Ο πολιτικός επιστήμονας Γεράσιμος Μοσχονάς μίλησε στον αγγλόγλωσσο ιστότοπο της Γενικής Γραμματείας Μέσων Ενημέρωσης και Επικοινωνίας Rethinking Greece / Greek News Agenda για την δημοκρατία στην ΕΕ, για τις προοπτικές της Αριστεράς στην Ευρώπη, για τη δομή του ελληνικού κράτους και την πολιτική νεωτερικότητα. Στο τέλος αναφέρθηκε στο ερώτημα, άν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σε θέση να προωθήσει προοδευτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα.

Αν σε κάτι συμφωνούν όλες οι αναλύσεις είναι ότι ο κόσμος έχει μπει σε μια φάση αβεβαιότητας. Κάποιοι χαίρονται γι’ αυτό - οι πάσης φύσεως εθνικιστές, οι ακροδεξιοί, οι ποικιλόχρωμοι «απομονωτιστές» που θεωρούν την παγκοσμιοποίηση αιτία όλων των κακών. Οι περισσότεροι ανησυχούν και κάποιοι φοβούνται. Κυρίως στις χώρες που κινδυνεύουν, σε περίπτωση ριζικής υποτροπής των διεθνών ισορροπιών, να βρεθούν στο μάτι του κυκλώνα ή παρέα με δύστροπους γείτονες.

Όλα δείχνουν ότι και η σημερινή κυβέρνηση θα έχει την τύχη της προηγούμενης. Οι δημοσκοπήσεις και κυρίως η πραγματική ζωή επιβεβαιώνουν ότι το κυβερνητικό εγχείρημα της Αριστεράς οδηγείται στη δύση του.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιαίτερα ευφυής για να αντιληφθεί ότι μόνο μια κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης είναι σε θέση να προχωρήσει πιο αποτελεσματικά τις όποιες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές-ειδικά για το χρέος-και να προωθήσει στο εσωτερικό τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις χωρίς το φόβο του πολιτικού κόστους.

Οποιαδήποτε άλλη εξέλιξη πλην μιας μεγάλης σε έκταση πολιτικής ήττας του ΣΥΡΙΖΑ και συνολικής αποδοκιμασίας της διακυβέρνησής του, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο και αν λάβουν χώρα εθνικές εκλογές, θα συνιστά έκπληξη μεγατόνων. Είναι τέτοια η ζημία στη χώρα από την διακυβέρνησή του που δεν αφήνει περιθώρια ανάκαμψης και αντιστροφής του κλίματος.
Παραμένουν βέβαια αρκετά ερωτήματα στο τραπέζι με βασικότερο την κατάσταση στην οποία θα παραδώσει τη χώρα στην όποια επόμενη κυβέρνηση. Μία καλή εξέλιξη θα ήταν να μην έχει επέλθει κάποια μείζονος σημασίας μη αναστρέψιμη καταστροφή

Με τις αναποτελεσματικές πολιτικές που ασκούνται δεν μπορεί να βγει από την κρίση. Μόνο αν συμφωνηθούν και υλοποιηθούν, στο πλαίσιο της εθνικής συνεννόησης, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την εξοικονόμηση δαπανών σε όλους τους τομείς πολιτικής θα μπορέσει να σταματήσει η φορομπηχτική πολιτική που επιτείνει τον φαύλο κύκλο ύφεσης και ανεργίας. Ταυτόχρονα είναι απαραίτητη η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους για να καταστεί βιώσιμο. Αλλά ας μην υπάρχουν νέες αυταπάτες, ακόμη και να ρυθμιζόταν το χρέος, γρήγορα θα φτάναμε στο ίδιο σημείο εάν δεν υιοθετηθεί ένα υγιές παραγωγικό μοντέλο.

Όλοι μιλούν για το φαινόμενο του λαϊκισμού που εξαπλώνεται επικίνδυνα σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ειδικά στη χώρα μας, οι κήρυκες του λαϊκισμού κατόρθωσαν να αναρριχηθούν στην εξουσία και εξακολουθούν να λαϊκίζουν με περισσό θράσος και μεγαλόστομα ψέματα.

