Σοσιαλδημοκρατία και φιλελευθερισμός

ΜΑΧΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ

Θόδωρος Μαργαρίτης, Νέα σελίδα, Δημοσιευμένο: 2017-07-09

margaritisth

Η συζήτηση για την σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη έχει φουντώσει. Χρειάζεται όμως να κάνουμε μερικές βασικές παραδοχές.

ΠΡΩΤΗ. Παρά τα λάθη και τις ελλείψεις το σοσιαλδημοκρατικό παράδειγμα παραμένει το καλύτερο παράδειγμα κοινωνικής οργάνωσης στο κόσμο. Το πιο φιλικό στα ανθρώπινα δικαιώματα, στη κοινωνική πρόνοια, στην κουλτούρα της «ανοιχτής κοινωνίας». Μιλάμε πάντα για την εφαρμοσμένη πολιτική συγκρίνοντας μάλιστα με άλλα μοντέλα. Αυτά που αφορούν το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο σύστημα και την κομμουνιστική περίπτωση.

ΔΕΥΤΕΡΗ.Η σοσιαλδημοκρατία δεν είναι απονευρωμένος μαρξισμός ούτε μια κεντρώα εκδοχή. Είναι ένα συνεκτικό ρεύμα ιδεών που στην διαδρομή του αμφισβήτησε τον ιστορικό υλισμό με την πρωτοκαθεδρία της ανάλυσης για τον κινητήριο ρόλο της οικονομίας θέτοντας στο επίκεντρο την αξία της πολιτικής βούλησης, τις μεταρρυθμίσεις, τις διαταξικές συνεργασίες.

ΤΡΙΤΗ.Η πρόσφατη πορεία της σοσιαλδημοκρατίας στις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης εμφάνισε δομικά προβλήματα. Η Μπλερική εκδοχή της απόλυτης ταύτισης με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές χαλάρωσε επικίνδυνα τις διαχωριστικές γραμμές αριστεράς-δεξιάς.

Τώρα, αν κάποιος αποδέχεται ως βασικό πρόταγμα τον φιλελευθερισμό, αν κάποιος άλλος θεωρεί την σοσιαλδημοκρατία «τελειωμένη υπόθεση» τότε η συζήτηση έχει όρια. Θα μείνουμε φίλοι αλλά δεν μιλάμε για τα ιδία πράγματα. Στο σημείο αυτό θα πρόσθετα τον προβληματισμό του μεγάλου στοχαστή Κ.Ροσέλι για τον «φιλελεύθερο σοσιαλισμό». Αν πράγματι θεωρήσουμε ότι το θεμελιώδες πρόβλημα της ανθρώπινης ιστορίας είναι το πρόβλημα της ελευθερίας (πρόβλημα που το έθεσε πρώτος ο φιλελευθερισμός ως φιλοσοφία της ελευθερίας), ο σοσιαλισμός είναι ο κληρονόμος του φιλελευθερισμού, με την έννοια ότι είναι εκείνο το ιστορικό κίνημα που επιδιώκει να παραμερίσει τα κοινωνικά εμπόδια προς στην ελευθερία.

Δυστυχώς όμως ο χώρος του φιλελευθερισμού τώρα πια δεν μπορεί να οριοθετηθεί από την νεοφιλελεύθερη παρέκκλιση. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός δεν μπορεί εύκολα να ενσωματώνει διορθωτικούς μηχανισμούς που προκαλούνται από την δυναμική του οικονομικού φιλελευθερισμού. Η αυτορρύθμιση της αγοράς αποδείχτηκε χίμαιρα στην χρηματοπιστωτική οικονομία. Η μετάλλαξη του οικονομικού φιλελευθερισμού στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή είναι γεγονός και κρύβει μια στρατηγική επιλογή. Την επιθετικότητα του κεφαλαίου να αντιμετωπίσει την κρίση με την υπονόμευση του κοινωνικού συμβιβασμού που πέτυχε η σοσιαλδημοκρατία. Με απλά λογία: ακύρωση του κοινωνικού κράτους και το «μάρμαρο» να το πληρώσει ο κόσμος της εργασίας.

Επομένως στα καθ΄ ημάς…. Εννοώ για την κεντροαριστερά. Η αντιπαλότητα με τον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ, η δυσφορία ότι μια ορισμένη συνθηματολογία οδήγησε στο κύκλο της πολιτικής ψευδολογίας δεν μπορεί να οδηγήσει σε υπαναχώρηση από τις προτεραιότητες μας. Η υπόθεση των κοινωνικών ανισοτήτων είναι και δική μας υπόθεση. Δεν θα την αφήσουμε στα χέρια του λαϊκισμού να κακοπάθει και άλλο. Η σύγκρουση με τις συντηρητικές πολιτικές που παράγουν τις ακραίες ανισότητες πρέπει να είναι μέσα στους σχεδιασμούς μας. Στρατηγικός αντίπαλος είναι η συντηρητική παράταξη, η Δεξιά. Η αντιπαράθεση μας με τον αριστερό λαϊκισμό είναι δεδομένη. Πρόκειται για μια μάχη πολιτικής ηθικής αφού ο ΣΥΡΙΖΑ απέδειξε ότι κίνητρο του είναι η διατήρηση της εξουσίας την οποία κέρδισε με την εξαπάτηση και τις κίβδηλες υποσχέσεις. Αλλά δεν αγνοούμε τις ιδεολογικές διαφορές με την ΝΔ. Δεν υποτιμούμε την διάκριση «πρόοδος-συντήρηση». Η σύγχυση γύρω από τις προγραμματικές ταυτότητες το μόνο που θα καταφέρει είναι να επαναλάβει την ρήση του Σάρτρ «ότι η Δεξιά και η Αριστερά είναι δυο άδεια κουτιά»

