Αριστερά, αυτοπεριορισμός και ευθύνη
Κώστας Κάρης, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2009-04-19
Η πασχαλινή ατμόσφαιρα, η ανοιξιάτικη φύση ζωντανεύουν τις συναντήσεις και τις συζητήσεις μας, αφήνοντας ίσως να ξεπηδούν σκέψεις και προσδοκίες που συνήθως χάνονται στην καθημερινή τριβή.
Σε αυτό το κλίμα εντάσσεται το σημερινό άρθρο.
Ανάμεσα στους προοδευτικούς πολίτες, τους αριστερούς αυτή η διάθεση συζητήσεων είναι πάντα πιο έντονη. Πολύ περισσότερο σε μια εποχή ταλαντεύσεων, συγχύσεων, απογοητεύσεων. Που συνυπάρχει με την αυξανόμενη απαξίωση θεσμών και κομμάτων στη συνείδηση των πολλών, της πλειοψηφίας της κοινωνίας.
Η συνάντηση της οικονομικής κρίσης με τις μονιμότερες ανισότητες, αδικίες και συνενοχές της ελληνικής κοινωνίας προκαλεί μια πικρή αίσθηση εγκατεστημένου αδιεξόδου για τα σημαντικά της δημόσιας ζωής μας.
Κρατική διοίκηση εν μέσω μεγάλων, μικρών, καθημερινών και συστηματικών σκανδάλων είναι δυνατόν να κατανείμει δίκαια κρατικές ενισχύσεις. Μείωση ελλειμμάτων με ποσοστά παραοικονομίας του επιπέδου του 50% του ΑΕΠ είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί; Έντιμη και δίκαιη κατανομή του κόστους της οικονομικής κρίσης είναι δυνατόν να υπάρξει με την εγκατεστημένη φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή;
Προστασία των αδύνατων οικονομικά, συνδικαλιστικά και πολιτικά - όχι μόνον των μεταναστών αλλά οπωσδήποτε και αυτών - μπορεί να επιβληθεί με τη σημερινή ανυπαρξία ελέγχων για την εργατική νομοθεσία και την δραματική αδυναμία των συνδικάτων στον ιδιωτικό τομέα; Αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης, συνεργασίας της πλειοψηφίας των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες μπορεί να καλλιεργηθεί όσο κυριαρχεί η απαξίωση των δημόσιων αγαθών με πολιτικές και συμπεριφορές που δεν περιορίζονται στον χρηματισμό;
Πώς θα ανασυντάξουμε την Παιδεία και τη δημόσια περίθαλψη σε αυτές τις συνθήκες; Πώς θα αποκρουστεί η ένταση με τις εκδηλώσεις βίας χωρίς να υποστούν νέα πλήγματα τα δικαιώματα όλων;
Απασχολούν όλα αυτά τους αριστερούς πολίτες γιατί ακριβώς είναι οι ιδέες οι αριστερές - όχι πάντα και αναγκαστικά τα κόμματα - που συγκροτούν ένα διαφορετικό αξιακό κόσμο, είναι οι αριστεροί πολίτες που προσδοκούν δημοκρατικές πολιτικές διεξόδους από τα αδιέξοδα.
Αρνούνται την υποταγή, όχι μόνον στις αντιδημοκρατικές εξουσίες αλλά και στον ανορθολογικό φανατισμό ακόμα και τη φιλολαϊκή εξαπάτηση που κρύβει ιδιοτελείς σκοπιμότητες.
Με τόλμη στο κέντρο της πολιτικής μάχης
Πάντα όμως υπάρχει η ελπίδα μιας κάποια ανάτασης, ή ανάστασης για όποιον την προτιμά.
Η ελπίδα ότι οι αριστερές δυνάμεις, ή έστω ορισμένες από αυτές, θα πάψουν να αυτοπεριορίζονται στα "περιορισμένα". Να αρκούνται σε αντιστάσεις για επιμέρους θέματα. Ότι θα τολμήσουν να γίνουν πραγματικά ενοχλητικές για κείνους που ευθύνονται για την κατάσταση στη χώρα μπαίνοντας στο κέντρο της πολιτικής μάχης : επιβάλλοντας πολιτικές στην οικονομία, τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη, πολιτικές τις οποίες θα διεκδικήσουν να αναλάβουν την ευθύνη για την υλοποίησή τους. Να γίνουν αποτελεσματικές για τους πολλούς, υπέρ των συμφερόντων των πολλών.
