Η κοινοτοπία του κακού
Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2013-09-21
Το ένα πρόβλημα είναι η «πολιτική βία».
Καθρεφτίζεται κάθε ημέρα στον λόγο που εκφωνείται στο Κοινοβούλιο ή στα μέσα ενημέρωσης. Και όχι μόνον από τους χυδαίους εκπροσώπους της Χρυσής Αυγής. Ο δημόσιος λόγος στην Ελλάδα έρρεπε προς τη βία πριν ακόμη κάνουν την εμφάνισή τους τα τέρατα με τα μαύρα μπλουζάκια. Θυμάμαι ξένους συναδέλφους που παρακολουθούσαν ελληνική τηλεόραση και αναρωτιούνταν: Μα γιατί είναι όλοι θυμωμένοι; Γιατί όλοι φωνάζουν και χειρονομούν; Γιατί κανείς στην τηλεόρασή σας δεν μιλάει σαν κανονικός άνθρωπος; Πού να τους εξηγείς...
Καθρεφτίζεται κάθε μέρα και στις συμπεριφορές. Το ματωμένο πρόσωπο του Κωστή Χατζηδάκη, το γιαουρτωμένο μούσι του Αλαβάνου, η λερωμένη από αυγά βιτρίνα της ταβέρνας όπου δειπνούσε ο Πάγκαλος, το σχισμένο πουκάμισο του προέδρου της ΓΣΕΕ, οι καφέδες στην πλάτη του γερμανού προξένου στη Θεσσαλονίκη, οι ακατονόμαστες ύβρεις στην κυνηγημένη Γεννηματά, ο αιμόφυρτος Καμμένος... Θυμηθείτε πόσες εικόνες αυτά τα χρόνια αποτυπώνουν την κοινοτοπία του κακού, το αυτονόητο σχεδόν της βίας, την απίστευτη ευκολία με την οποία η βιαιότητα των συνθημάτων μεταφράζεται σε γιαούρτια, καφέδες, αυγά, ρόπαλα. Και μαχαίρια; Γιατί όχι...
Και πάλι, δεν ήταν τα τέρατα με τα μαύρα που έφεραν αυτή τη «μόδα» στη ζωή μας. Ούτε είναι οι μόνοι που τη μετήλθαν. Κάθε άλλο.
Αλλά υπάρχει και ένα δεύτερο πρόβλημα. Που συγγενεύει ίσως με το πρώτο, αλλά το υπερβαίνει και σε έκταση και σε σημασία και σε επικινδυνότητα. Εκτός από την «πολιτική βία» υπάρχει και η απλή, απροσχημάτιστη βία που διαχέεται σε όλο το κοινωνικό σώμα, οργανώνεται και απενοχοποιείται και αποκτά ασυλία, ακόμη και έναντι της «στραβά μάτια» Αστυνομίας, κάτω από την κόκκινη σημαία με τη μασκαρεμένη σβάστικα της Χρυσής Αυγής.
Αυτό είναι, νομίζω, το αληθινά μεγάλο μας πρόβλημα. Και αυτό έφερε στο φως το στυγερό έγκλημα στο Κερατσίνι.
Ενας κόσμος ολόκληρος στρατολογείται στη βία, εκπαιδεύεται στον κοινωνικό αναλφαβητισμό, οπλίζεται με στιλέτα και θράσος, αποκτά μια αίσθηση ακαταδίωκτου, μια αίσθηση ασυλίας. Και χρησιμοποιεί τη βία ως καθημερινό νόμισμα σε κάθε είδους συναλλαγή του.
Η Χρυσή Αυγή στρατολογεί και χαρτζιλικώνει τραμπούκους για τις βαριές δουλειές - ο δράστης στο Κερατσίνι ίσως ανήκε στην κατηγορία αυτή - με τον ίδιο τρόπο που η οργάνωση Καρφίτσα χαρτζιλίκωνε φορτοεκφορτωτές του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Εκείνοι δεν ήταν «εθνικόφρονες», ήταν απλώς τραμπούκοι, η «εθνικοφροσύνη» ήταν για το μεροκάματο. Και οι καινούργιοι δεν είναι υποχρεωτικά νεοναζί, οι μαίανδροι είναι για να βγαίνει το ψωμί. Δίπλα και πέρα από αυτούς υπάρχουν σε κάθε αυλή σχολείου, στις λαϊκές γειτονιές της Αθήνας, σε κάθε πλατεία, σε καφετέριες και μπιλιαρδάδικα, οι μικρές συμμορίες των παιδιών με τα μαύρα που νιώθουν ότι η οργάνωση με την οποία συνδέθηκαν τους κάνει ξεχωριστούς και ακαταδίωκτους.
