Προεκλογική προγραμματική φτώχεια

Ένταση απέκτησε ο προεκλογικός αγώνας. Σε περιεχόμενο για τον πολίτη και τη πορεία της χώρας κέρδισε; Και συσπειρώνει τους πολίτες που επικρίνουν, αμφισβητούν το “πολιτικό σύστημα”;

Μπορεί ο Κ. Καραμανλής να πετυχαίνει αύξηση της συσπείρωσης και επομένως να ανεβαίνουν τα χαμηλά ποσοστά της απερχόμενης Ν.Δ. Δεν αποτρέπει όμως την αναμενόμενη ήττα. Είναι αλήθεια ότι ο πρωθυπουργός στην τηλεοπτική αντιπαράθεση με τον Γ. Παπανδρέου κατάφερε να αναδείξει ασάφειες και γενικότητες στις προεκλογικές θέσεις του ΠΑΣΟΚ. Ήταν ένας στόχος σχετικά εύκολος για τα δεδομένα της ελληνικής πολιτικής ζωής. Αλλά η επίτευξή του δεν φτάνει για να φέρει εκλογική νίκη. Ο Κ. Καραμανλής δεν κατάφερε να ξεφύγει από την πολύπλευρη κριτική που δέχεται για τα πεντέμισι χρόνια. Και αυτό είναι το καθοριστικό.

Η Ν.Δ. προσπάθησε να αποφύγει τη μάχη υπεράσπισης του κυβερνητικού έργου, προτάσσοντας την δική της γενικολογία, τα “επώδυνα μέτρα”. Αναγκάστηκε να τα υποβαθμίσει καθώς εκτιμήθηκε ότι υπονομεύει τη συσπείρωση των ψηφοφόρων της. Και κατέφυγε στα γνωστά και ασφαλή. Πελατειακές προεκλογικές εξυπηρετήσεις και επιμονή στην επίθεση προς το ΠΑΣΟΚ για παραπλάνηση και αφερεγγυότητα. Ορθώς επισημάνθηκε ότι η Ν.Δ. δίνει μάχη οπισθοφυλακών. Δεν αναδεικνύει ένα δικό της σχέδιο, μια δική της πρόταση, τους δικούς της στόχους για την επόμενη περίοδο - αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα για κάθε κόμμα, μικρό και μεγάλο.

Το ΠΑΣΟΚ διατηρεί την πρωτιά έχοντας πετύχει τον κεντρικό προεκλογικό του στόχο: Να θεωρείται (αρκετά) διαφορετικό από τη Ν.Δ. Η άποψη της ταύτισης των δύο κομμάτων και των πολιτικών τους, προφανώς, δεν κυριαρχεί στο προεκλογικό κλίμα. Δεν κερδίζει όμως το ΠΑΣΟΚ τη μάχη του συγκεκριμένου και κυρίως της αξιοπιστίας, της ικανότητας να διαχειριστεί με επάρκεια, να κάνει πράξη, κυβερνητική και κρατική, τις εξαγγελίες του. Αλλά σε αυτό το πεδίο δεν έχει αντίπαλο, δεν πιέζεται πραγματικά . Ούτε η Ν.Δ. μπορεί σήμερα, ούτε διατυπώθηκε στην προεκλογική περίοδο άλλη διέξοδος. Εξού και η μεγάλη πέραση που έχει η πολιτική πρόταση της “αυτοδυναμίας”, δηλαδή της συνέχισης της διακυβέρνησης από κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες που όμως είναι μειοψηφίες στην κάλπη. Ενδεικτική είναι η ανοχή που επιδείχθηκε στην καθιέρωση της τηλεοπτικής αντιπαράθεσης των δύο “υποψηφίων πρωθυπουργών”, διαδικασία προφανούς προεκλογικής ανισοτιμίας σε βάρος των μικρών κομμάτων, που απ’ ό,τι φαίνεται δικαιούνται μόνον τον ρόλο της διαμαρτυρίας - παρεμπόδισης ή διόρθωσης της πολιτικής των μεγάλων.

Το ουσιώδες είναι ότι εν μέσω οικονομικής κρίσης και με ραγδαία επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών το εν αναμονή κυβερνητικό κόμμα αντί να μας πληροφορεί τι θα πράξει, περισσότερο μας διαβεβαιώνει “ότι ξέρει”. Πώς, με ποια μέτρα θα περιοριστεί εντυπωσιακά η φοροδιαφυγή, η σπατάλη στο δημόσιο ώστε να χρηματοδοτηθούν μέτρα κοινωνικής πολιτικής, ενίσχυσης της παιδείας, νέων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών;

Δεν αναφερόμαστε απλώς σε προγραμματικά κενά, σε ατέλειες ή παραλείψεις στα διανεμόμενα κείμενα. Αλλά στον συνδυασμό των ικανοτήτων και της ιστορίας των πολιτικών προσώπων που θα αναλάβουν τις ηγετικές θέσεις στο κράτος, το επίπεδο της προετοιμασίας τους, τις πολιτικές δεσμεύσεις του κόμματος, τους στόχους, τα συνθήματα και τις κοινωνικές αναφορές των πολιτικών τους σχεδίων. Αν συγκροτούν ένα συνεκτικό συνδυασμό πολιτικών ή κυρίως είναι η γνωστή επιχείρηση επιστροφής στην κυβερνητική διαχείριση.

Με ποιες πολιτικές θα καταπολεμηθεί η διαφθορά από πάνω έως κάτω; Με τα λόγια ότι το κράτος πρέπει να “υπηρετεί τον πολίτη” ή με τη δημοσίευση των υπουργικών αποφάσεων στο διαδίκτυο; Δυστυχώς -πέρα από επιμέρους θέματα που μπόρεσαν να αναδειχθούν, όπως το εργασιακό καθεστώς των σταζ (stage)- η προεκλογική περίοδος κυριαρχείται από μεγάλη προγραμματική αδυναμία, ασάφειες και ερωτηματικά σε όλα τα κρίσιμα μέτωπα. Από τα δημόσια οικονομικά, την ανάκαμψη, την διαφθορά, έως την παιδεία και τη ζωή στις πόλεις. Η γενική αποδοχή της αξίας της οικολογίας και της προστασίας του περιβάλλοντος, πίεση για να ξεφύγουμε από την πεπατημένη, κινδυνεύει να απορροφηθεί από τους διαχειριστές ενός κράτους χωρίς άλλη αποστολή πέραν της εξυπηρέτησης των ημετέρων.