Η Μαριάν και η Μαρίν

Η εμβληματική νίκη του Μακρόν στη Γαλλία έσωσε την τιμή της Γαλλικής δημοκρατίας, ενώ ταυτόχρονα γεννάει ελπίδες για μια διαφορετική ευρωπαϊκή προοπτική, με επίκεντρο την «προοδευτική πολιτική». Αναμφισβήτητα, η εκλογή του αποτελεί ένα εξαιρετικό νέο, μετά μάλιστα από τον ισχυρό κλονισμό της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κοινό ευρωπαϊκό όραμα. Ωστόσο, τα κεντρικά προβλήματα στοιχειώνουν απειλητικά τον ορίζοντα. Ο ευρωσκεπτικισμός (αριστερόστροφος και δεξιόστροφος) «ήρθε για να μείνει», ακριβώς επειδή το δόγμα της δημοσιονομικής πειθαρχίας δοκιμάζεται διαρκώς από ένα αυξανόμενο λογαριασμό κρατικών χρεών και ανελαστικών προγραμμάτων λιτότητας. Το ίδιο συμβαίνει και με το πολιτικό σύστημα: οι ιστορικές «πολιτικές οικογένειες» πλήττονται ανεπανόρθωτα, καθώς φαίνεται να έχουν αποδεχτεί μοιρολατρικά την αδυναμία εξεύρεσης προωθητικών και εναλλακτικών λύσεων, όσο διαρκεί η κρίση. Οι πολίτες, τέλος, ολοένα και περισσότερο, νιώθουν παγιδευμένοι όχι μόνο από τις διαρκείς δόσεις λιτότητας αλλά και από τη συρρίκνωση της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης, μέσα στο πλαίσιο εφαρμογής διαδικαστικών «οδηγιών» και «συνθηκών», χωρίς ένα εμπνευσμένο πολιτικό όραμα.

Από αυτή την άποψη, έχει μεγάλη σημασία ότι ο Μακρόν στο νικητήριο λόγο του δίπλα στην εθνική ατζέντα πρόσθεσε ισότιμα —και σε υψηλή προτεραιότητα— την ευρωπαϊκή ατζέντα. Η ομιλία του ήταν μια ξεκάθαρη επανεκκίνηση του ευρωπαϊσμού, μια αποφασιστική αναβάθμιση του ρόλου της Γαλλίας με βάση τον «γαλλο-γερμανικό άξονα», ενώ επίσης ο νέος πρόεδρος επέδειξε μια νέα «θέληση για δύναμη» ενόψει των επερχόμενων κοινοβουλευτικών εκλογών, τον Ιούνιο. Πιθανώς αυτή η βούληση να αποτυπωθεί και με την ίδρυση ενός νέου κόμματος, που θα ενσωματώνει τις σοσιαλδημοκρατικές παραδόσεις με τον κοινωνικό γκωλισμό. Το εγχείρημα θα κριθεί. Πολύ ξεκάθαρα, ωστόσο, στη σκάλα των επικείμενων ευρωπαϊκών εκλογών (βλ. και Γερμανία), ο γαλλικός λαός αποφάσισε τώρα πως θα βάλει φρένο στα σχέδια της ακροδεξιάς και του αριστερού εθνολαϊκισμού για τη διάλυση της Ευρώπης και της Δημοκρατίας. Η νίκη του Μακρόν δεν απέδειξε μόνο τις αντοχές της γαλλικής δημοκρατίας απέναντι στις διαλυτικές δυνάμεις, που αμφισβητούν τα κοινά πεπρωμένα της Ευρώπης αλλά επανέφερε στο προσκήνιο και τον προοδευτικό μεταρρυθμισμό ως κεντρικό πρωταγωνιστή των πολιτικών εξελίξεων.

Πράγματι, η Γαλλία μπαίνει από αύριο σε μια νέα εκλογική περίοδο, με πρωταγωνιστή τον Μακρόν. Κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά της επόμενης μέρας. Ας κρατήσουμε, προσωρινά έστω, το νέο αίσθημα αυτοπεποίθησης που γεννιέται. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το αίσθημα αυτό θα πρέπει να εκφραστεί με μια νέα ανάκτηση της γαλλικής ηγεμονίας ως αντίβαρο στο Brexit αλλά και τη «γερμανική Ευρώπη». Ταυτόχρονα, θα πρέπει να εξευρεθεί μια νέα ισορροπία ανάμεσα στην κοινωνική συνοχή, την ανάπτυξη και την ασφάλεια, ενώ παράλληλα τα ταυτοτικά διλήμματα και οι εθνικιστικές αναδιπλώσεις θα αμφισβητούν συνεχώς την κοινή οικονομική και εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. Για την ώρα, εκ των πραγμάτων, ο Μακρόν μοιάζει να είναι ο νέος δημοκρατικός ηγέτης μιας «άλλης» Ευρώπης. Αλλά δεν είναι Μεσσίας. Για αυτό και το μήνυμα της κάλπης από τον γαλλικό λαό έχει μια ιδιαίτερη σημασία. Μέσα σε μια μείζονα «κρίση αντιπροσώπευσης», οι Γάλλοι πολίτες προσήλθαν στις κάλπες με μια ώριμη απόφαση. Αποφάσισαν τελικά πως η Μαριάν του Διαφωτισμού είναι πιο σημαντική από την Μαρίν του Εθνικού Μετώπου.