Κάθε μέρα κάπου στην Αθήνα τα παιδιά με τα μαύρα απειλούν, ξυλοφορτώνουν, μαχαιρώνουν όσους είναι διαφορετικοί, όσους τους μπαίνουν στη μύτη, ακόμη κι εκείνους με τους οποίους έχουν προσωπικές διαφορές. Καθηγητές απειλούνται με μαχαίρι για τον βαθμό, κορίτσια απειλούνται με ξύλο για να κάνουν σχέση, αγόρια μαχαιρώνονται για ερωτικές αντιζηλίες. Και η Χρυσή Αυγή, η μπλούζα με τη σημαία, δίνει στους δράστες την αίσθηση (που στην πράξη, δυστυχώς, επιβεβαιώνεται) της ατιμωρησίας.
Αυτός, νομίζω εγώ, είναι ο πραγματικός κίνδυνος που αντιπροσωπεύει η Χρυσή Αυγή. Κανείς δεν πιστεύει ότι η δημοκρατία κινδυνεύει από αυτόν τον θίασο που βλέπουμε κάθε μέρα και μοιάζει βγαλμένος από σκρούμπολ αμερικάνικη κωμωδία - ο φύρερ, ο Καραϊσκάκης, ο Καιάδας, ο πλεϊμπόι Κασιδιάρης, ο πορτιέρης Παναγιώταρος και ο μεσήλιξ με πρόβλημα συχνουρίας Παππάς. Αλλά κινδυνεύει στ’ αλήθεια από αυτή την κοινωνική διάχυση της βίας, που εθίζει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα στη θεραπεία του αποτρόπαιου.
Η Χρυσή Αυγή δεν είναι ένας οργανισμός που μετέρχεται βίας. Το πρόσωπό της, το πρόγραμμά της, η ουσία της είναι η βία, γυμνή και απροσχημάτιστη. Δεν είναι ένα «άκρο» απέναντι στο οποίο υπάρχει κάποιο άλλο άκρο. Είναι εκτός πλαισίου, εκτός πολιτισμού και επιδιώκει τη διάρρηξή του. Σε αυτή τη βάση μόνο μπορεί, νομίζω, να αντιμετωπιστεί. Οχι με τους πολιτικαντισμούς των «δύο άκρων».
Καθρεφτίζεται κάθε ημέρα στον λόγο που εκφωνείται στο Κοινοβούλιο ή στα μέσα ενημέρωσης. Και όχι μόνον από τους χυδαίους εκπροσώπους της Χρυσής Αυγής. Ο δημόσιος λόγος στην Ελλάδα έρρεπε προς τη βία πριν ακόμη κάνουν την εμφάνισή τους τα τέρατα με τα μαύρα μπλουζάκια. Θυμάμαι ξένους συναδέλφους που παρακολουθούσαν ελληνική τηλεόραση και αναρωτιούνταν: Μα γιατί είναι όλοι θυμωμένοι; Γιατί όλοι φωνάζουν και χειρονομούν; Γιατί κανείς στην τηλεόρασή σας δεν μιλάει σαν κανονικός άνθρωπος; Πού να τους εξηγείς...
Καθρεφτίζεται κάθε μέρα και στις συμπεριφορές. Το ματωμένο πρόσωπο του Κωστή Χατζηδάκη, το γιαουρτωμένο μούσι του Αλαβάνου, η λερωμένη από αυγά βιτρίνα της ταβέρνας όπου δειπνούσε ο Πάγκαλος, το σχισμένο πουκάμισο του προέδρου της ΓΣΕΕ, οι καφέδες στην πλάτη του γερμανού προξένου στη Θεσσαλονίκη, οι ακατονόμαστες ύβρεις στην κυνηγημένη Γεννηματά, ο αιμόφυρτος Καμμένος... Θυμηθείτε πόσες εικόνες αυτά τα χρόνια αποτυπώνουν την κοινοτοπία του κακού, το αυτονόητο σχεδόν της βίας, την απίστευτη ευκολία με την οποία η βιαιότητα των συνθημάτων μεταφράζεται σε γιαούρτια, καφέδες, αυγά, ρόπαλα. Και μαχαίρια; Γιατί όχι...
Και πάλι, δεν ήταν τα τέρατα με τα μαύρα που έφεραν αυτή τη «μόδα» στη ζωή μας. Ούτε είναι οι μόνοι που τη μετήλθαν. Κάθε άλλο.
