Ο κατώτατος μισθός ως εργαλείο καταπολέμησης της φτώχειας

Μάνος Ματσαγγάνης, Γιώργος Μανάλης, Οικονομικός Ταχυδρόμος, Δημοσιευμένο: 2021-11-04

Ένα από τα ασθενέστερα επιχειρήματα υπέρ της αύξησης του κατώτατου μισθού (ή της θεσμοθέτησής του, όπου δεν έχει θεσμοθετηθεί ακόμη) είναι ότι κάτι τέτοιο θα μειώσει τη φτώχεια. Λογικά, η σχέση μεταξύ κατώτατου μισθού και φτώχειας είναι απροσδιόριστη. Από τη μια, πολλοί φτωχοί δεν εργάζονται: είναι ανήλικα παιδιά, άνεργοι, νοικοκυρές, άτομα με αναπηρίες, ηλικιωμένοι. Ή εάν εργάζονται δεν είναι μισθωτοί: είναι αυτοαπασχολούμενοι. Όλες αυτές οι κατηγορίες μένουν ανεπηρέαστες από τυχόν μεταβολές του κατώτατου μισθού (όχι ευθέως τουλάχιστον). Από την άλλη, ένας χαμηλά αμειβόμενος εργαζόμενος δεν είναι αναγκαστικά φτωχός. Η φτώχεια υπολογίζεται σε οικογενειακό επίπεδο, όχι σε ατομικό, και εξαρτάται από το σύνολο των εισοδημάτων, όχι μόνο από τους μισθούς. Ένας εργαζόμενος που εισπράττει τον κατώτατο μισθό μπορεί κάλλιστα να μην είναι φτωχός – εάν π.χ. είναι παιδί ευκατάστατης οικογένειας που ζει με τους γονείς του και εργάζεται περιστασιακά για να συμπληρώσει το χαρτζιλίκι που του δίνουν.

Για τους παραπάνω λόγους, το ερώτημα του εάν η αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση της φτώχειας ή όχι δεν μπορεί να απαντηθεί αφηρημένα. Η απάντηση εξαρτάται από το ποιοι είναι οι εργαζόμενοι που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, σε μια συγκεκριμένη χώρα.

Η πρόσφατη μελέτη του Carlos Vacas-Soriano (Eurofound) δίνει απάντηση στο ερώτημα αυτό αναλύοντας τα δεδομένα για την κοινή κατανομή (ατομικών) αποδοχών και (οικογενειακών) εισοδημάτων. Όπως δείχνει το διάγραμμα, το ποσοστό των φτωχών μεταξύ όσων εργάζονται με τον κατώτατο μισθό ποικίλλει πολύ στα κράτη μέλη της ΕΕ. Στο ένα άκρο βρίσκεται η Ολλανδία, όπου μόνο 5% των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό είναι μέλη φτωχών νοικοκυριών. Στο άλλο άκρο είναι η Ελλάδα, όπου το σχετικό ποσοστό φτάνει το 47%. Ο μέσος όρος στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 15%.

Σημαίνει αυτό ότι κάθε αύξηση του κατώτατου μισθού στη χώρα μας θα έχει πάντοτε ευεργετική επίδραση στην καταπολέμηση της φτώχειας; Όχι αναγκαστικά. Μια υπερβολική αύξηση του κατώτατου μισθού θα μπορούσε να θεωρηθεί ασύμφορη από τους εργοδότες, και να τους ωθήσει σε απολύσεις, ή ακόμη και να οδηγήσει σε κλείσιμο της επιχείρησης.

Το ερώτημα είναι πέρα από ποιο σημείο η αύξηση γίνεται «υπερβολική». Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις των κατώτατων μισθών στην απασχόληση συχνά υπερτιμώνται. Στη Γερμανία, όπου οι εργοδοτικές οργανώσεις αντιδρούσαν σθεναρά στη νομοθετική κατοχύρωση του κατώτατου μισθού, επικαλούμενες εκτιμήσεις για απώλεια 750.000 θέσεων εργασίας, η απασχόληση συνέχισε να αυξάνεται και μετά τη θεσμοθέτηση κατώτατου ωρομισθίου 8,50 ευρώ (τον Ιανουάριο 2015). Η πρόσφατη μελέτη του Christian Dustmann (University College London) και των συνεργατών του δείχνει ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις που απασχολούν χαμηλόμισθους αντέδρασαν στην πρόκληση της προσαρμογής με τον καλύτερο δυνατό τρόπο: αναβαθμίζοντας την παραγωγική διαδικασία τους, επενδύοντας σε φυσικό και ανθρώπινο κεφάλαιο, και σε κάποιες περιπτώσεις λειτουργώντας σε μεγαλύτερη κλίμακα, με επεκτάσεις ή συγχωνεύσεις, χωρίς απολύσεις ή ακύρωση προσλήψεων. Η απασχόληση αυξήθηκε σε όλους τους τομείς της γερμανικής οικονομίας, και σε εκείνους που απασχολούν χαμηλόμισθους.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για τη χώρα μας, όπου οι μέσοι μισθοί είναι 20% χαμηλότεροι από ό,τι πριν μια δεκαετία; Ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να συμβάλλει τόσο στην καταπολέμηση της φτώχειας, όσο και στην αναβάθμιση του παραγωγικού μοντέλου της ελληνικής οικονομίας. Αρκεί να γίνει σταδιακά, και να είναι προσεκτική.

Θέματα επικαιρότητας: Εργασία

Διονύσης Τεμπονέρας

Άνθρακες ο θησαυρός της αύξησης του κατώτατου μισθού

Διονύσης Τεμπονέρας, 2024-03-28

Ανακοινώνεται στο υπουργικό συμβούλιο η αύξηση του κατώτατου...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Εργασία κάτω του κόστους

Κώστας Καλλίτσης, 2024-02-11

Πόσο ισχυρή είναι στ’ αλήθεια η ελληνική οικονομία; Οσα...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Φθηνή, φθηνότερη εργασία

Κώστας Καλλίτσης, 2023-11-26

Ποιο είναι ένα βασικό κριτήριο επιτυχίας μιας οικονομίας;...

Περισσότερα

Μετασχηματισμοί

Χριστίνα Κοψίνη, 2023-08-12

Καθηγητής σε δημόσιο σχολείο το πρωί, ιδιαιτερατζής το...

Περισσότερα

Ελληνικό εργασιακό καλοκαίρι με καυτό ήλιο και καυτό λάδι

δρ. Ανδρέας Στοϊμενίδης, 2023-07-04

«Εχει πάρα πολύ πόνο. Πολλές φορές τυχαίνει το βράδυ που...

Περισσότερα

Εργασιακό καθεστώς και η «ιδέα» της εργασίας

Ιόλη Μπούντα, 2023-06-23

Ο «νόμος Χατζηδάκη» συγχαίρει εαυτόν για την αύξηση των...

Περισσότερα

«Οι ακραίες ανισότητες επιβάλλουν ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο»

Γιώργος Κιμπουρόπουλος, 2023-04-26

«Οπως δεν πίστεψα ποτέ το τέλος της Ιστορίας του Φουκουγιάμα,...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Πελατειακό κράτος

Κώστας Καλλίτσης, 2023-02-19

Αλλού πάει ο κόσμος, αλλού εμείς. Τα ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη,...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Κώστας Καλλίτσης

Και η αντιπολίτευση;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-09

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

×
×