...Η αποτυχία, όπως γράφω και στο βιβλίο, οφείλεται όχι μόνο στους υφεσιογόνους όρους των μνημονίων, τους οποίους συγκαλύπτουν πολλοί από τους υπεύθυνους συνευρωπαίους πολιτικούς· οφείλεται κυρίως στην ανικανότητα των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, είτε στην κυβέρνηση βρίσκονταν είτε στην αντιπολίτευση, να αντιμετωπίσουν υπεύθυνα και ορθολογικά τις διαπραγματεύσεις και τις συμφωνίες.

...Μόνο μια Κυβέρνηση με ενισχυμένη αξιοπιστία και ευρεία λαϊκή στήριξη, μπορεί να συζητήσει, να τεκμηριώσει, να διεκδικήσει και να πείσει τους ευρωπαίους εταίρους και τους διεθνής θεσμούς και για την αναγκαία αναδιάρθρωση του χρέους και για μια νέα ουσιαστική βελτίωση των όρων της συμφωνίας. Να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στους επενδυτές, που παρά την μεγάλη διεθνή ρευστότητα δεν «βλέπουν» Ελλάδα, και να πυροδοτήσει μια βιώσιμη αναπτυξιακή έκρηξη. Να εξασφαλίσει πολιτική σταθερότητα και να προχωρήσει τις αναγκαίες προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Να στηρίξει αποφασιστικά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Να χτυπήσει το λαϊκισμό, το πελατειακό και κομματικό κράτος. Να εγγυηθεί αξιόπιστα το κοινωνικό κράτος. Να αποτρέψει την υπονόμευση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης.

Μερικά αφελή ερωτήματα μου γεννήθηκαν μετά και τις χθεσινές εξελίξεις με το ΣτΕ και το ΕΣΡ. Πρώτον, γιατί ο υπουργός Δικαιοσύνης χρειάστηκε τόσες μέρες για να ζητήσει έρευνα γύρω από τις συνθήκες διαρροής των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που αφορούν στην προσωπική ζωή του ανώτατου δικαστή του ΣτΕ;

Το μυστικό της επικοινωνιακής επιτυχίας των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ δεν είναι ούτε τα ψέματά τους («εμείς δεν είπαμε ποτέ ότι θα καταργήσουμε τον ΕΝΦΙΑ») ούτε η επιθετικότητα των στελεχών προς τους αντιπάλους («πώς τολμάτε να αμφισβητείτε το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς;»). Είναι η ασυναρτησία τους.

Όποιος παρακολούθησε την πρόσφατη κοινοβουλευτική συζήτηση για την Παιδεία, σίγουρα απογοητεύτηκε. Ο πρωθυπουργός παινευόταν επειδή υπήρξε «καταληψίας» στα νιάτα του, καταγγέλλοντας παράλληλα τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι δεν έχει περάσει ούτε απέξω από δημόσιο σχολείο και πανεπιστήμιο. Με τη σειρά του, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ρωτούσε τον πρωθυπουργό σε ποια (ιδιωτικά) σχολεία είναι γραμμένα τα παιδιά του, και ξανασήκωνε τη σημαία της αναθεώρησης του «άρθρου 16». Ούτε λίγο ούτε πολύ, η συζήτηση πήρε μια μανιχαϊστική τροπή, στην οποία η σύγκρουση επικεντρώθηκε γύρω από το δίπολο «δημόσιο- ιδιωτικό»∙

Στη διάρκεια της κυβερνητικής θητείας όλων των κομμάτων υπάρχει πάντα ένα σημείο καμπής. Είναι αυτό που αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για το κυβερνών κόμμα, συνήθως ύστερα από κάποιο γεγονός ή κάποια πολιτική επιλογή. Για παράδειγμα, για τον κ. Καραμανλή ήταν η ΔΕΘ του 2008 και η αντίδρασή του στην υπόθεση του Βατοπεδίου, για τον κ. Παπανδρέου ήταν τα πισωγυρίσματα με το δημοψήφισμα, για τον κ. Σαμαρά ήταν ο ΕΝΦΙΑ. Φαίνεται, με βάση και τις αναλύσεις των ποιοτικών στοιχείων, ότι βρισκόμαστε στη φάση του u turn για τον κ. Τσίπρα.