Να περάσουμε το πιο άγριο εξάμηνο!

Την Παρασκευή, η Ενωση Τραπεζών ανακοίνωσε μορατόριουμ για παλιούς και νέους δανειολήπτες, κάποιοι μάλιστα από την αντιπολίτευση έσπευσαν να χαιρετίσουν την απόφαση. Η οποία, όμως, είναι μια εξαγγελία-φούσκα: Γιατί, αφενός για το 80-90% όσων ήδη έχουν αναστολή πληρωμής συμπληρώνεται το 9μηνο στα τέλη Δεκεμβρίου, αφετέρου καμία τράπεζα δεν έχει διάθεση να δώσει μορατόριουμ σε άλλους δανειολήπτες – δεν θα δώσει, όλη η τραπεζική πιάτσα το γνωρίζει.

Αλλη ανακοίνωση, σχεδόν ταυτόχρονα με την πρώτη: Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι μέτρησε ύφεση 11,7% στο γ΄ τρίμηνο. Η κυβέρνηση σχολίασε ότι η οικονομία αντέχει. Ο,τι κι αν δείχνει ωστόσο η ΕΛΣΤΑΤ (η οποία, παρεμπιπτόντως, μετρά ακόμα και τα κοινωνικά επιδόματα που χορηγούνται από λεφτά του ΕΣΠΑ ως…επενδύσεις), η ελληνική οικονομία βυθίζεται παρόλο που δεν είχε προλάβει να ανακάμψει, όπως οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή είναι η αλήθεια.

Αν όμως ένας ανακοινώνει πράγματα που ξέρει ότι δεν θα κάνει και ο άλλος μετρά επενδύσεις που ξέρει ότι δεν έγιναν, ίσως δημιουργείται «μια ωραία ατμόσφαιρα» που, όμως, θα διαρκέσει λίγο. Κι όσο πιο έντεχνα συντηρείται, τόσο πιο οδυνηρή η σύγκρουση με την πραγματικότητα. Με άλλα λόγια: Επειδή τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά, χρήσιμο θα ήταν να σοβαρευτούμε. Αρχίζουμε να μπαίνουμε στο πιο σκοτεινό κομμάτι του τούνελ της κρίσης. Από οικονομική άποψη, το επόμενο 6μηνο θα είναι σκληρό, ίσως το σκληρότερο που έχουμε βιώσει εδώ και αρκετά χρόνια, ειδικά για τα μικρομάγαζα και τα ασθενέστερα τμήματα της μισθωτής εργασίας. Ο επιχειρηματικός χάρτης θα ξαναγραφτεί, τάσεις που αργοσέρνονταν επί πολλά χρόνια ή/και 10ετίες, τώρα βίαια θα ξεσπάσουν και θα αλλάξουν την εικόνα της αγοράς σε βραχύ χρόνο. Εμπειροι άνθρωποι της αγοράς προβλέπουν ότι από τις περίπου 700.000 μικρές επιχειρήσεις οι 200.000 δεν θα ξανανοίξουν. Αν υποθέσουμε ότι σε αυτές δουλεύουν 1-2 άνθρωποι, μέσα στο α΄ 6μηνο του 2021 θα προστεθούν 200-300 χιλιάδες άνεργοι. Αυτό το 6μηνο θα είναι άγριο.

Μετά, (α) εφόσον ο εμβολιασμός γενικευτεί, μπορούμε να βασιστούμε σε ορισμένη ανάκαμψη της τουριστικής κίνησης (περί το 60% του 2019) με μισθώσεις της τελευταίας ώρας, επίσης (β) μπορεί να προεξοφληθεί ότι θα αρχίσουν να έρχονται τα πρώτα κεφάλαια από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και (γ) ιδιαίτερα σημαντικό, είναι βέβαιο ότι θα μας επηρεάσει θετικά η μετά-το-εμβόλιο εκρηκτική παγκόσμια μεγέθυνση, πολύ περισσότερο εφόσον η χώρα μας μπαίνει στο ραντάρ των διεθνών επενδυτών με αξιώσεις, ως ένας ασφαλής, σταθερός κι όμορφος τόπος που κρύβει μεγάλες ευκαιρίες.

Η μεγάλη δυσκολία θα είναι το πρώτο εξάμηνο 2021. Από αυτό θα κριθούν πολλά. Και για αυτόν τον λόγο, επειδή το πώς/πόσο δύσκολα/με ποιο κόστος

θα καταφέρουμε να περάσουμε μέσα από αυτό θα σφραγίσει και τα επόμενα βήματά μας ως κοινωνία, μέσα σε αυτό το σκληρό εξάμηνο θα δοκιμαστούν και θα κριθούν οι συμπεριφορές καθενός. Του πολιτικού συστήματος, των μέσων ενημέρωσης, του επιχειρηματικού κόσμου. Ποιοι και πώς θα βάλουν πλάτη για να περάσει όρθια τους επόμενους άγριους μήνες η ελληνική κοινωνία. Και ποιοι, ίσως, αυτούς τους άγριους μήνες, δοκιμάσουν να κερδοσκοπήσουν εις βάρος της.