Αλλά υπάρχει και ένα δεύτερο πρόβλημα. Που συγγενεύει ίσως με το πρώτο, αλλά το υπερβαίνει και σε έκταση και σε σημασία και σε επικινδυνότητα. Εκτός από την «πολιτική βία» υπάρχει και η απλή, απροσχημάτιστη βία που διαχέεται σε όλο το κοινωνικό σώμα, οργανώνεται και απενοχοποιείται και αποκτά ασυλία, ακόμη και έναντι της «στραβά μάτια» Αστυνομίας, κάτω από την κόκκινη σημαία με τη μασκαρεμένη σβάστικα της Χρυσής Αυγής.
Αυτό είναι, νομίζω, το αληθινά μεγάλο μας πρόβλημα. Και αυτό έφερε στο φως το στυγερό έγκλημα στο Κερατσίνι.
Ενας κόσμος ολόκληρος στρατολογείται στη βία, εκπαιδεύεται στον κοινωνικό αναλφαβητισμό, οπλίζεται με στιλέτα και θράσος, αποκτά μια αίσθηση ακαταδίωκτου, μια αίσθηση ασυλίας. Και χρησιμοποιεί τη βία ως καθημερινό νόμισμα σε κάθε είδους συναλλαγή του.
Η Χρυσή Αυγή στρατολογεί και χαρτζιλικώνει τραμπούκους για τις βαριές δουλειές - ο δράστης στο Κερατσίνι ίσως ανήκε στην κατηγορία αυτή - με τον ίδιο τρόπο που η οργάνωση Καρφίτσα χαρτζιλίκωνε φορτοεκφορτωτές του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Εκείνοι δεν ήταν «εθνικόφρονες», ήταν απλώς τραμπούκοι, η «εθνικοφροσύνη» ήταν για το μεροκάματο. Και οι καινούργιοι δεν είναι υποχρεωτικά νεοναζί, οι μαίανδροι είναι για να βγαίνει το ψωμί. Δίπλα και πέρα από αυτούς υπάρχουν σε κάθε αυλή σχολείου, στις λαϊκές γειτονιές της Αθήνας, σε κάθε πλατεία, σε καφετέριες και μπιλιαρδάδικα, οι μικρές συμμορίες των παιδιών με τα μαύρα που νιώθουν ότι η οργάνωση με την οποία συνδέθηκαν τους κάνει ξεχωριστούς και ακαταδίωκτους.
Κάθε μέρα κάπου στην Αθήνα τα παιδιά με τα μαύρα απειλούν, ξυλοφορτώνουν, μαχαιρώνουν όσους είναι διαφορετικοί, όσους τους μπαίνουν στη μύτη, ακόμη κι εκείνους με τους οποίους έχουν προσωπικές διαφορές. Καθηγητές απειλούνται με μαχαίρι για τον βαθμό, κορίτσια απειλούνται με ξύλο για να κάνουν σχέση, αγόρια μαχαιρώνονται για ερωτικές αντιζηλίες. Και η Χρυσή Αυγή, η μπλούζα με τη σημαία, δίνει στους δράστες την αίσθηση (που στην πράξη, δυστυχώς, επιβεβαιώνεται) της ατιμωρησίας.
Αυτός, νομίζω εγώ, είναι ο πραγματικός κίνδυνος που αντιπροσωπεύει η Χρυσή Αυγή. Κανείς δεν πιστεύει ότι η δημοκρατία κινδυνεύει από αυτόν τον θίασο που βλέπουμε κάθε μέρα και μοιάζει βγαλμένος από σκρούμπολ αμερικάνικη κωμωδία - ο φύρερ, ο Καραϊσκάκης, ο Καιάδας, ο πλεϊμπόι Κασιδιάρης, ο πορτιέρης Παναγιώταρος και ο μεσήλιξ με πρόβλημα συχνουρίας Παππάς. Αλλά κινδυνεύει στ’ αλήθεια από αυτή την κοινωνική διάχυση της βίας, που εθίζει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα στη θεραπεία του αποτρόπαιου.
Η Χρυσή Αυγή δεν είναι ένας οργανισμός που μετέρχεται βίας. Το πρόσωπό της, το πρόγραμμά της, η ουσία της είναι η βία, γυμνή και απροσχημάτιστη. Δεν είναι ένα «άκρο» απέναντι στο οποίο υπάρχει κάποιο άλλο άκρο. Είναι εκτός πλαισίου, εκτός πολιτισμού και επιδιώκει τη διάρρηξή του. Σε αυτή τη βάση μόνο μπορεί, νομίζω, να αντιμετωπιστεί. Οχι με τους πολιτικαντισμούς των «δύο άκρων».
