«Οπως έστρωσαν, θα κοιμηθούν...»

Είναι αναμφισβήτητο πως η διαμάχη μεταξύ της ηγεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου έχει εξουσιαστικά χαρακτηριστικά. Ο έλεγχος των κενών θέσεων των μητροπόλεων των αποκαλούμενων «νέων χωρών» δεν είναι ένα τυπικό ζήτημα. Αφορά νομή εξουσίας και αυτό γίνεται σαφές από το λυσσαλέο τρόπο με τον οποίο διεκδικεί εδώ και καιρό ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών να ορίσει τους νέους μητροπολίτες. Εύκολα βέβαια θ’ αναρωτηθεί κάποιος γιατί ανάλογες προθέσεις δεν καταλογίζουμε και στον Οικουμενικό Πατριάρχη. Απλώς, γιατί κάτω από τον έλεγχο του τελευταίου βρίσκονται οι νέες χώρες εδώ και χρόνια και ποτέ επί ηγεσίας του προηγούμενου αρχιεπισκόπου δεν είχε δημιουργηθεί πρόβλημα.

Ωστόσο, σκοπός του σημειώματος αυτού δεν είναι να μπει στην ουσία της συγκεκριμένης διαμάχης. Για το ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Για το αν η πράξη του 1928 πρέπει να εξακολουθεί να εφαρμόζεται ή όχι. Για το αν είναι σύννομο να ορίζονται οι μητροπολίτες των νέων χωρών από την Ιερά Σύνοδο ή το Πατριαρχείο. Δεν διεκδικεί, άλλωστε, ο υπογράφων δάφνες για τις γνώσεις του γύρω από τα εκκλησιαστικά. Είχε -και εξακολουθεί να έχει- μακρινή σχέση με όλα αυτά. Ωστόσο, ο υπογράφων διαβάζει εφημερίδες. Και μέσα σ’ αυτές ανακαλύπτει κάποιος πολλά. Οπως το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του καθηγητή Κώστα Μπέη, μόλις την περασμένη Τετάρτη. Εκεί, ανάμεσα στα άλλα, ο αρθρογράφος με ιδιαίτερα αποκαλυπτικά στοιχεία αποκαλύπτει τις υπόγειες προθέσεις του κ. Χριστόδουλου. Να αναδείξει, δηλαδή, την Εκκλησία της Ελλάδος σε Πατριαρχείο και τον εαυτό του, φυσικά, Πατριάρχη. Παραθέτει συγκεκριμένα παραδείγματα ο καθηγητής, που αναδεικνύουν τις προθέσεις του. Οπως, τα παρακλητικά διαβήματα σε σλαβικά ομόδοξα Πατριαρχεία, γιατί η χώρα μας με τέτοια εκκλησιαστική δύναμη να υστερεί σε ακτινοβολία συγκριτικά με τα άλλα Πατριαρχεία της Βαλκανικής! Ή, ακόμα, οι επαφές με το Βατικανό για να συνδράμει στο «όραμά» του.

Οι αποκαλύψεις του καθηγητή ήρθαν να επιβεβαιώσουν εκείνους που από νωρίς είχαν διαβλέψει τα εξουσιαστικά οράματα του κ. Χριστόδουλου. Οσους πίσω από την κορυφαία διένεξη Εκκλησίας και πολιτείας γύρω από το θέμα των ταυτοτήτων έβλεπαν την πρόθεση του αρχιεπισκόπου να παίξει καθοριστικό ρόλο, ακόμα και σε θέματα για τα οποία δεν θα έπρεπε καν να έχει λόγο. Η απαίτησή του να ρυθμίσει αυτός τι θα αναγράφεται στις αστυνομικές ταυτότητες ήταν ένα σαφές και αποκαλυπτικό δείγμα για τις πραγματικές βλέψεις του. Οπως χαρακτηριστική ήταν και η συνέχεια. Οταν για κάθε θέμα που προέκυπτε έσπευδε να πάρει θέση. Ακόμα και σε εθνικά ζητήματα, με πιο πρόσφατο παράδειγμα το σχέδιο Ανάν. Μέσα από το βήμα της Εκκλησίας προπαγάνδιζε για όλα.

Το ζητούμενο, παρ’ όλα αυτά, δεν είναι οι προθέσεις του ιεράρχη. Αυτές έχουν αποκαλυφθεί διάπλατα άλλωστε και κάθε μέρα προστίθεται και ένα νέο στοιχείο που τις επιβεβαιώνει. Το πρόβλημα είναι με τη σημαντική εκείνη μερίδα των πολιτικών οι οποίοι, χάριν ψηφοθηρίας, έσπευδαν και σπεύδουν να συνδράμουν τις επιδιώξεις του. Κορυφαίο παράδειγμα, η στάση της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας με το θέμα των ταυτοτήτων και με τον νυν προωθυπουργό να σπεύδει μετά της συζύγου του να συνυπογράφει υπέρ του δημοψηφίσματος που οργάνωσε ο αρχιεπίσκοπος. Δεν ήταν όμως μόνο ο κ. Καραμανλής που έδωσε στον κ. Χριστόδουλο το «πράσινο φως» για να συνεχίσει να διεκδικεί μερίδιο εξουσίας. Το πιο τραγικό είναι πως τον συνέδραμαν και στελέχη του ΠΑΣΟΚ, τα οποία τις ημέρες της μεγάλης κρίσης είτε συντάχθηκαν μαζί του είτε σιώπησαν επιδεικτικά. Οταν η κρίση είχε φτάσει στο αποκορύφωμά της, η τότε κυβέρνηση αναζητούσε εναγωνίως -χωρίς όμως να βρίσκει- στελέχη της που θα στήριζαν δημόσια τις θέσεις της.

Καταπώς φαίνεται όμως, η περίφημη ρήση «όλα εδώ πληρώνονται» θα επιβεβαιωθεί με όλους αυτούς που στήριξαν τον ιεράρχη. Και κυρίως αυτοί που θα κληθούν να καταβάλουν το μεγαλύτερο κόστος θα είναι οι κυβερνώντες, αφού γνωρίζουν ή θα έπρεπε να γνωρίζουν πως οι επιδιώξεις του κ. Χριστόδουλου δεν έχουν όρια. Οταν ο τελευταίος θα (ξανα)προσπαθεί να παίρνει δημόσια θέση για τα εθνικά θέματα και θ’ ακυρώνει μέρος της κυβερνητικής πολιτικής, θα πρέπει ο πρωθυπουργός να βρει τρόπους να τον περιορίσει. Οταν θα προβάλλει τις απαιτήσεις του για δημιουργία εκκλησιαστικών κτιρίων μέσα σε δάση, ο κ. Καραμανλής θα πρέπει να τον αντιμετωπίσει. Οταν θα παρεμβαίνει δημόσια σε θέματα εκπαίδευσης ζητώντας αύξηση των ωρών διδασκαλίας των θρησκευτικών, η κυβέρνηση θα πρέπει να τον πείσει πως δεν είμαστε χώρα μουτζαχεντίν.

Και αυτά -και όχι μόνο- δεν είναι καθόλου εύκολα, αφού ο ιεράρχης έχει καταφέρει να επηρεάζει σημαντικό μέρος της κοινής γνώμης, όπως φάνηκε και στο πρόσφατο παρελθόν με τη συγκέντρωση τριών εκατομμυρίων υπογραφών για το δημοψήφισμα. Και για να ξαναχρησιμοποιήσουμε μια λαϊκή έκφραση, ο κ. Καραμανλής και η κυβέρνησή του όπως έστρωσαν, έτσι θα κοιμηθούν...