠΑ.

Μόλις ο πρώτος στόχος επετεύχθη και η δημοσιότητα τραβήχτηκε από το θέμα των ομολόγων (άσχετα αν το θέμα επανήλθε αργότερα με νεότερα στοιχεία), το "Μακεδονικό" απεσύρθη απ την ατζέντα καθώς άρχισε να προκαλεί παρενέργειες – να φουσκώνει για παράδειγμα τη δημοσιότητα του \Γ. Καρατζαφέρη\. Ο δεύτερος στόχος εξάλλου δεν ήταν αυτόφωτος – η υπονόμευση της κ. \Μπακογιάννη\ είναι ένας συνοδευτικός στόχος, που συμπληρώνει άλλες τακτικές και θα πυροδοτείται σε κάθε ευκαιρία από τους "συντροφικούς" αντιπάλους της υπουργού Εξωτερικών.

Αναμένεται πρόταση που... δεν θα μας αρέσει

Ποιο είναι το πραγματικό πλαίσιο που σήκωσε αυτή την παραφιλολογία; Καταρχάς, πράγματι η ΠΓΔΜ προσδοκά να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ κι έχει κατευθύνει προς αυτό τον στόχο όλες τις ανησυχίες της για την ασφάλεια της χώρας, που έχουν ευλόγως διογκωθεί ενόψει των εξελίξεων στο Κόσοβο. Η ΠΓΔΜ είναι μια χώρα που κατοικείται από ταραγμένους πολίτες, η διαφορετική (τριπλή) καταγωγή των οποίων, δεν τους επιτρέπει να βρουν ένα modus vivendi σταθερής και βιώσιμης συγκατοίκησης. Το ΝΑΤΟ λοιπόν φαντάζει ως ένας φάρος ασφάλειας, που έχει επιπλέον την ούγια του διεθνούς οργανισμού. Με άλλα λόγια, αν υπάρχει διάθεση λύσης του "Μακεδονικού", ο εξωτερικός καταναγκασμός που δημιουργείται ενόψει της ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης στη διευθέτηση του προβλήματος. Κι εδώ εξαντλούνται τα πραγματικά περιστατικά.

Το ενδεχόμενο να καταθέσει άμεσα ο αμερικανός διαμεσολαβητής Μ. Νίμιτς την εντολή του, θεωρητικά είναι υπαρκτό, δεν προκύπτει όμως σ αυτή τη συγκυρία από συγκεκριμένες πληροφορίες. Αντίθετα, ο κ. Νίμιτς φέρεται να διερευνά τις συνθήκες για την υποβολή μιας νέας πρότασης, προαναγγέλλοντας ουσιαστικά ότι θα καταθέσει μια νέα πρόταση μετά από τις ελληνικές εκλογές. Γιατί τότε; Προδήλως, διότι η πρόταση θα είναι συμβιβαστική, άρα δύσκολα αποδεκτή από την Ελλάδα. Με άλλα λόγια, η πρόταση θα εισηγείται τη συνταγματική ονομασία "Republica Makedonja" (στα λατινικά και κυριλλικά) σε διεθνή ή διμερή χρήση. Κατά την Ελλάδα, η συγκεκριμένη ονομασία επιτρέπεται σε διμερή χρήση, διεθνώς όμως θα έπρεπε να υπήρχε ένα επιπλέον προσδιοριστικό (τύπου "Skopje"). Κατά τον Μ. Νίμιτς, οι πληροφορίες αναφέρουν πως η πρότασή του προβλέπει, η συγκεκριμένη ονομασία να προτείνεται για διεθνή χρήση, ενώ σε διμερές επίπεδο να υπάρχει η δυνατότητα επιλογής οποιασδήποτε εκδοχής γίνει εκατέρωθεν αποδεκτή. Τι θα επικρατήσει; Αν ληφθεί υπόψιν ότι 114 χώρες (από τα 192 μέλη του ΟΗΕ) έχουν αναγνωρίσει τη "Δημοκρατία της Μακεδονίας" (μεταξύ των οποίων η Ρωσία, η Κίνα και οι ΗΠΑ), ο συσχετισμός είναι συντριπτικός και το συμπέρασμα εύγλωττο. Εξάλλου, αναφέρεται σχετικά, στη διεθνή πρακτική απαντάται συχνά η πολλαπλή ονομασία - η Ελλάδα π.χ. αναφέρεται ως Hellenic Republic, επίσης ως Hellas, αλλά και ως Greece, ενώ η Ιρλανδία ονομάζεται Eire αλλά λόγω βρετανικών ενστάσεων διεθνώς έχει καθιερωθεί ως Ireland.

Ο 12ετής βίος της Ενδιάμεσης Συμφωνίας τείνει να εξαντληθεί και ο κίνδυνος αναζωπύρωσης μιας έντασης - με την εφαρμογή του νέου καθεστώτος στο Κόσοβο και τη διάχυση της ιδεολογίας της "Μεγάλης Αλβανίας" - είναι ορατός. Η πολιτική φόρτιση επομένως, που θα δεχθεί το πρόβλημα του ονόματος, πρέπει να θεωρείται δεδομένη και το πολιτικό δυναμικό της χώρας θα πρέπει να προετοιμάζεται για μια στάση έντιμη, ρεαλιστική και υπεύθυνη. Αυτά εξάλλου δεν είναι τα συστατικά μιας "εθνικής στρατηγικής".