Δίδακτρα στα Πανεπιστήμια;

Η σκληρή κόντρα κυβέρνησης - αντιπολίτευσης δεν είναι άλλη μια νεοελληνική παθογένεια. Η δημοκρατία προϋποθέτει τη διαφωνία.

Υπάρχουν όμως και παρενέργειες: στην πολιτική αντιπαράθεση οι διαφωνούντες αμπαλάρουν τις προτάσεις τους σε «πακέτα» που καλούμαστε είτε να δεχτούμε είτε να απορρίψουμε στο σύνολό τους.

Η πραγματικότητα όμως δεν προσαρμόζεται πάντα στη λογική του μαύρου-άσπρου.

Για να γίνω σαφέστερος θα αναφερθώ στην πρόσφατη εκδήλωση Παταμιού - Ωρας Αποφάσεων με θέμα την Παιδεία, διευκρινίζοντας ότι δεν την παρακολούθησα και συνεπώς το τι έχω να πω στηρίζεται σε ρεπορτάζ που διάβασα.

Αρχίζοντας από τα θετικά, στην εκδήλωση ειπώθηκαν κάποιες αλήθειες, τις οποίες η κυβέρνηση δεν βλέπει ή κάνει πως δεν βλέπει.

Εννοώ την παλινόρθωση πρακτικών που στο παρελθόν αποδείχθηκαν ολέθριες, όπως π.χ. η συμμετοχή των κομματικών φοιτητοπατέρων στη διοίκηση των Πανεπιστημίων και, ακόμα χειρότερα, η υπαναχώρηση στο θέμα του ασύλου.

Το οποίο κινδυνεύει μόνο από εκείνους που θα χρησιμοποιήσουν τις νέες διατάξεις για να τραμπουκίσουν ξανά, και για να παρατείνουν την κατοχή του δημόσιου χώρου ως αποθήκης για μολότοφ και απαραβίαστου ορμητηρίου για τους μπαχαλάκηδες.

Ακούστηκε όμως και κάτι άλλο που είχε να κάνει με τις «εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης» ή, για να κυριολεκτούμε, τη θέσπιση διδάκτρων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Το σκεπτικό έχει ως εξής: τα δίδακτρα είναι ο μόνος τρόπος να πληγούν οι πλούσιοι, οι οποίοι εκμεταλλεύονται το ισχύον καθεστώς για να σπουδάζουν τσάμπα.

Κι αυτό θα κοπεί με το μαχαίρι αν επιβληθούν δίδακτρα. Τι θα γίνει όμως με τους φτωχούς;

Λύση υπάρχει και είναι απλή: να τους δίνονται δάνεια με προνομιακούς όρους τα οποία θα εξοφληθούν εύκολα αν και όταν πιάσουν δουλειά, όπως γίνεται στην Αγγλία, όπου όλα πηγαίνουν ρολόι.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η φράση «αυτή είναι αριστερή πολιτική», εισέπραξε θερμό χειροκρότημα.

Μήπως θα έπρεπε μια τόσο καλή και αριστερή ιδέα να εφαρμοστεί και στην υγεία καταργώντας τη θεμελιώδη αρχή του ΕΣΥ και γενικότερα την έννοια του δημόσιου αγαθού;

Κατά (διαβολική) σύμπτωση, το περασμένο Σάββατο ο λόρδος Andrew Adonis, ο αρχιτέκτονας της νομοθεσίας που διέπει τη χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων μέσω φοιτητικών δανείων, παραδέχτηκε ότι το όλο σύστημα με τα δίδακτρα έχει πάει τόσο στραβά, έτσι ώστε η μόνη επιλογή είναι η κατάργησή του.

Οι φοιτητές κατά μέσο όρο χρωστούν στο κράτος 50.000 στερλίνες, ενώ αγωνίζονται να βρουν μια καλή δουλειά ή να εξασφαλίσουν οικιστικό δάνειο για να αγοράσουν την πρώτη κατοικία τους.

Αντίθετα, οι Vice-Chanellors (κάτι σαν πρυτάνεις αλλά όχι ακριβώς) των πανεπιστημίων που εισπράττουν τα δίδακτρα έχουν απονείμει εις εαυτούς ετήσιους μισθούς που κατά μέσο όρο κινούνται γύρω στα 300.000 ευρώ.

Επιπλέον, για να έρθουμε στους ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής των δανείων, πριν από μερικούς μήνες η κυβέρνηση ανέβασε το επιτόκιο στο 6,1%.

Δεν είναι λοιπόν απορίας άξιον γιατί οι φοιτητές ψήφισαν Κόρμπιν και μαύρισαν τους Τόρηδες, οι οποίοι, όπως ακούστηκε στην εκδήλωση περί Παιδείας, εφαρμόζουν μια «αριστερή πολιτική».

Ας ακούσουμε τον αντίλογο εκείνων που θεωρούν τα δίδακτρα τη μόνη επιλογή: η εντελώς δωρεάν παιδεία έχει καταστεί αδύνατη σήμερα και όσοι την προτείνουν είναι κολλημένοι αριστεροί ή ανεδαφικοί νοσταλγοί της μεταπολεμικής σοσιαλδημοκρατίας.

Τότε πώς εξηγείται το γεγονός ότι στη Σκοτία και στην Ολλανδία π.χ. δεν υπάρχουν δίδακτρα, στη δε Γερμανία, όπου κυβερνούν όχι οι αριστεριστές ή οι σπάταλοι κρατιστές, τα δίδακτρα που είχαν επιβληθεί καταργήθηκαν;

Μήπως όμως μια στοχευμένη και περιορισμένη εισαγωγή διδάκτρων, ας πούμε στα μεταπτυχιακά, θα έλυνε το πραγματικό χρηματοδοτικό πρόβλημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης;

Εδώ θα βοηθούσε η Ιστορία· η οποία δεν επαναλαμβάνεται μεν, αλλά οφείλουμε να τη γνωρίζουμε.

Η πρώτη κίνηση της Θάτσερ ήταν να επιβάλει δίδακτρα στους ξένους φοιτητές με το σκεπτικό ότι δεν υποχρεούται ο Βρετανός φορολογούμενος να επιδοτεί τις σπουδές τους. Τι πιο εύλογο;

Στη συνέχεια, όμως, εφαρμόστηκε και στους Βρετανούς. Πρώτα με πλαφόν τις 3.000 λίρες, που σήμερα έχει γίνει 9.250.

Ετσι «εύλογα» άρχισε το ξήλωμα του πουλόβερ για να φτάσουμε σε μια κατάσταση που τη θεωρεί μη βιώσιμη εκείνος που την επέβαλε.

Μπορώ να καταλάβω εν μέρει όσους Ελληνες ακούνε τη λέξη «κράτος» και τραβάνε πιστόλι.

Δεν ξέρω καμία άλλη χώρα όπου η έννοια του δημόσιου αγαθού να έχει διαστρεβλωθεί και εξευτελιστεί τόσο πολύ από εκείνους που διατείνονται ότι το υποστηρίζουν.

Αυτή όμως η δικαιολογημένη οργή δεν μεταφράζεται υποχρεωτικά σε αποδοχή μιας θατσερίζουσας ιδεολογίας -απορρύθμιση, αχαλίνωτες ιδιωτικοποιήσεις, απέχθεια για ό,τι ανήκει εξίσου σε όλους- η οποία εκτός Ελλάδας δεν θεωρείται πλέον αυτονόητα ορθή.