Το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα

Το σχετικά καλό σενάριο επικράτησε στον πρώτο γύρο των εκλογών για την ανάδειξη του νέου προέδρου της Γαλλίας. Ο ανεξάρτητος (αλλά στον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο) Εμανουέλ Μακρόν περνά στον δεύτερο γύρο μαζί με τη Μαρίν Λεπέν, την υποψήφια του ακροδεξιού Εθνικιστικού Μετώπου. Ετσι το πιθανότερο σενάριο είναι ότι στον δεύτερο γύρο στις 7 Μαΐου ο Μακρόν θα αναδειχθεί ο νέος πρόεδρος της χώρας και ταυτόχρονα η Ευρώπη θα κλείσει ένα μεγάλο κεφάλαιο αβεβαιότητας. Ο Μακρόν είναι βαθύτατα ευρωπαϊστής, υπέρ της βαθύτερης ενοποίησης της ευρωζώνης και γενικότερα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Ο υποψήφιος της συντηρητικής παράταξης Φρανσουά Φιγιόν υπήρξε συγκρατημένα υπέρ της Ευρώπης, ενώ οι υποψήφιοι των δύο άκρων Μελανσόν (Αριστερά) και Λεπέν (Δεξιά) θέλουν ουσιαστικά να αποσύρουν τη Γαλλία από την ευρωζώνη και δεν θα είχαν απολύτως καμία αντίρρηση να... διαλύσουν την Ευρωπαϊκή Ενωση για να επιστρέψουν ολοκληρωτικά στο πλαίσιο του εσώκλειστου εθνικού κράτους, του προστατευτισμού, των κλειστών οριζόντων, της εσωστρέφειας. Αν και βεβαίως σ’ ένα τουλάχιστον θέμα, αυτό της μετανάστευσης, οι απόψεις Μελανσόν και Λεπέν διαφέρουν σημαντικά, με την έννοια ότι ο Μελανσόν είναι σαφώς ανεκτικός σε σχέση με τη Λεπέν.

Πρόκειται για το σχετικά «καλό σενάριο» και όχι για το «πολύ καλό» γιατί και μόνο το γεγονός ότι η Μαρίν Λεπέν περνά στον δεύτερο γύρο δείχνει ότι η ακραία δεξιά εθνολαϊκιστική ιδεολογία έχει διεισδύσει σε εκτεταμένα στρώματα της γαλλικής κοινωνίας και μαζί με τον ακροαριστερό εθνολαϊκισμό συσπειρώνουν ένα ποσοστό που πλησιάζει περίπου το μισό της γαλλικής κοινωνίας. Αυτό, είτε το θέλει κανείς είτε όχι, συνιστά μείζον πολιτικό πρόβλημα για τη χώρα της «ισότητας, ελευθερίας, αδελφότητας». Και για την Ευρώπη. Από μια άλλη πλευρά η επικράτηση Μακρόν και Λεπέν σημαίνει το τέλος της Ε’ Γαλλικής Δημοκρατίας όπως τη γνωρίζαμε αλλά και το τέλος των παραδοσιακών πολιτικών κομμάτων.

Εάν υποθέσουμε ότι στον δεύτερο γύρο των εκλογών δεν θα συμβεί κάποια τρανταχτή έκπληξη και ο τριανταεννιάχρονος Εμανουέλ Μακρόν φθάσει στο Ελιζέ ως ο νέος πρόεδρος, αυτό θα ανοίξει μια νέα προοπτική για την ίδια τη Γαλλία αλλά και για την Ευρώπη γενικότερα. Ο Μακρόν μπορεί, ιδιαίτερα εάν πετύχει και αξιόλογες επιδόσεις στις κρίσιμες κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, να εγκαινιάσει ένα πρόγραμμα ριζικών μεταρρυθμίσεων για τη σκληρωτική γαλλική οικονομία και κοινωνία, χωρίς να χάσει όμως εντελώς την ανάγκη διατήρησης κάποιας κοινωνικής ισορροπίας τόσο επιτακτικής ως όρου επίτευξης οποιωνδήποτε μεταρρυθμίσεων. Ενα ακραίο (νεο)φιλελεύθερο πρόγραμμα όπως αυτό του Φρανσουά Φιγιόν θα είχε ελάχιστες δυνατότητες υλοποίησης στη Γαλλία, όπου ο κρατισμός (etatism) ως ιδέα και παθογένεια έχει βαθύτατες ρίζες.

Για την Ευρώπη η διαφαινόμενη προεδρία Μακρόν προκαλεί πραγματική ανακούφιση. Θα είναι η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση όπου ο ακροδεξιός λαϊκισμός και ευρωαπορριπτισμός αποτυγχάνουν να φθάσουν στην εξουσία. Η πρώτη ήταν αυτή της Ολλανδίας πριν από περίπου ενάμιση μήνα. Ετσι η άμεση απειλή του εθνολαϊκισμού για την Ευρώπη αποτρέπεται επιτυχώς. Δεν ηττάται όμως στη ρίζα της. Και αυτό είναι ένα μείζον πρόβλημα. Αλλά ο Μακρόν ως πρόεδρος θα αποκαταστήσει τη σχέση Γαλλίας - Γερμανίας, με κύριο στόχο μεταξύ άλλων την προώθηση ενός προγράμματος για την ολοκλήρωση της ευρωζώνης και την εμβάθυνση της ενοποίησης σε κρίσιμους τομείς. Με αυτόν τον τρόπο η Ευρώπη φαίνεται να ξεπερνά τον υπαρξιακό κίνδυνο που αντιμετώπιζε. Οι εκλογές στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο δεν θα περικλείουν καμία υπαρξιακή απειλή, είτε επανεκλεγεί η Ανγκελα Μέρκελ (CDU) είτε ο Μάρτιν Σουλτς (SPD). Ενώ αυτή για τη Βρετανία (8 Ιουνίου) αντιμετωπίζεται με επιδεικτική αδιαφορία από την Ευρώπη.

Για την Ελλάδα, η ανάδειξη Μακρόν στη γαλλική προεδρία αντιπροσωπεύει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Στο μέτρο που σταθεροποιούνται και ενισχύονται Ευρώπη και ευρωζώνη, ενισχύεται και η Ελλάδα. Γι’ αυτό και προκαλεί επιεικώς απορία η δημόσια υποστήριξη από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ του υποψηφίου της βαθιάς Αριστεράς Ζαν Λικ Μελανσόν, η ενδεχόμενη εκλογή του οποίου θα προκαλούσε, αν όχι τη διάλυση, οπωσδήποτε την παράλυση της Ευρώπης (και θα οδηγούσε την Ελλάδα στο απόλυτο κενό...).