Να μειώσουμε το χρέος χωρίς να σκοτώσουμε την ανάπτυξη

Κόβει τη συζήτηση για κοινή αγορά φυσικού αερίου σε επίπεδο Ε.Ε. ο επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι. «Η λύση αυτή δεν είναι προφανής», είπε στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Εφ.Συν.» και σε περιορισμένο αριθμό εφημερίδων από Γερμανία, Βέλγιο, Ιρλανδία και Πορτογαλία, μετά την παρουσίαση των φθινοπωρινών προβλέψεων της Κομισιόν, χθες, στις Βρυξέλλες. «Η όποια λύση για τις αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας», λέει, «πρέπει να βρεθεί με υπομονή και χτίσιμο συναίνεσης. Δεν είμαστε ακόμα σε φάση προτάσεων που θα μπορούσαν να χτίσουν την απαραίτητη συμφωνία και αυτό είναι εμφανές«.

Απαντώντας σε ερώτησή μας για την εντυπωσιακή διόρθωση προς τα πάνω των προβλέψεων για την Ελλάδα, ο Ιταλός επίτροπος δήλωσε ότι «η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας παραμένει ισχυρή τουλάχιστον και για το 2022». Ο ίδιος επισήμανε την πολύ θετική προοπτική για τα βασικά στοιχεία της ζήτησης, κυρίως της ιδιωτικής κατανάλωσης και του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου, και υπογράμμισε την «πολύ καλή ανάκαμψη στον τουρισμό», που είναι πολύ σημαντική για την ελληνική οικονομία.

Ο επίτροπος Τζεντιλόνι κλήθηκε να απαντήσει και για την πρόβλεψη του πληθωρισμού για την Ελλάδα, ο οποίος εκτιμάται σε… 0,1%.

«Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα για το 2020 ήταν αρνητικός, στο -1,3%», εξήγησε στην «Εφ.Συν.» κατά τη συνέντευξη. «Οπότε, μέρος από αυτό μεταφέρθηκε εν μέρει και στη φετινή χρονιά. Η εκτίμησή μας είναι ότι, ώς το τέλος του χρόνου, θα υπάρξει πολύ χαμηλό επίπεδο πληθωρισμού, ο οποίος αναμένεται να κορυφωθεί το 2022, φτάνοντας στο 1,0%. Μετά, οι παροδικές επιπτώσεις των τιμών της ενέργειας αναμένεται να εξασθενήσουν, οπότε ο πληθωρισμός προβλέπεται να υποχωρήσει στο 0,4% το 2023».

Ο Πάολο Τζεντιλόνι τάσσεται υπέρ της αλλαγής του Συμφώνου Σταθερότητας, με βάση τα διδάγματα της πανδημίας. Είναι αισιόδοξος ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να επιστρέψει σε αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες. Ο ίδιος δεν θέλησε να τοποθετηθεί για το αν η πυρηνική ενέργεια είναι «πράσινη», όπως υποστηρίζει η Γαλλία, ούτε για την πρόταση που έρχεται από το Βερολίνο για κοινό ευρωπαϊκό ταμείο πράσινης μετάβασης.

«Ποτέ να μην υποτιμάς την πανδημία», είπε για το τέταρτο κύμα που έχει φτάσει στην Ε.Ε., δηλώνοντας πεπεισμένος ότι τα περιοριστικά μέτρα δεν θα οδηγήσουν σε οικονομικές επιπτώσεις, όπως αυτές που είχαμε την περασμένη περίοδο.

● Διαβάσαμε την πρόταση του ESM για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας. Ακόμη και με την αύξηση του ορίου για το χρέος στο 100% του ΑΕΠ που προτείνει, για χώρες όπως η Ελλάδα προκύπτει η υποχρέωση για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% τον χρόνο. Πιστεύετε ότι αυτό είναι ρεαλιστικό για χώρες που έχουν περάσει ήδη μια δεκαετία λιτότητας και άλλη μια διετία ύφεσης λόγω πανδημίας;

Είναι ένα θέμα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε με ρεαλιστική προσέγγιση. Αυτό σημαίνει δυο πράγματα: να μειώσουμε το χρέος ειδικά σε χώρες που είναι πολύ υψηλό -και έχουμε διάφορες χώρες με χρέος πάνω από 100% στην Ευρωζώνη. Πρέπει να μειώσουμε το χρέος, χωρίς να «σκοτώσουμε» την ανάπτυξη. Κι επίσης να επιτρέψουμε στις χώρες με περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες της πράσινης μετάβασης και τις άλλες προκλήσεις.

Θα έλεγα ότι η συνειδητοποίηση αυτής της ανάγκης είναι εμπεδωμένη από τα κράτη - μέλη και ήταν ένα από τα θέματα που έθεσε η Κομισιόν κατά την έναρξη της συζήτησης για την ανανέωση του Συμφώνου Σταθερότητας. Το είδαμε και στο τελευταίο Eurogroup και ECOFIN, ότι οι χώρες μοιράζονται αυτή τη συνειδητοποίηση. Και αυτό είναι ήδη κάτι κατά τη γνώμη μου, ότι δηλαδή κανένας δεν λέει ότι θα επιστρέψουμε στον κανόνα που έχουμε, τέλος. Γιατί όλοι γνωρίζουν ότι η εφαρμογή του είναι πρακτικά πάρα πολύ δύσκολη.