Θέματα επικαιρότητας: Σοσιαλδημοκρατία

Γιώργος Θεοτοκάς

Δύσκολος ο δρόμος του ΠΑΣΟΚ να γίνει εναλλακτικός πόλος εξουσίας

Γιώργος Θεοτοκάς, 2023-07-04

O αποκλεισμός από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ κάθε πιθανότητας συνεργασίας...

Περισσότερα

Ορντολιμπεραλισμός, κοινωνική οικονομία της αγοράς και σοσιαλδημοκρατία

Θεόδωρος Ν. Τσέκος, 2023-06-20

Υπάρχει τα τελευταία χρόνια διάχυτη σε κύκλους της Κεντροαριστεράς...

Περισσότερα

Η ακύρωση της Κεντροαριστεράς

Γιώργος Καπόπουλος, 2023-05-31

Από την Ιταλία στην Ισπανία και από τη Σουηδία στη Φινλανδία...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Τι εστί σοσιαλδημοκρατία;

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2022-02-05

Μετά την ήττα της υποτιθέμενης ριζοσπαστικής Αριστεράς...

Περισσότερα
Γιώργος Σιακαντάρης

Ποια σοσιαλδημοκρατία επιστρέφει το 2022;

Γιώργος Σιακαντάρης, 2022-01-08

Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το αίτημα «ανανέωσης» είναι οι...

Περισσότερα
Νικόλας Σεβαστάκης

Η σοσιαλδημοκρατία, πάλι;

Νικόλας Σεβαστάκης, 2021-11-25

Μια ιστορία μετ’ εμποδίωνΕδώ και χρόνια ακούγεται και...

Περισσότερα
Σωτήρης Βαλντέν

Η δύσκολη επάνοδος της Σοσιαλδημοκρατίας

Σωτήρης Βαλντέν, 2021-11-16

Η εκλογική νίκη του Σολτς, απρόσμενη μέχρι πριν από μερικούς...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Επιστρέφει η Σοσιαλδημοκρατία;

Γιάννης Βούλγαρης, 2021-10-23

Λίγα χρόνια πριν οι αναλυτές διαπίστωναν τον «θάνατο» της...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Κυβερνητική πρόταση από το Συνέδριο

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-06-08

Η Ιστορία, όχι μόνο στην Ελλάδα, έχει δείξει ότι οι πολιτικές...

Ποιά εκεχειρία και για πόσο στη Μέση Ανατολή;

Λουκάς Τσούκαλης, 2025-06-25

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ άνοιξε τις πύλες της κολάσεως...

Κώστας Καλλίτσης

Η εκδίκηση των γεγονότων

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-22

Ο λήθαργος δεν είναι μόνο της καθ’ ημάς ελίτ πρόβλημα. Είναι...

Στέργιος Καλπάκης

Ισχυρός ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ, καταλύτης για την προοδευτική αλλαγή

Στέργιος Καλπάκης, 2025-06-18

Οι αρνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Αριστεράς στην ειλικρινή...

Θόδωρος Τσίκας

Το αδιέξοδο με το Ιράν και η Συμφωνία του Ομπάμα

Θόδωρος Τσίκας, 2025-06-18

Το 2015 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, έφτασε μετά...

Κώστας Καλλίτσης

Η μεγάλη ασυμμετρία

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-15

Ο πληθωρισμός στην Ευρώπη αποκλιμακώνεται, καθ΄ ημάς κλιμακώνεται....

Μάνος Ματσαγγάνης

Το χαμένο στοίχημα της γεωργίας

Μάνος Ματσαγγάνης, 2025-06-08

Είναι τόσο εξόφθαλμα και τόσο εξοργιστικά όσα έχουν έρθει...

Κώστας Καλλίτσης

Προεκλογική περίοδος

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-08

Κάτι μάλλον ασυνήθιστο (ακόμα και) για τα ελληνικά δεδομένα...

Η “έσχατη προδοσία” έλειπε από την χορηγία της αντιπολίτευσης προς τον Μητσοτάκη

Γιάννης Τριάντης, 2025-06-07

...Τι εισπράττει η κοινωνία όταν ακούει ότι εγκαλείται κάποιος...

Τα Τέμπη επιστρέφουν

Αγγελική Σπανού, 2025-06-05

Με τέσσερις προτάσεις για τη σύσταση Προανακριτικής, δύο...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Μακρόν, ο Αντρέας, η Μονή του Σινά και ο υπερήλικας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-06-04

Το χειρότερο ήταν τ’ ότι ο Μακρόν κατηγορήθηκε πως επέτρεψε...

Ο πελαργός, η αλεπού και το Ταμείο Ανάκαμψης

Αλέκος Κρητικός, 2025-06-04

...Σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ, σήμερα αναμένουμε την...

×
×