«Δεν είναι εύκολος αντίπαλος ο ιός. Μπορεί να γίνει, αν κάνουμε αυτά που πρέπει»

Ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics του Λονδίνου Ηλίας Μόσιαλος εξηγεί γιατί θεωρεί απειλή τον νέο κορωνοϊό και πώς μπορούμε να την αποφύγουμε. Το παράδειγμα της Κίνας θα ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί σε άλλες χώρες, λέει ο διακεκριμένος έλληνας καθηγητής, αλλά επιμένει ότι η αυστηρή προσήλωση στους κανόνες και η υπεύθυνη στάση πολιτείας και πολιτών είναι τα όπλα μας ενάντια στην νέα ιική απειλή. Μια απειλή της οποίας την έκταση και την ένταση είναι στο χέρι μας να περιορίσουμε.

Προσφάτως, χρησιμοποιήσατε σκληρή γλώσσα για να περιγράψετε την ανεύθυνη στάση ορισμένων συμπολιτών μας οι οποίοι αψήφησαν τις οδηγίες για τα μέτρα προστασίας ενάντια στον SARS-CoV-19. Σας έχουμε συνηθίσει να είστε πολύ μετρημένος, οπότε υποθέτει κανείς ότι είχατε τους λόγους σας. Ποιοι ήταν αυτοί;

«Είχα τους λόγους μου: αν ο καθένας πάρει τον νόμο στα χέρια του και εκτιμήσει ο ίδιος πώς πρέπει να συμπεριφέρεται, η συλλογική αντιμετώπιση ακυρώνεται, και αυτό μας καθιστά αναποτελεσματικούς στην προσπάθειά μας να μειώσουμε τη διάδοση του ιού. Προφανώς αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα, όπως καρδιοπάθειες ή διαβήτης. Το μήνυμα λοιπόν ήταν αυστηρό για να μην επικρατήσει η εντύπωση ότι η COVID-19 είναι μια απλή γρίπη όπως αυτές που περνά κανείς στο πόδι. Ολα τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι πρόκειται για κάτι σοβαρότερο και πρέπει να συμπεριφερθούμε ανάλογα. Γι’ αυτό λοιπόν και η αυστηρότητα: για να μην υποτιμήσουμε τον αντίπαλο, να μη θεωρηθεί ότι είναι εύκολος. Δεν είναι! Μπορεί να γίνει όμως αν και η πολιτεία και οι πολίτες κάνουν αυτό που πρέπει».

Τι πρέπει να πράξει λοιπόν η πολιτεία και τι οι πολίτες;

«Η κυβέρνηση θα πρέπει να εντείνει την προσπάθεια για περισσότερες ΜΕΘ και θαλάμους αρνητικής πίεσης. Θα πρέπει επίσης να είναι έτοιμη να αναλάβει επιπρόσθετα μέτρα άμεσα, όταν υπάρξει ανάγκη και εφόσον το προτείνουν οι ειδικοί επιστήμονες».

Ποιες είναι οι συστάσεις σας για τους πολίτες;

«Οι πολίτες οφείλουν να τηρούν με αυστηρή προσήλωση τους κανόνες υγιεινής, όπως είναι το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών. Κάποιος που έχει συμπτώματα κρυολογήματος δεν σπεύδει στο νοσοκομείο. Παραμένει στο σπίτι και επικοινωνεί με τον γιατρό του. Ο ασθενής φορά μάσκα για να μη μολύνει τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Αν χρειαστεί να μεταφερθεί στο νοσοκομείο, σε περίπτωση δύσπνοιας, κακουχίας η επιδείνωσης της λοίμωξης, αποφεύγονται τα μέσα μαζικής μεταφοράς, εφόσον είναι δυνατόν. Ανεξαρτήτως πάντως συμπτωμάτων, είναι καλό να αποφεύγονται οι πολυπληθείς κοινωνικές συναναστροφές. Ακούγεται δυσάρεστο, αλλά θα πρέπει να κρατούμε τις αποστάσεις από τους γύρω μας, να μην κάνουμε χειραψίες, να μη δίνουμε φιλιά για χαιρετισμό».

Τι σας ανησυχεί περισσότερο σε αυτόν τον ιό;

«Η θνητότητά του στις ηλικίες άνω των 60 είναι σημαντική. Ειδικότερα, η μέση θνητότητα στις ηλικίες από 60 μέχρι 99 είναι 3,8%, στις ηλικίες από 70-79 είναι της τάξεως του 8% και στις ηλικίες από 80 και πάνω αγγίζει το 14,8%. Μάλιστα, αν υπολογιστούν μόνο τα απολύτως επιβεβαιωμένα κρούσματα στον υπολογισμό της θνητότητας, αυτή φτάνει στο 21,9% στις ηλικίες άνω των 80 ετών».