Η όποια λύση θα πρέπει να βρεθεί με υπομονή και χτίσιμο συναίνεσης. Γιατί πράγματι δεν είμαστε ακόμα σε φάση προτάσεων που θα μπορούσαν να χτίσουν την απαραίτητη συμφωνία και αυτό είναι εμφανές. Οι χώρες έχουν διαφορετικές καταστάσεις χρέους. Αλλά το σημείο - κλειδί από τη δική μου οπτική γωνία είναι να αντιμετωπίσουμε το θέμα αυτό όχι με εκκίνηση από τις διαφορετικές απόψεις των προηγούμενων συζητήσεων, αλλά με νέα στάση που σχετίζεται με τη μετα-πανδημική περίοδο και την κλιματική μετάβαση.

Αν το δούμε ως νέο κεφάλαιο, με σκληρή δουλειά μπορούμε να βρούμε συναίνεση και οι πρώτες συζητήσεις ήταν ενθαρρυντικές για την κοινή συνειδητοποίηση του προβλήματος.

● Αν μέχρι τα μέσα του 2022 δεν έχει υπάρξει συμφωνία για τις αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες τι θα γίνει; Ξαφνικά οι κυβερνήσεις θα πρέπει να μαζέψουν χρέη και ελλείμματα δεκάδων δισ. ευρώ; Υπάρχει κάτι μεταβατικό, όταν διακοπεί η γενική ρήτρα διαφυγής;

Η δέσμευση που έχουμε αναλάβει ως Κομισιόν είναι, κατʼ αρχάς, να παρέχουμε βοήθεια στα κράτη - μέλη, προσανατολίζοντας δημοσιονομικά τους προϋπολογισμούς για τα κράτη που θα θελήσουν να τους συντάξουν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2022 για το 2023. Είμαι σίγουρος ότι αυτός ο προσανατολισμός θα λαμβάνει υπόψη την ανάγκη να παραμείνει η υποστήριξη στη δημοσιονομική σταθερότητα, αλλά έχοντας αυτήν την υποστήριξη με τρόπο πιο στοχευμένο και επιλεκτικό. Ολα θα πρέπει να γίνουν σταδιακά. Δεν μπορούμε να αποφασίσουμε πιο αυστηρά μέτρα νωρίτερα και απότομα.

Κι επίσης, η Κομισιόν έχει δεσμευτεί να παρουσιάσει τις προτάσεις της πριν από τη λήξη της γενικής ρήτρας διαφυγής, στο τέλος του 2022. Αυτό θα εξαρτηθεί και από το επίπεδο των αλλαγών που θα προταθούν. Αν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές, τότε πράγματι θα πάρει περισσότερο χρόνο. Αλλά θα βρούμε τρόπο να χειριστούμε την πιθανή αυτή κατάσταση.

● Σχετικά με τις τιμές των λογαριασμών ρεύματος, που ανησυχούν πολύ τους Ευρωπαίους πολίτες, οι προβλέψεις σας λένε ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Τι μπορεί να κάνει η Κομισιόν να αποτρέψει ανάλογη κρίση στο μέλλον;

Πιστεύω ότι το πρόβλημα που όλοι ξέρουμε προέρχεται από τις τιμές του φυσικού αερίου, που επηρεάζουν τις τιμές των λογαριασμών του ρεύματος. Και το θέμα με το φυσικό αέριο προκύπτει από προβλήματα στην προμήθεια της Ε.Ε., τα οποία έχουν γεωπολιτική διάσταση.

Η συζήτηση βρίσκεται σε εξέλιξη σε δυο ή τρία στοιχεία. Κατʼ αρχάς, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε αλλαγές στις αγορές ενέργειας στην Ευρώπη. Η άποψή μου είναι ότι αυτό είναι κάτι που χρειάζεται σκέψη. Εχουμε κάποιες προτάσεις της Γαλλίας γιʼ αυτό. Αλλά δεν θα έπαιρνα αποφάσεις με βιασύνη. Γιατί, αν παρέμβεις με αλλαγές στις αγορές, που συνήθως λειτουργούν αρκετά καλά, μόνο υπό την πίεση μιας παροδικής αύξησης, τότε δεν θα έχεις καλά αποτελέσματα.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε από το αρμόδιο ινστιτούτο που ελέγχει τις αγορές να εξετάσει το σύστημα της αγοράς εκπομπών ρύπων, γιατί υπάρχουν διάφοροι προβληματισμοί και εικασίες για τον τρόπο που λειτουργεί.

Και, τέλος, υπάρχει η γεωπολιτική πτυχή. Κάποιοι δίνουν την απάντηση της κοινής αγοράς φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό δεν είναι εύκολο. Εχουμε καλή εμπειρία στην κοινή αγορά για τα εμβόλια, αλλά το αέριο δεν είναι… Pfizer, Πρέπει να συνδιαλλαγείς με χώρες στη Βόρεια Αφρική, τη Νορβηγία και, κυρίως, με τη Ρωσία. Οπότε ναι, κοινή προσέγγιση χρειάζεται, αλλά η δυνατότητα να μεταφραστεί αυτό σε κοινή αγορά φυσικού αερίου δεν είναι προφανής.

● Ακούμε ότι στους εταίρους της νέας γερμανικής κυβέρνησης συζητιέται η ιδέα ενός μόνιμου κοινού αναπτυξιακού ταμείου της Ε.Ε., πέρα από το Ταμείο Ανάκαμψης και τον Μακροπρόθεσμο Προϋπολογισμό της Ε.Ε. Πιστεύετε ότι βρισκόμαστε κοντά στο να σπάσει οριστικά το ταμπού του κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού;

Είναι για μένα δύσκολο να τοποθετηθώ για την -πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα- πρόταση που συζητείται στο Βερολίνο. Αλλά δεν θα το κάνω, γιατί οι πληροφορίες μου είναι μόνο από δημοσιεύματα. Θα περιμένω την επίσημη συμφωνία των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού.