Να μας χωράει όλους το κουστούμι που ράβεται
Μιχάλης Παπαγιαννάκης, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2007-02-18
1) Πώς γίνεται όταν το κλίμα είναι καλό και οι δημοσκοπήσεις θετικές για τον
ΣΥΝ, κάτι να συμβαίνει και να δημιουργούνται έντονα εσωκομματικά προβλήματα;
Έχετε ως κόμμα τάσεις αυτοκαταστροφής;
Απ. : Το «κλίμα» είναι ή φαίνεται να είναι «καλό» όσο δεν τίθενται από τη συγκυρία ή από αποφάσεις της ηγεσίας ζητήματα επί των οποίων δεν υπάρχει ομοφωνία ή περίπου ομοφωνία. Τέτοια ζητήματα υπήρχαν και βεβαίως υπάρχουν. Και ακριβώς επειδή πολλοί από μας , και εγώ προσωπικά, δεν έχουμε τάσεις αυτοκαταστροφής δεν ασχολούμασταν με αυτά τα ζητήματα επί 24ωρου βάσεως, προτιμώντας να ασκούμε κατά το δυνατό τα πολιτικά και κομματικά καθήκοντα μας και συμβάλλοντας έτσι στο να είναι…το κλίμα καλό. Όταν όμως αυτά τα ζητήματα έρχονται στην επικαιρότητα, για οποιονδήποτε λόγο, οποιοσδήποτε έχει άποψη επ΄αυτών δεν μπορεί να σιωπήσει για το καλό…του κλίματος. Οφείλει να πει την άποψη του, όπου και όπως προβλέπεται από τους θεσμούς μας (ΚΠΕ π.χ.), για να υπάρξουν αποδεκτές λύσεις και…καλό κλίμα, ώστε να πάει καλύτερα η υπόθεση της αριστεράς, της ανανεωτικής και δημοκρατικής κατά προτίμηση και κατ΄ επιταγήν της ιστορίας μας. Τέτοια είναι τα ζητήματα των πολιτικών διακηρύξεων του κόμματος, των συνεργασιών που επιδιώκει, των στόχων που θέτει στις επερχόμενες εκλογές, των προγραμματικών του δεσμεύσεων , των απόψεων του για τη διακυβέρνηση της χώρας. Εκτός κι αν όλα είναι αυτονόητα και ταυτίζονται με τις εκάστοτε επεξεργασίες της κατά καιρούς πλειοψηφίας και των αναγκών της εντός των συμμαχιών. Ίσως τέτοια φαντασιώνονται όσοι θεωρούν «ντροπή» (κι αυτό το ακούσαμε…) κάθε διαφορετική ή αποκλίνουσα αναζήτηση, η οποία όπως ειπώθηκε και σε άλλη ευκαιρία βρίσκεται έτσι «εκτός πολιτικού σχεδιασμού του κόμματος». Πράγματι με τέτοια καμώματα δεν φτιάχνεται καλό κλίμα, συμφωνώ μαζί σας, και ίσως όντως να είναι και αυτοκαταστροφικά…
2) ) Προτρέψατε την ηγεσία του ΣΥΝ να κάνει κάποιες διαφοροποιήσεις στη
διακήρυξη προκειμένου "να μας χωράει όλους το κουστούμι που ράβεται". Η
πρότασή σας έγινε αποδεκτή. Αυτό σημαίνει ότι τελικά θα είστε υποψήφιος;
Απ. : Έκανα πράγματι μια έκκληση, σε μια στιγμή έντασης, και με πνεύμα άκρως διαλλακτικό και εξόχως συμβιβαστικό, να θεωρηθεί η «πολιτική διακήρυξη» του ΣΥΡΙΖΑ ως ένα κείμενο που διέπει γενικώς τις σχέσεις του ΣΥΝ με τις άλλες συνεργαζόμενες δυνάμεις και να γίνει προσπάθεια να συνταχθεί ένα άλλο κείμενο ενόψει των εκλογών που να περιέχει το μάξιμουμ των προγραμματικών στοιχείων της πρότασης μας και ένα μίνιμουμ πολιτικών δεσμεύσεων όλων μας. Με αυτό τον τρόπο η πλειοψηφία μπορεί να διατηρήσει τους όποιους σχεδιασμούς της για το μέλλον, στις εκλογές όμως που έρχονται δηλώνει ότι επιδιώκει την μέγιστη δυνατή συσπείρωση του κόμματος, ώστε να επιτύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Θα δούμε αν θα γίνει με όση ένταση χρειάζεται αυτή η προσπάθεια. Από την κατάληξη της θα κρίνει ο καθένας πόσο και πώς συστρατεύεται.
3) Στελέχη της πλειοψηφίας απαντούν στις κατηγορίες περί μετάλλαξης του ΣΥΝ
και αλλοίωσης του ανανεωτικού του χαρακτήρα, ότι τα ίδια έλεγαν τα στελέχη
της μειοψηφίας με την υποψηφιότητα του Αλ. Τσίπρα και το αποτέλεσμα τους
διάψευσε.
Απ. : Εδώ και ενάμιση χρόνο έχω υποσχεθεί ότι, προσωπικά, θα αποφεύγω να μπαίνω στη συγκεκριμένη συζήτηση, ως άσκηση αυτοσυγκράτησης και αυτοσεβασμού. Πάντως σε ένα γενικότερο επίπεδο μια «μετάλλαξη» δεν είναι θέμα ποσοτικό αλλά, φεύ, ποιοτικό.
4) Μπορεί να βοηθήσει το διαρκές συνέδριο, ώστε να ξεπεραστούν τα
εσωκομματικά προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στον ΣΥΝ ή απλώς θα
επιβεβαιώσει τις αποφάσεις της ΚΠΕ;
Απ. : Το ζήτημα λοιπόν είναι τι θα εισηγηθεί η ΚΠΕ στο Διαρκές Συνέδριο. Θα ήταν καλό πάντως να αποφευχθεί η εύκολη αλλά αλυσιτελής μέθοδος της «σαλαμοποίησης» και να έλθει προς συζήτηση και απόφαση ένα «πακέτο» προτάσεων που να περιλαμβάνει τη (διορθωμένη) πολιτική διακήρυξη, ένα προγραμματικό κείμενο ενόψει εκλογών, τις βασικές ρυθμίσεις για την κατάρτιση των ψηφοδελτίων και τις εγγυήσεις που προτείνονται στις συνεργαζόμενες δυνάμεις, τη συγκρότηση εκλογικής επιτροπής κλπ. Την ευθύνη για τη διαμόρφωση αυτού του «πακέτου» θεσμικά την έχει η ΚΠΕ, πολιτικά δε η πλειοψηφία της που είναι η ηγεσία του κόμματος, που καλείται στην ουσία να επιλέξει αν της αρκεί η πλειοψηφία (τυπικά της αρκεί…) ή αν θα επιδιώξει ευρύτερη συναίνεση (για την οποία βέβαια πρέπει να πειστούν και οι…υπόλοιποι).
5) Με βάση την κατάσταση που βρίσκεται σήμερα το ΠΑΣΟΚ, αλλά και τις
πρόσφατες δηλώσεις του Αλ. Αλαβάνου θεωρείτε ότι έχει κλείσει η υπόθεση της
συνεργασίας των δυο κομμάτων;
Απ. : Προεκλογική συνεργασία ούτε προτάθηκε από κανένα ούτε έχει νόημα στις σημερινές συνθήκες. Συζητήθηκε το ενδεχόμενο μετεκλογικής συνεργασίας στην πολύ λίγο πιθανή περίπτωση να μην υπάρξει κυβερνητική αυτοδυναμία. Δεν φαντάζομαι να αμφιβάλλει κανείς ότι αν κάτι τέτοιο συνέβαινε θα ισοδυναμούσε με ένα μικρό (;) σεισμό στο πολιτικό μας σύστημα. Και η μόνη σοβαρή απάντηση σε σχετικά ερωτήματα είναι «μακάρι να γίνει και εδώ είμαστε να το εκτιμήσουμε και αξιολογήσουμε με όλη τη σοβαρότητα που θα επιβάλλει τότε η εντελώς νέα κατάσταση και με κριτήριο το αν θα υπάρχουν τότε αξιόπιστες δυνατότητες να συμβάλουμε στην υλοποίηση βασικών στοιχείων του προγράμματος μας»…
6) Η κυβέρνηση εντάσσει ακόμα και την αναθεώρηση του συντάγματος σε ένα
συγκεκριμένο πολιτικό σχεδιασμό. Την ίδια στιγμή δεν προχωράει καμία
"μεταρρύθμιση". Σας προβληματίζει το γεγονός ότι η ΝΔ κυριαρχεί στο πολιτικό
σκηνικό και τι μπορεί να γίνει για να αλλάξει η κατάσταση αυτή προς μια
προοδευτική κατεύθυνση;
Απ. : Τα όσα επιθυμεί ή τα όσα αρνείται να περιλάβει η Κυβέρνηση στην αναθεώρηση του Συντάγματος δίνουν μια εικόνα των «μεταρρυθμίσεων» που σχεδιάζει. Ως προς το άρθρο 16 εξαντλεί όλη της την ορμή στα «μη κρατικά ΑΕΙ» αλλά δεν φαίνεται να ανησυχεί π.χ. για τη… θρησκευτική αποστολή που αυτό το άρθρο τους αναθέτει…Ως προς το άρθρο 24, επικεντρώνεται αποκλειστικά στον… «εχθρό της ανάπτυξης» που είναι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις, αλλά δεν μας λέει τίποτε για την ένταξη της αειφορίας σε όλες τις πολιτικές, για τη νέα αντίληψη της «περιβαλλοντικής ευθύνης» κλπ κλπ Αυτά για να γίνει σαφέστερο ότι κάθε «μεταρρύθμιση» δεν είναι ντε και καλά καλή, ούτε η μόνη δυνατή «λύση» γενικώς. Τώρα, πράγματι ακόμα και οι ιδιαίτερα προβληματικές μεταρρυθμίσεις που εξαγγέλλονται ή διαφαίνονται στο γενικό κυβερνητικό λόγο δεν προχωρούν, από ανικανότητα, λόγω εσωτερικών αντιφάσεων, λόγω φόβου μπροστά στο «πολιτικό κόστος», αλλά η κατεύθυνση τους είναι όλο και πιο σαφής και επομένως αν συνεχιστεί η πολιτική κυριαρχία της ΝΔ μάλλον θα προχωρήσουν. Γι αυτό τίθεται όντως το ζήτημα αλλαγής πορείας της χώρας. Αυτό δεν σημαίνει απλώς αλλαγή Κυβέρνησης και κυβερνητικών στελεχών. Αλλά προώθηση ενός συνολικού και συνεκτικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου, σε ορατά διαφορετικές αρχές και κατευθύνσεις (δημοκρατικός σοσιαλισμός, οικολογία, προοδευτικός εκσυγχρονισμός, ευρωπαϊσμός…) που πρέπει να προετοιμάζεται από τώρα και ως προς την ουσία του και ως προς τον τρόπο πολιτικής στήριξης και προώθησης του. Κι αυτά μας ξαναφέρνουν στη συζήτηση που γίνεται ή που αποφεύγεται και στις άλλες πολιτικές δυνάμεις και στο κόμμα μας. Αλλά ας μην επαναλαμβανόμαστε…
