Απρόσμενα γεγονότα, μικρές εμπνεύσεις, μεγάλες πολιτικές

Χρήστος Ροζάκης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2019-12-14

Οι μεγάλες πολιτικές συνήθως ξεκινούν από μικρές εμπνεύσεις. Και κυρίως από απρόσμενα γεγονότα, που υποχρεώνουν σε δράση. Ετσι έγινε και με το Ελσίνκι: To 1999, ζήσαμε από κοντά την εμμονή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην ένταξη της Τουρκίας σε αυτήν, ή τουλάχιστον στην εμμονή της στην έναρξη διαπραγματεύσεων με αυτήν για την ένταξη. Από την άλλη μεριά, ήταν μια διαφορετική Τουρκία, από τη σημερινή, που επιδίωκε την ένταξη urbi et orbi. H ευρωπαϊκή εμμονή ήταν τέτοια ώστε ορισμένα κράτη να χρησιμοποιήσουν το εκβιαστικό επιχείρημα ότι αν η Ελλάδα επέμεινε στην άρνηση να δεχτεί την έναρξη διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, θα έπρεπε να βρεθεί μια διέξοδος, με την παράκαμψη της ομοφωνίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Κατόπιν αυτού η Ελλάδα δεν είχε άλλη διέξοδο παρά να υποκύψει στις ευρωπαϊκές επιλογές. Αλλά, παράλληλα, να εκμεταλλευθεί τον ζήλο της Ευρώπης για να αποκομίσει ορισμένα ανταλλάγματα, απέναντι στην εγκατάλειψη μιας πάγιας πολιτικής της, που ήταν η σταθερή άρνησή της σε έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της γείτονος, όσο διαρκούσε η γνωστή τουρκική πολιτική της αντιπαράθεσής της με εμάς στο Αιγαίο και η άρνησή της να βρεθούν ειρηνικές λύσεις για την υπέρβαση του αδιεξόδου.

Η κυβέρνηση των Αθηνών, η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη, είχε τη φαεινή ιδέα να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, δύο μείζονος σημασίας προϋποθέσεις, προκειμένου να δεχτεί να υποχωρήσει από τις πάγιες θέσεις της: πρώτη προϋπόθεση ήταν η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ανεξαρτήτως από την προηγούμενη επίλυση του πολιτικού ζητήματος της επανένωσης των δυο κοινοτήτων σε ένα ενιαίο κράτος. Αυτή η προϋπόθεση αποτελούσε και μια μεγάλη υποχώρηση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η οποία, ως τα τότε, δεν έδειχνε διατεθειμένη να δεχτεί την Κύπρο στους κόλπους της, χωρίς προηγούμενη λύση του μεγάλου πολιτικού ζητήματος της επανένωσης του νησιού. Και ναι μεν είχαν αρχίσει οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με αυτό, και ναι μεν είχε επιτευχθεί η τελωνειακή ένωση, με τις ακάματες προσπάθειες του αείμνηστου Γ. Κρανιδιώτη, αλλά όταν θα έφθανε η κρίσιμη στιγμή της πλήρους ένταξης, αυτή θα προσέκρουε στην άρνηση της Κοινότητας να τη δεχτεί, με το βάρος μιας διχασμένης και προβληματικής χώρας.

Η δεύτερη προϋπόθεση ήταν να δεσμευτεί η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ότι θα εξαρτήσει τις εξελίξεις στην ενταξιακή διαπραγμάτευση με την Τουρκία από την πρόοδο της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών με τις γειτονικές της χώρες. Ο όρος περιείχε διαπραγματεύσεις, και, αν αυτές δεν απέδιδαν καρπούς, προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Αυτή η «κοινοτικοποίηση» των ελληνοτουρκικών, δηλαδή η παρακολούθηση από την Κοινότητα των προβλημάτων μας με την Τουρκία, κι η εξάρτηση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων από την προηγούμενη επιτυχή πρόοδο, ήταν και ο δεύτερος μεγάλος όρος που η ελληνική κυβέρνηση θα έθετε στους εταίρους.

Οταν οριστικοποιήθηκε η διατύπωση των όρων αυτών ακολούθησε ένας αγώνας δρόμου για την έγκαιρη δημοσιοποίησή τους στα κράτη-μέλη της Κοινότητας, και στα όργανά της. Το κλίμα ήταν θετικό, καθώς η κυβέρνηση του κ. Σημίτη απολάμβανε μεγάλης εμπιστοσύνης από τους εταίρους, ως φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης, όσο κι οι όροι που πρότεινε ήταν εξαιρετικά δυσβάσταχτοι για την Κοινότητα.

Ετσι όταν ήρθε η ώρα της απόφασης, στο Συμβούλιο του Ελσίνκι, τον Δεκέμβριο του 1999, το έδαφος ήταν καλά προετοιμασμένο για την αποδοχή τους. Σε ένα μαραθώνιο που διήρκησε ένα μεγάλο μέρος της νύχτας, διατυπώθηκαν οι όροι, που αφορούσαν τόσο την Κοινότητα, όσο και την Τουρκία. Και την επομένη η γειτονική μας χώρα, εκών άκων, αναγκάστηκε να τις αποδεχτεί. Μια νέα εποχή άνοιγε για την Κύπρο και την Τουρκία.