Από τις αρχές της εξάπλωσης του ιού, διαχωρίζαμε πάντοτε τα τεκταινόμενα στην Κίνα (και ιδιαίτερα στην περιοχή από όπου ξεπήδησε ο ιός) με τα τεκταινόμενα εκτός Κίνας. Για πρώτη φορά από την έναρξη της επιδημίας, στην Κίνα εμφανίζεται ύφεση της επιδημίας, αλλά οι εστίες εξάπλωσης ανά τον κόσμο αυξάνουν. Ποιες χώρες σάς δημιουργούν ανησυχία και για ποιους λόγους;

«Οι χώρες που δεν εντόπισαν έγκαιρα (όπως η Ιταλία) ή απέκρυψαν (όπως το Ιράν) το μέγεθος του προβλήματος είναι οι χώρες που βλέπουμε τώρα να έχουν και τη μεγαλύτερη δυσκολία στην αντιμετώπισή του. Πρέπει να πούμε ότι θα είναι δύσκολο σε οποιαδήποτε άλλη χώρα να λάβει τα δρακόντεια μέτρα που ελήφθησαν στην Κίνα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού. Στις υπόλοιπες χώρες η αυτοσυγκράτηση είναι επιβεβλημένη. Οι Ελληνες δεν έχουμε μάθει να είμαστε πειθαρχημένοι. Πρέπει όμως να καταλάβουμε ότι τα μέτρα πρόληψης καθυστερούν την κορύφωση της επιδημίας, πράγμα που μειώνει την ένταση των επιπτώσεων της επιδημίας στο σύστημα υγείας και εν τέλει αυτό μεταφράζεται σε καλύτερη έκβαση για τους ασθενείς. Είναι άλλο να έχεις 20 ασθενείς στις ΜΕΘ και άλλο να έχεις 200».

Πώς κρίνετε τους κυβερνητικούς χειρισμούς;

«Η κυβέρνηση κινήθηκε έγκαιρα και η διασπορά, μέχρι στιγμής, είναι σχετικά μικρή. Είναι δε ενθαρρυντική και η ύπαρξη συναίνεσης κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, πράγμα πολύ σημαντικό για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Εκείνο πάντως που είναι απορίας άξιον είναι η ολιγωρία της ΕΕ να ορίσει επίτροπο συντονιστή για την αντιμετώπιση της κρίσης».

Ετσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση αυτή τη στιγμή, μπορείτε να κάνετε κάποια πρόβλεψη σχετικά με την εξέλιξή της; Ποιος θα ήταν ο μεγαλύτερος φόβος σας, το χειρότερο σενάριο;

«Τα μοντέλα μάς δείχνουν ότι το χειρότερο σενάριο θα ήταν να μολυνθεί το 20%-70% των ενηλίκων του πλανήτη. Θεωρώ ότι η έγκαιρη λήψη αποτελεσματικών μέτρων θα αποτρέψει αυτό το σενάριο».

Υπάρχουν δεδομένα που να αφορούν εγκύους και θηλάζουσες μητέρες;

«Αρχικές μελέτες, οι οποίες όμως αφορούν λίγα περιστατικά στην Κίνα, έχουν δείξει ότι ο ιός δεν περνά από τη μητέρα στο κυοφορούμενο έμβρυο. Ομοίως δεν περνά στο μητρικό γάλα».
Κινδυνεύουν τα κατοικίδια από τον ιό; Κινδυνεύουμε εμείς απο αυτά?

«Η απάντηση, για την ώρα, είναι όχι. Μια μελέτη στο Χονγκ Κονγκ η οποία αφορούσε σκύλο ασθενούς έδειξε πολύ μικρά επίπεδα του ιού στη μύτη και στο στόμα του. Το σκυλί δεν εμφάνισε ποτέ συμπτώματα και η παρουσία του ιού πάνω του αποδόθηκε στη στενή του επαφή με το αφεντικό του. Ο ΠΟΥ προτρέπει να πλένουμε τα χέρια μας μετά από κάθε επαφή με κατοικίδια ζώα».

Τι μαθαίνουμε από τις πολλαπλές μελέτες ανάλυσης του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 οι οποίες διενεργούνται συνεχώς;

«Tην ιστορία όχι μόνο για το από πού προέρχεται, αλλά για το πώς εξαπλώνεται. Χρησιμοποιώντας εργαλεία της βιοτεχνολογίας, οι επιστήμονες αξιολογούν τα δεδομένα που προκύπτουν από την ανάλυση της αλληλουχίας του γενετικού υλικού από δείγματα ασθενών από διαφορετικές χώρες. Ετσι δημιουργείται ένα «οικογενειακό δέντρο», σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, το οποίο μπορεί να βοηθήσει να εντοπιστεί ο τρόπος με τον οποίο η λοίμωξη κινείται μεταξύ χωρών».