Ενα καλό σενάριο και πώς υπονομεύεται…
Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2019-06-23
Υπάρχει ένα καλό σενάριο. Θεμέλιό του είναι η αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας, που οφείλεται στη συνετή δημοσιονομική πολιτική που ασκήθηκε έως πρόσφατα καθώς και στην (αισιόδοξη) προεξόφληση ότι αυτή θα συνεχιστεί. Ετσι, η χώρα θα μπορεί να δανείζεται όλο και φτηνότερα (ήδη οι αποδόσεις των ομολόγων της καταρρέουν…), τράπεζες και ιδιωτικές επιχειρήσεις θα μειώνουν δραστικά το κόστος δανεισμού τους (άρα, ένας κύριος υφεσιακός παράγοντας θα τείνει να εξαλειφθεί…), οι οίκοι αξιολόγησης θα αναβαθμίσουν τη χώρα σε επενδυτική βαθμίδα σε λιγότερο από 12 μήνες και αμέσως μετά (πάντως πριν από τα τέλη 2020), η Ελλάδα θα διεκδικήσει επάξια να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του κ. Ντράγκι –όπερ ίσως διαρκέσει άλλη μία διετία. Είναι σημαντική η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης το 2020, πριν από τη νέα διεθνή ύφεση που αναμένεται περί τα τέλη 2020 με αρχές 2021 και τη συνεπακόλουθη επιδείνωση των όρων δανεισμού και των ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης. Ενόψει αυτής της ύφεσης, είναι επίσης σημαντικό να μείνει ανέπαφο το «μαξιλάρι» των περίπου 30 δισ. ευρώ που ήδη υπάρχει (από τα 16 δισ. που μας έχουν δώσει οι Ευρωπαίοι ως ασφάλεια για το χρέος και τα περίπου 11 δισ. των υπερπλεονασμάτων που βρίσκονται στα κρατικά ταμεία). Ωστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί (α) για τη στήριξη των τραπεζών, στο μέτρο που χρειαστεί, (β) ως ασφάλεια για έκτακτους δημοσιονομικούς κινδύνους, (γ) για ενεργό διαχείριση του χρέους και (δ) για την άσκηση μέτρων αντικυκλικής πολιτικής όταν η νέα ύφεση εμφανιστεί.
Οι προϋποθέσεις για αυτό το καλό σενάριο ροκανίζονται ευθέως τους τελευταίους μήνες, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης και με τη συναίνεση όλης της αντιπολίτευσης. Ο,τι χτίστηκε επί αρκετά έτη, με θυσίες μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας, κινδυνεύει να κατερειπωθεί μέσα σε ελάχιστους προεκλογικούς μήνες. Αν αυτό θα συμβεί ή, αντιθέτως, θα αποφευχθεί η δημοσιονομική εκτροπή που έχει τεθεί σε τροχιά, θα κριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Σε λίγες εβδομάδες, η νέα κυβέρνηση οφείλει να καταθέσει το νέο σταθεροποιητικό πρόγραμμα που θα ισχύσει έως και το 2023, σχεδόν ταυτόχρονα αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για την επόμενη μεταμνημονιακή αξιολόγηση της χώρας, ενώ αμέσως μετά (την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου…) πρέπει να κατατεθεί στην Κομισιόν το σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού 2020. Είναι μια σειρά από κρίσιμα τεστ αξιοπιστίας της νέας κυβέρνησης. Δεν θα ήταν συνετό να προσδοκά κανείς ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι θα δεχτούν άμεσα να μειωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ) ή ότι θα κάνουν τα στραβά μάτια στο δημοσιονομικό κενό του 2020, το οποίο (σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς), αν συνυπολογιστούν στα ήδη ψηφισμένα μέτρα και οι υποσχέσεις της Ν.Δ., θα ανέλθει σε 2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.
Το παραδοσιακό είναι οι προεκλογικές υποσχέσεις να αθετηθούν μετά τις εκλογές – πλήττοντας από την πρώτη μέρα την αξιοπιστία της νέας κυβέρνησης. Το έντιμο θα ήταν αυτές οι υποσχέσεις να επανεκτιμηθούν και να παρουσιαστεί «Ρlan B» πριν από τις εκλογές. Φοβούμαι ότι δεν θα επιλεγεί το έντιμο, αλλά το παραδοσιακό.
Οι προϋποθέσεις για αυτό το καλό σενάριο ροκανίζονται ευθέως τους τελευταίους μήνες, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης και με τη συναίνεση όλης της αντιπολίτευσης. Ο,τι χτίστηκε επί αρκετά έτη, με θυσίες μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας, κινδυνεύει να κατερειπωθεί μέσα σε ελάχιστους προεκλογικούς μήνες. Αν αυτό θα συμβεί ή, αντιθέτως, θα αποφευχθεί η δημοσιονομική εκτροπή που έχει τεθεί σε τροχιά, θα κριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Σε λίγες εβδομάδες, η νέα κυβέρνηση οφείλει να καταθέσει το νέο σταθεροποιητικό πρόγραμμα που θα ισχύσει έως και το 2023, σχεδόν ταυτόχρονα αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για την επόμενη μεταμνημονιακή αξιολόγηση της χώρας, ενώ αμέσως μετά (την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου…) πρέπει να κατατεθεί στην Κομισιόν το σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού 2020. Είναι μια σειρά από κρίσιμα τεστ αξιοπιστίας της νέας κυβέρνησης. Δεν θα ήταν συνετό να προσδοκά κανείς ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι θα δεχτούν άμεσα να μειωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ) ή ότι θα κάνουν τα στραβά μάτια στο δημοσιονομικό κενό του 2020, το οποίο (σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς), αν συνυπολογιστούν στα ήδη ψηφισμένα μέτρα και οι υποσχέσεις της Ν.Δ., θα ανέλθει σε 2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.
Το παραδοσιακό είναι οι προεκλογικές υποσχέσεις να αθετηθούν μετά τις εκλογές – πλήττοντας από την πρώτη μέρα την αξιοπιστία της νέας κυβέρνησης. Το έντιμο θα ήταν αυτές οι υποσχέσεις να επανεκτιμηθούν και να παρουσιαστεί «Ρlan B» πριν από τις εκλογές. Φοβούμαι ότι δεν θα επιλεγεί το έντιμο, αλλά το παραδοσιακό.