Ο Χρήστος Ροζάκης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διετέλεσε αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και υφυπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Σημίτη

Θέματα επικαιρότητας: Εξωτερική Πολιτική

Σωτήρης Βαλντέν

Πόσο νέα είναι η εθνική πυξίδα Τσίπρα;

Σωτήρης Βαλντέν, 2025-03-26

O Αλέξης Τσίπρας δημοσίευσε προ ημερών μακροσκελές κείμενο...

Περισσότερα
Αλέξης Τσίπρας

ΝΕΑ ΕΘΝΙΚΗ ΠΥΞΙΔΑ

Αλέξης Τσίπρας, 2025-03-21

Τα τελευταία χρόνια ο κόσμος αλλάζει με ταχύτητα που συχνά...

Περισσότερα
Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Περισσότερα
Αλέξης Ηρακλείδης

Εξωτερική πολιτική:τρία μέτωπα

Αλέξης Ηρακλείδης, 2024-07-09

Η Ελλάδα σήμερα έχει να αντιμετωπήσει τρία μέτωπα ταυτόχρονα...

Περισσότερα

Εξωτερική πολιτική σε έναν απρόβλεπτο κόσμο

Λουκάς Τσούκαλης, 2024-02-10

Το παγκόσμιο οικοδόμημα στην εποχή της αμερικανικής παντοδυναμίας...

Περισσότερα

Το επεισόδιο στην επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ στην Τρίπολη έχει πολλά χαρακτηριστικά διαδικαστικής και ουσιαστικής αστοχίας για να το θέσω ˮδιπλωματικάˮ.

Σωτήρης Ρούσσος, 2022-11-18

Το επεισόδιο στην επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ στην Τρίπολη...

Περισσότερα

Το μεγάλο παζάρι

Γιώργος Καπόπουλος, 2022-06-25

Εάν προσεγγίσουμε τις σχέσεις της Τουρκίας του Ερντογάν...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Οι σφαίρες επιρροής και τα γεωπολιτικά παίγνια

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2022-03-19

Οι αναλύσεις για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ων...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Σωκράτης Φάμελλος

Κυβερνητική πρόταση από το Συνέδριο

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-06-08

Η Ιστορία, όχι μόνο στην Ελλάδα, έχει δείξει ότι οι πολιτικές...

Σωκράτης Φάμελλος

Στη Γάζα συντελείται γενοκτονία, αρνούμαστε να κλείσουμε τα μάτια και να σιωπήσουμε

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-05-22

Στη Γάζα συντελείται μια γενοκτονία τόσο κοντά σε εμάς....

Κώστας Καλλίτσης

Προεκλογική περίοδος

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-08

Κάτι μάλλον ασυνήθιστο (ακόμα και) για τα ελληνικά δεδομένα...

Η “έσχατη προδοσία” έλειπε από την χορηγία της αντιπολίτευσης προς τον Μητσοτάκη

Γιάννης Τριάντης, 2025-06-07

...Τι εισπράττει η κοινωνία όταν ακούει ότι εγκαλείται κάποιος...

Τα Τέμπη επιστρέφουν

Αγγελική Σπανού, 2025-06-05

Με τέσσερις προτάσεις για τη σύσταση Προανακριτικής, δύο...

Γιάννης Μεϊμάρογλου

Κυβερνητικό μπασκετικό αλαλούμ

Γιάννης Μεϊμάρογλου, 2025-06-04

...Όσο η κυβέρνηση θα συνεχίσει να κλείνει τα μάτια σε μια...

Θόδωρος Τσίκας

Έχει χάσει η Ουκρανία τον πόλεμο;

Θόδωρος Τσίκας, 2025-06-01

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διατηρήσει τη ηθική και γεωπολιτική...

Γιάννης Βούλγαρης

Η Ευρώπη στην εποχή των πολέμων

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-05-31

Από τις εκλογές που έγιναν τελευταία στον ευρωπαϊκό χώρο,...

Εχει ο καιρός γυρίσματα;

Τάσος Παππάς, 2025-05-26

Αλλάζουν οι καιροί; Αλλάζουν. Αυτό που χθες αποδοκίμαζες,...

Η κοινή λογική

Μιχάλης Μητσός, 2025-05-23

Oι νέοι στρέφονται προς την Ακροδεξιά. Ακόμη κι αν δεν ψηφίζουν...

Σωτήρης Βαλντέν

Είναι ντροπή να μένουμε απαθείς μπροστά στη γενοκτονία στη Γάζα!

Σωτήρης Βαλντέν, 2025-05-20

Πού είναι τα δημοκρατικά κόμματα και πολιτικοί της αντιπολίτευσης...

Κώστας Καλλίτσης

Η συμμετοχή του πολίτη

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-18

Η είδηση ήρθε από τη Νορβηγία, όπου η εθνική διαβούλευσή...

×
×