ΣΥΝ, κάτι να συμβαίνει και να δημιουργούνται έντονα εσωκομματικά προβλήματα;
Έχετε ως κόμμα τάσεις αυτοκαταστροφής;
Απ. : Το «κλίμα» είναι ή φαίνεται να είναι «καλό» όσο δεν τίθενται από τη συγκυρία ή από αποφάσεις της ηγεσίας ζητήματα επί των οποίων δεν υπάρχει ομοφωνία ή περίπου ομοφωνία. Τέτοια ζητήματα υπήρχαν και βεβαίως υπάρχουν. Και ακριβώς επειδή πολλοί από μας , και εγώ προσωπικά, δεν έχουμε τάσεις αυτοκαταστροφής δεν ασχολούμασταν με αυτά τα ζητήματα επί 24ωρου βάσεως, προτιμώντας να ασκούμε κατά το δυνατό τα πολιτικά και κομματικά καθήκοντα μας και συμβάλλοντας έτσι στο να είναι…το κλίμα καλό. Όταν όμως αυτά τα ζητήματα έρχονται στην επικαιρότητα, για οποιονδήποτε λόγο, οποιοσδήποτε έχει άποψη επ΄αυτών δεν μπορεί να σιωπήσει για το καλό…του κλίματος. Οφείλει να πει την άποψη του, όπου και όπως προβλέπεται από τους θεσμούς μας (ΚΠΕ π.χ.), για να υπάρξουν αποδεκτές λύσεις και…καλό κλίμα, ώστε να πάει καλύτερα η υπόθεση της αριστεράς, της ανανεωτικής και δημοκρατικής κατά προτίμηση και κατ΄ επιταγήν της ιστορίας μας. Τέτοια είναι τα ζητήματα των πολιτικών διακηρύξεων του κόμματος, των συνεργασιών που επιδιώκει, των στόχων που θέτει στις επερχόμενες εκλογές, των προγραμματικών του δεσμεύσεων , των απόψεων του για τη διακυβέρνηση της χώρας. Εκτός κι αν όλα είναι αυτονόητα και ταυτίζονται με τις εκάστοτε επεξεργασίες της κατά καιρούς πλειοψηφίας και των αναγκών της εντός των συμμαχιών. Ίσως τέτοια φαντασιώνονται όσοι θεωρούν «ντροπή» (κι αυτό το ακούσαμε…) κάθε διαφορετική ή αποκλίνουσα αναζήτηση, η οποία όπως ειπώθηκε και σε άλλη ευκαιρία βρίσκεται έτσι «εκτός πολιτικού σχεδιασμού του κόμματος». Πράγματι με τέτοια καμώματα δεν φτιάχνεται καλό κλίμα, συμφωνώ μαζί σας, και ίσως όντως να είναι και αυτοκαταστροφικά…
2) ) Προτρέψατε την ηγεσία του ΣΥΝ να κάνει κάποιες διαφοροποιήσεις στη
διακήρυξη προκειμένου "να μας χωράει όλους το κουστούμι που ράβεται". Η
πρότασή σας έγινε αποδεκτή. Αυτό σημαίνει ότι τελικά θα είστε υποψήφιος;
Απ. : Έκανα πράγματι μια έκκληση, σε μια στιγμή έντασης, και με πνεύμα άκρως διαλλακτικό και εξόχως συμβιβαστικό, να θεωρηθεί η «πολιτική διακήρυξη» του ΣΥΡΙΖΑ ως ένα κείμενο που διέπει γενικώς τις σχέσεις του ΣΥΝ με τις άλλες συνεργαζόμενες δυνάμεις και να γίνει προσπάθεια να συνταχθεί ένα άλλο κείμενο ενόψει των εκλογών που να περιέχει το μάξιμουμ των προγραμματικών στοιχείων της πρότασης μας και ένα μίνιμουμ πολιτικών δεσμεύσεων όλων μας. Με αυτό τον τρόπο η πλειοψηφία μπορεί να διατηρήσει τους όποιους σχεδιασμούς της για το μέλλον, στις εκλογές όμως που έρχονται δηλώνει ότι επιδιώκει την μέγιστη δυνατή συσπείρωση του κόμματος, ώστε να επιτύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Θα δούμε αν θα γίνει με όση ένταση χρειάζεται αυτή η προσπάθεια. Από την κατάληξη της θα κρίνει ο καθένας πόσο και πώς συστρατεύεται.
