Στη μνήμη του Τάκη Καφετζή

Η ανάφλεξη στη Γαλλία, η έκρηξη δηλαδή μιας ανεξέλεγκτης και αχειραγώγητης κοινωνικής οργής, που δεν αναδεικνύει καν τους δικούς της ηγέτες, θα κάνει και αυτή τη φορά τον κύκλο της με εμπεδωμένη τη βεβαιότητα ότι πρόκειται για μια νέα συνισταμένη των ισορροπιών της πολιτικής σκηνής στη Γαλλία.

Ένα τέταρτο του αιώνα πριν, Ιούνιο του 1998, το ΣΤ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας εξέταζε μια υπόθεση φαινομενικά παράδοξη: Η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αρνιόταν να απονείμει το πτυχίο σε απόφοιτό της, επειδή εκείνος αρνιόταν να δώσει τον καθιερωμένο θρησκευτικό όρκο. Ο απόφοιτος, που μάλλον γνώριζε καλύτερα από τους δασκάλους του τις Γραφές, τους ιερούς κανόνες και τη νεοελληνική ιστορία, είχε προσφύγει στη Δικαιοσύνη.

Ανακοινώθηκε, μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023, η σύνθεση της νέας κυβέρνησης και το υπουργείο που κάθε μέλος της αναλαμβάνει. Οποία δυσαρέσκεια για την επιτροπή γυναικείων οργανώσεων για το οικογενειακό δίκαιο και τη συναινετική συνεπιμέλεια. Όχι μόνο δεν δημιουργείται υπουργείο ή υφυπουργείο για την ισότητα των φύλων, αλλά λείπει παντελώς από τον σχεδιασμό η ισότητα των φύλων. Απεναντίας δημιουργείται υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

Οσοι µετά το ναυάγιο στην Πύλο ζητούν επίμονα απαντήσεις σε ερωτήματα που έχουν ανακύψει όσον αφορά τη διαχείριση της υπόθεσης (από το Λιμενικό, από τους εισαγγελείς, από τα ΜΜΕ) εγκαλούνται εσχάτως για μειωμένο πατριωτισμό. Κι από την άλλη εμφανίζονται ότι αγαπούν την πατρίδα όσοι δέχονται πως η διερεύνηση της τραγωδίας πρέπει να γίνει υπό άκρα μυστικότητα στο όνομα της περιφρούρησης της διεθνούς εικόνας της χώρας, των εθνικών συμφερόντων, του τουρισμού. Είναι όμως έτσι; Είναι απόρροια ανθελληνισμού το αίτημα για –ενδεχομένως οδυνηρή– αλήθεια;

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων τιμάται στη σκιά του πολύνεκρου ναυαγίου στην Πύλο –μιας από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στα νερά της Μεσογείου, τα τελευταία χρόνια. Μιας τραγωδίας που μας συγκλόνισε όλους και μας έκανε να αναρωτηθούμε: σε τι βαθμό μπορεί να φτάσει η απελπισία και η απόγνωση ενός ανθρώπου που το ταξίδι σε μια βάρκα σε ανοιχτή θάλασσα φαντάζει λιγότερο επικίνδυνο από αυτό που αφήνει πίσω του; Μήπως η ελπίδα για ασφάλεια, για μια ζωή με αξιοπρέπεια και προοπτική είναι πιο δυνατή από οποιοδήποτε εμπόδιο μπορεί να υψωθεί στην αναζήτηση αυτού του αγαθού;

Πάντα έτσι γινόταν. Τα κόμματα τα τελευταία τριάντα χρόνια είχαν αποφασίσει να ακολουθούν αυτήν την τακτική τού «don’t ask, don’t tell». Δεν ήταν σχολαστικά με τα βιογραφικά και τις απόψεις των μειονοτικών υποψηφίων τους. Κι αυτή η συγκατάβαση, λένε κάποιοι, δεν ήταν αθέμιτη. Βοηθούσε να αρθούν οι περιχαρακώσεις, ώστε να επικοινωνεί το πολιτικό σύστημα με όλες τις συνιστώσες της μειονότητας, οι οποίες δεν αφήνονταν έτσι να ολισθήσουν σε ακρότητες.

Η άλλη άποψη δεν συμβιβάζεται πια με τη στρατηγική σιωπή. Γιατί να κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε όταν ο ίδιος ο εκλογικός χάρτης είναι πειστήριο παρεμβατισμού; Η κραυγαλέα αυτή περίπτωση δεν είναι άραγε μια ευκαιρία για να συζητήσουμε ξανά το επίπεδο και τις πολιτικές ένταξης της μειονότητας, αντί να τα αφήνουμε από φόβο να κακοφορμίζουν αθέατα;

Καλά τα εισπρακτικά αποτελέσματα για τον ελληνικό τουρισμό το τρίμηνο τρέχοντος έτους, επίσης καλά τα αποτελέσματα για το 2022, με τα επίσημα στοιχεία να ανεβάζουν (για το οκτάμηνο) τις διεθνείς αφίξεις σε 19,12 εκατ. άτομα και τις εισπράξεις σε 12,75 δισ. ευρώ. Βέβαια, παράλληλα με την αύξηση του εισαγόμενου τουρισμού έχουμε και τον «εξαγόμενο» τουρισμό, που επίσης αυξάνεται, πράγμα που κάνει τους υπολογισμούς της «καθαρής ωφέλειας» εξαιρετικά πολύπλοκους.

«Η γλώσσα δεν αντικατοπτρίζει απλώς τον τρόπο που σκεφτόμαστε: διαμορφώνει επίσης τη σκέψη μας. Εάν χρησιμοποιούνται συνεχώς λέξεις και εκφράσεις που υποδηλώνουν ότι οι γυναίκες είναι κατώτερες από τους άντρες, αυτή η υπόθεση κατωτερότητας τείνει να γίνει μέρος της νοοτροπίας μας. Εξ ου και η ανάγκη να προσαρμόσουμε τη γλώσσα μας όταν οι ιδέες μας εξελίσσονται» (UNESCO, 2011, Π. 4).

Τουλάχιστον από την προηγούμενη εικοσαετία παρατηρούνται στην Ευρώπη, και όχι μόνον, έντονες πολιτικές εξελίξεις που ωθούν σε σημαντική υποχώρηση αρχών του κράτους δικαίου αλλά και σε περιορισμό ορισμένων ατομικών δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθεροτυπία αλλά και οι συναθροίσεις, καθώς και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε ιδίως στην Ουγγαρία και στην Πολωνία, κράτη που είναι και μέλη της Ε.E. από το 2004 και όπου οι ασκούντες εκεί την πολιτική εξουσία στρέφονται ιδίως κατά των θεσμικών αντιβάρων που προστατεύουν τις δημοκρατικές αξίες, όπως είναι και τα συνταγματικά δικαστήρια, αφού έτσι μόνον οι αυταρχικοί ηγέτες θα απεμπλακούν από τα εμπόδια που τους θέτει η δικαιοκρατική τάξη, αφού γι’ αυτούς προέχει η πολιτική σκοπιμότητα που αρκετές φορές απωθεί την αρχή της νομιμότητας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα, μεταξύ άλλων, πρόσφατο νόμο της Πολωνίας που τιμωρεί τους δικαστές των οποίων η ετυμηγορία θα ήταν εναντίον της κυβερνητικής πολιτικής (Anne Applebaum, «Το λυκόφως της δημοκρατίας. Η σαγήνη του απολυταρχισμού», Αλεξάνδρεια 2022, σελ. 13).

Στους 57 νεκρούς από εργατικά ατυχήματα έφτασε ο αριθμός το πρώτο 4μηνο του 2023!

Το 2022 ήταν 104 οι νεκροί!

Η χώρα μας έχει καταστεί ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΑ στα εργατικά ατυχήματα!

Το νούμερο είναι τραγικό και άκρως ανησυχητικό για την πιθανότητα μιας γραμμικής συνέχειας και ενός αντίστοιχου αριθμού και για τα άλλα δύο 4μηνα του 2023!

Το συλλαλητήριο των συνδικάτων για την επέτειο της φετινής Πρωτομαγιάς, που αποτελεί ημέρα αλληλεγγύης και αγώνων για τα συλλογικά και ατομικά δικαιώματα των εργαζομέ­νων, την κοινωνική δικαιοσύνη και την παγκόσμια ειρήνη, έχει οριστεί από τη ΓΣΕΕ και τις ομοσπονδίες στις 11.00 το πρωί της Δευτέρας στην πλατεία Κλαυθμώνος. Σε κοινή ανακοίνωση και αφίσα με το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας, η κεντρική διεκδίκηση της Εργατικής Πρωτομαγιάς αφορά «ένα παρόν και ένα μέλλον χωρίς ακρίβεια, κοινωνική φτώχεια και εργασιακή επισφάλεια».

Η ετυμολογία των λέξεων δεν είναι μόνο μια μάλλον σχολαστική ενασχόληση που υπάγεται στη δικαιοδοσία της φιλολογίας. Γιατί, όσο παράξενο και να ακούγεται, μερικές φορές η ετυμολογική συγγένεια προκαλεί σύγχυση, επιτρέπει την ασάφεια και, ακόμα χειρότερα, διευκολύνει τη λαθροχειρία.

Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα: όταν πιστεύουμε σε κάτι, είμαστε υποχρεωμένοι να συμπεράνουμε ότι όσοι δεν αποδέχονται την άποψή μας έχουν άδικο.