Ίσως πρέπει να εγκαταλειφθεί η πρακτική των προτάσεων που γίνονται, στην καλύτερη περίπτωση, για να τις εφαρμόσουν οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά προς θεού όχι οι αριστεροί, ή προτάσεων που είναι κατά κοινή ομολογία έξω από τις δυνατότητες του σημερινού συστήματος και λέγονται για να λέγονται.
Βεβαίως, είναι εν πολλοίς υποκριτική και μοιάζει με παγίδα η πίεση που δέχονται οι αριστερές δυνάμεις με το σύνθημα : “πείτε μας τις προτάσεις σας”! Υποκριτική γιατί τις περισσότερες φορές διατυπώνεται από δυνάμεις που αποφεύγουν να δεσμευτούν σε συγκεκριμένες προτάσεις - το αποδεικνύουν οι προεκλογικές τους εκστρατείες. Και μοιάζει με παγίδα γιατί όταν οι προτάσεις μπορούν να ενταχθούν στην εκάστοτε κυβερνητική πολιτική χρησιμοποιούνται ως άλλοθι. Όταν δεν τους ταιριάζουν τις καταγγέλλουν ως ανεφάρμοστες.
Και όμως χρειάζονται οι προτάσεις, οι θέσεις οι συγκεκριμένες και για το σήμερα και για το αύριο. Γιατί δεσμεύουν, κάνουν σαφείς τις πολιτικές διαφορές και ενεργοποιούν τους πολίτες. Οι μεγάλες αλλαγές που έχει ανάγκη το κράτος, η αναζωογόνηση της κοινωνίας μας δεν μπορούν να υπάρξουν αν δεν υπάρξει έμπνευση, υποστήριξη από αριστερές δυνάμεις με συμμετοχή ευρύτατων κοινωνικών δυνάμεων και με τις κατάλληλες πολιτικές συμμαχίες. Αν οι αριστεροί δεν αναλάβουν, δεν αναλαμβάνουν καθημερινά την ευθύνη να κάνουν πράξη τα λόγια τους, τις θέσεις τους σε όλα τα επίπεδα άσκησης πολιτικής θα αυτοακυρώνονται, αφήνοντας τα πεδία της κρατικής πολιτικής σε πολιτικές δυνάμεις με άλλες στοχεύσεις.
Μόνον έτσι θα πείσουν τους πολλούς ότι είναι διαφορετικοί, μόνον έτσι θα ελέγξουν την ορθότητα των θέσεων, των προτάσεων, την καταλληλότητα των μεθόδων και των προσώπων που αναλαμβάνουν δημόσια θέση.
Σε αυτό το κλίμα εντάσσεται το σημερινό άρθρο.
Ανάμεσα στους προοδευτικούς πολίτες, τους αριστερούς αυτή η διάθεση συζητήσεων είναι πάντα πιο έντονη. Πολύ περισσότερο σε μια εποχή ταλαντεύσεων, συγχύσεων, απογοητεύσεων. Που συνυπάρχει με την αυξανόμενη απαξίωση θεσμών και κομμάτων στη συνείδηση των πολλών, της πλειοψηφίας της κοινωνίας.
Η συνάντηση της οικονομικής κρίσης με τις μονιμότερες ανισότητες, αδικίες και συνενοχές της ελληνικής κοινωνίας προκαλεί μια πικρή αίσθηση εγκατεστημένου αδιεξόδου για τα σημαντικά της δημόσιας ζωής μας.
Κρατική διοίκηση εν μέσω μεγάλων, μικρών, καθημερινών και συστηματικών σκανδάλων είναι δυνατόν να κατανείμει δίκαια κρατικές ενισχύσεις. Μείωση ελλειμμάτων με ποσοστά παραοικονομίας του επιπέδου του 50% του ΑΕΠ είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί; Έντιμη και δίκαιη κατανομή του κόστους της οικονομικής κρίσης είναι δυνατόν να υπάρξει με την εγκατεστημένη φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή;
Προστασία των αδύνατων οικονομικά, συνδικαλιστικά και πολιτικά - όχι μόνον των μεταναστών αλλά οπωσδήποτε και αυτών - μπορεί να επιβληθεί με τη σημερινή ανυπαρξία ελέγχων για την εργατική νομοθεσία και την δραματική αδυναμία των συνδικάτων στον ιδιωτικό τομέα; Αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης, συνεργασίας της πλειοψηφίας των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες μπορεί να καλλιεργηθεί όσο κυριαρχεί η απαξίωση των δημόσιων αγαθών με πολιτικές και συμπεριφορές που δεν περιορίζονται στον χρηματισμό;
Πώς θα ανασυντάξουμε την Παιδεία και τη δημόσια περίθαλψη σε αυτές τις συνθήκες; Πώς θα αποκρουστεί η ένταση με τις εκδηλώσεις βίας χωρίς να υποστούν νέα πλήγματα τα δικαιώματα όλων;
Απασχολούν όλα αυτά τους αριστερούς πολίτες γιατί ακριβώς είναι οι ιδέες οι αριστερές - όχι πάντα και αναγκαστικά τα κόμματα - που συγκροτούν ένα διαφορετικό αξιακό κόσμο, είναι οι αριστεροί πολίτες που προσδοκούν δημοκρατικές πολιτικές διεξόδους από τα αδιέξοδα.
