Ελικόπτερα

Συνεχίζοντας τη μονότονη και μάλλον αδύναμη προεκλογική εκστρατεία του ο κ. Τσίπρας εμφανίζεται ως προνομιακός εκπρόσωπος του «νέου» και εξορκιστής του «παλιού»∙ χωρίς απαραίτητα να σημαίνουν κάτι αυτοί οι όροι, που στεγάζονται κάτω από το μεταπολιτικό σύνθημα: «ξεμπερδεύουμε με το παλιό». Υιοθετώντας επίσης το στερεότυπο του εκβιασμού της υπογραφής του για το νέο σκληρό Μνημόνιο, ο κ. Τσίπρας πρωταγωνιστεί στο νέο προεκλογικό δράμα με μελοδραματικές κορώνες («Αμάρτησα για το Λαό μου») και με ενδιάμεσες ελαφρολαϊκές παραλλαγές που παραπέμπουν ενίοτε στο Γιάννη Πάριο («Με προδώσαν οι φίλοι μου») και ενίοτε σε έναν «Τσαπάγιεφ» της Κουμουνδούρου, που αντιμετωπίζει τη νέα διακυβέρνηση σα να είναι η «αφιλόξενη γη των κοζάκων». Το «παράλληλο πρόγραμμα» συμπληρώνει τις τελευταίες πινελιές σε αυτό το σκηνικό, με φόντο την «παράλληλη πραγματικότητα» και το «παράλληλο νόμισμα», που θα οδηγούσε βέβαια στο «ελικόπτερο». Όπως σωστά υπενθύμισε ο ίδιος ο κ. Τσίπρας (καρφώνοντας όχι μόνο τον κ. Λαφαζάνη αλλά και τον εαυτό του) στο κοινό που άκουγε την τηλεοπτική εξομολόγησή του, πολλά κυβερνητικά στελέχη εξέφραζαν το φόβο ότι «αν “πέσει” μια τράπεζα, θα τους πάρουν με ελικόπτερο από το πρωθυπουργικό γραφείο».

Ο κ. Τσίπρας απέφυγε το ελικόπτερο αλλά δεν απέφυγε την απότομη προσγείωση στην πραγματικότητα. Αυτή άλλωστε η απότομη προσγείωση τού στοίχισε την πτώση της κυβέρνησής του και τη διάσπαση του κόμματος του. Εγκλωβισμένος πλέον στην οριστική –ελπίζω– επιλογή του για μια αταλάντευτη ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, καλείται σήμερα να περιγράψει την πιθανή κυβερνητική του προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Εδώ και λίγες μέρες ωστόσο βρισκόμαστε μπροστά σε ένα παράδοξο. Ενώ όλα τα δημοκρατικά κόμματα του ευρωπαϊκού τόξου τονίζουν με έμφαση την ανάγκη μιας συμμαχικής κυβέρνησης με ευρεία κοινωνική βάση και μείζονα κοινοβουλευτική συναίνεση, ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο κρατάει κλειστά τα χαρτιά του αλλά συνεχίζει να καταγγέλλει και να καθυβρίζει τα κόμματα που «έβαλαν πλάτη» για τη σωτηρία της χώρας, λίγο πριν τον πάρει εκείνο το ελικόπτερο από το Μαξίμου. Τα πιθανά σενάρια δεν είναι βέβαια ομοιογενή και ισοδύναμα αλλά διατηρούν έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή. Είτε πρόκειται για το «μεγάλο συνασπισμό» των δύο πρώτων κομμάτων, είτε πρόκειται για συνασπισμό «προοδευτικής κατεύθυνσης», είτε πρόκειται για «κυβέρνηση «εθνικής ενότητας», το νέο κυβερνητικό σχήμα θα πρέπει να αποκρυσταλλώνει την κοινοβουλευτική βούληση, που εκφράστηκε στη Βουλή με την υπερψήφιση της συμφωνίας του νέου Προγράμματος Στήριξης.

Απέναντι σε αυτή την αναντίρρητη πραγματικότητα, ο ΣΥΡΙΖΑ επιστρατεύει μια ακατανόητη ρητορική περί αυτοδυναμίας (μνημείο αντιπολιτικής αλαζονείας για αριστερό κόμμα), ή το διακριτικό φλερτ με «περαστικούς» ακροδεξιούς (ΑΝΕΛ) και γραφικούς λαθρεπιβάτες (Ένωση Κεντρώων). Σε κάθε περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει σε μια κυβέρνηση με «κορμό τη Ριζοσπαστική Αριστερά» και επικίνδυνα συμπληρώματα μικρής κοινοβουλευτικής εμβέλειας και περιορισμένης κοινωνικής βάσης. Είναι απολύτως βέβαιο πως μια τέτοια κυβέρνηση όχι μόνο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα σύνθετα προβλήματα της νέας εποχής αλλά αφαιρεί και τα τελευταία αποθέματα εμπιστοσύνης της χώρας απέναντι στους ευρωπαίους εταίρους και δανειστές.

Προφανώς η αμήχανη στάση του ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα της κυβερνησιμότητας έχει ως αφετηρία την ίδια την εσωκομματική του σύνθεση. Η συνεργασία με τη ΝΔ υπερβαίνει τα πολιτικά και ψυχολογικά όρια της Κουμουνδούρου. Από την άλλη μεριά, η συνεργασία με τα κόμματα της κεντροαριστεράς επικυρώνει και βαθαίνει τη στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς η προγραμματική σύγκλιση προϋποθέτει την αναστολή του ιδεοληπτικού ριζοσπαστισμού του. Και στις δύο περιπτώσεις, το ριζοσπαστικό προφίλ του ΣΥΡΙΖΑ θα δοκιμαστεί σκληρά, γεγονός που ίσως οδηγήσει και σε νέες διασπάσεις, κατά τη διαδικασία των προγραμματικών συγκλίσεων αλλά και των εφαρμοστικών μέτρων. Σε αυτό το σημείο θα προκύψει ένα νέο σημαντικό – το σημαντικότερο, ίσως – πρόβλημα: ένας νέος κύκλος πολιτικής αστάθειας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί, για την ώρα, να συσπειρώσει το τραυματισμένο κομματικό του ακροατήριο με τη συγκολλητική ουσία της εξουσίας, χωρίς ωστόσο να ξεκαθαρίζει το χαρακτήρα της επόμενης κυβέρνησης. Ταυτόχρονα, εκθέτει τη χώρα σε νέους κινδύνους και περιπέτειες, αρνούμενος να αποδεχτεί την προσφερόμενη (και πλέον υποχρεωτική) συναίνεση των φιλο-ευρωπαϊκών κομμάτων. Η «δημιουργική ασάφεια» για τις κυβερνητικές συνεργασίες θα εξελιχθεί ωστόσο σε μπούμεραγκ, όσο η επικείμενη κάλπη συντηρεί την οριακότητα του αποτελέσματος, ενώ ταυτόχρονα, η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή διατηρεί ακέραιο το φάντασμα της. Παρ’ όλο που ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμη κρύβεται, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι πολίτες θα επιβάλουν με την ψήφο τους και τις συνεργασίες και τις αναγκαίες συναινέσεις. Και βέβαια ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να σεβαστεί το αποτέλεσμα της δημοκρατικής κάλπης. Σε διαφορετική περίπτωση, το επόμενο ελικόπτερο δεν θα προσγειωθεί στο Μαξίμου αλλά κατευθείαν στην πλατεία Κουμουνδούρου.