Αρνούνται την υποταγή, όχι μόνον στις αντιδημοκρατικές εξουσίες αλλά και στον ανορθολογικό φανατισμό ακόμα και τη φιλολαϊκή εξαπάτηση που κρύβει ιδιοτελείς σκοπιμότητες.
Με τόλμη στο κέντρο της πολιτικής μάχης
Πάντα όμως υπάρχει η ελπίδα μιας κάποια ανάτασης, ή ανάστασης για όποιον την προτιμά.
Η ελπίδα ότι οι αριστερές δυνάμεις, ή έστω ορισμένες από αυτές, θα πάψουν να αυτοπεριορίζονται στα "περιορισμένα". Να αρκούνται σε αντιστάσεις για επιμέρους θέματα. Ότι θα τολμήσουν να γίνουν πραγματικά ενοχλητικές για κείνους που ευθύνονται για την κατάσταση στη χώρα μπαίνοντας στο κέντρο της πολιτικής μάχης : επιβάλλοντας πολιτικές στην οικονομία, τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη, πολιτικές τις οποίες θα διεκδικήσουν να αναλάβουν την ευθύνη για την υλοποίησή τους. Να γίνουν αποτελεσματικές για τους πολλούς, υπέρ των συμφερόντων των πολλών.
Ίσως πρέπει να εγκαταλειφθεί η πρακτική των προτάσεων που γίνονται, στην καλύτερη περίπτωση, για να τις εφαρμόσουν οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά προς θεού όχι οι αριστεροί, ή προτάσεων που είναι κατά κοινή ομολογία έξω από τις δυνατότητες του σημερινού συστήματος και λέγονται για να λέγονται.
Βεβαίως, είναι εν πολλοίς υποκριτική και μοιάζει με παγίδα η πίεση που δέχονται οι αριστερές δυνάμεις με το σύνθημα : “πείτε μας τις προτάσεις σας”! Υποκριτική γιατί τις περισσότερες φορές διατυπώνεται από δυνάμεις που αποφεύγουν να δεσμευτούν σε συγκεκριμένες προτάσεις - το αποδεικνύουν οι προεκλογικές τους εκστρατείες. Και μοιάζει με παγίδα γιατί όταν οι προτάσεις μπορούν να ενταχθούν στην εκάστοτε κυβερνητική πολιτική χρησιμοποιούνται ως άλλοθι. Όταν δεν τους ταιριάζουν τις καταγγέλλουν ως ανεφάρμοστες.
Και όμως χρειάζονται οι προτάσεις, οι θέσεις οι συγκεκριμένες και για το σήμερα και για το αύριο. Γιατί δεσμεύουν, κάνουν σαφείς τις πολιτικές διαφορές και ενεργοποιούν τους πολίτες. Οι μεγάλες αλλαγές που έχει ανάγκη το κράτος, η αναζωογόνηση της κοινωνίας μας δεν μπορούν να υπάρξουν αν δεν υπάρξει έμπνευση, υποστήριξη από αριστερές δυνάμεις με συμμετοχή ευρύτατων κοινωνικών δυνάμεων και με τις κατάλληλες πολιτικές συμμαχίες. Αν οι αριστεροί δεν αναλάβουν, δεν αναλαμβάνουν καθημερινά την ευθύνη να κάνουν πράξη τα λόγια τους, τις θέσεις τους σε όλα τα επίπεδα άσκησης πολιτικής θα αυτοακυρώνονται, αφήνοντας τα πεδία της κρατικής πολιτικής σε πολιτικές δυνάμεις με άλλες στοχεύσεις.
Μόνον έτσι θα πείσουν τους πολλούς ότι είναι διαφορετικοί, μόνον έτσι θα ελέγξουν την ορθότητα των θέσεων, των προτάσεων, την καταλληλότητα των μεθόδων και των προσώπων που αναλαμβάνουν δημόσια θέση.