3) Στελέχη της πλειοψηφίας απαντούν στις κατηγορίες περί μετάλλαξης του ΣΥΝ
και αλλοίωσης του ανανεωτικού του χαρακτήρα, ότι τα ίδια έλεγαν τα στελέχη
της μειοψηφίας με την υποψηφιότητα του Αλ. Τσίπρα και το αποτέλεσμα τους
διάψευσε.
Απ. : Εδώ και ενάμιση χρόνο έχω υποσχεθεί ότι, προσωπικά, θα αποφεύγω να μπαίνω στη συγκεκριμένη συζήτηση, ως άσκηση αυτοσυγκράτησης και αυτοσεβασμού. Πάντως σε ένα γενικότερο επίπεδο μια «μετάλλαξη» δεν είναι θέμα ποσοτικό αλλά, φεύ, ποιοτικό.
4) Μπορεί να βοηθήσει το διαρκές συνέδριο, ώστε να ξεπεραστούν τα
εσωκομματικά προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στον ΣΥΝ ή απλώς θα
επιβεβαιώσει τις αποφάσεις της ΚΠΕ;
Απ. : Το ζήτημα λοιπόν είναι τι θα εισηγηθεί η ΚΠΕ στο Διαρκές Συνέδριο. Θα ήταν καλό πάντως να αποφευχθεί η εύκολη αλλά αλυσιτελής μέθοδος της «σαλαμοποίησης» και να έλθει προς συζήτηση και απόφαση ένα «πακέτο» προτάσεων που να περιλαμβάνει τη (διορθωμένη) πολιτική διακήρυξη, ένα προγραμματικό κείμενο ενόψει εκλογών, τις βασικές ρυθμίσεις για την κατάρτιση των ψηφοδελτίων και τις εγγυήσεις που προτείνονται στις συνεργαζόμενες δυνάμεις, τη συγκρότηση εκλογικής επιτροπής κλπ. Την ευθύνη για τη διαμόρφωση αυτού του «πακέτου» θεσμικά την έχει η ΚΠΕ, πολιτικά δε η πλειοψηφία της που είναι η ηγεσία του κόμματος, που καλείται στην ουσία να επιλέξει αν της αρκεί η πλειοψηφία (τυπικά της αρκεί…) ή αν θα επιδιώξει ευρύτερη συναίνεση (για την οποία βέβαια πρέπει να πειστούν και οι…υπόλοιποι).
5) Με βάση την κατάσταση που βρίσκεται σήμερα το ΠΑΣΟΚ, αλλά και τις
πρόσφατες δηλώσεις του Αλ. Αλαβάνου θεωρείτε ότι έχει κλείσει η υπόθεση της
συνεργασίας των δυο κομμάτων;
Απ. : Προεκλογική συνεργασία ούτε προτάθηκε από κανένα ούτε έχει νόημα στις σημερινές συνθήκες. Συζητήθηκε το ενδεχόμενο μετεκλογικής συνεργασίας στην πολύ λίγο πιθανή περίπτωση να μην υπάρξει κυβερνητική αυτοδυναμία. Δεν φαντάζομαι να αμφιβάλλει κανείς ότι αν κάτι τέτοιο συνέβαινε θα ισοδυναμούσε με ένα μικρό (;) σεισμό στο πολιτικό μας σύστημα. Και η μόνη σοβαρή απάντηση σε σχετικά ερωτήματα είναι «μακάρι να γίνει και εδώ είμαστε να το εκτιμήσουμε και αξιολογήσουμε με όλη τη σοβαρότητα που θα επιβάλλει τότε η εντελώς νέα κατάσταση και με κριτήριο το αν θα υπάρχουν τότε αξιόπιστες δυνατότητες να συμβάλουμε στην υλοποίηση βασικών στοιχείων του προγράμματος μας»…
6) Η κυβέρνηση εντάσσει ακόμα και την αναθεώρηση του συντάγματος σε ένα
συγκεκριμένο πολιτικό σχεδιασμό. Την ίδια στιγμή δεν προχωράει καμία
"μεταρρύθμιση". Σας προβληματίζει το γεγονός ότι η ΝΔ κυριαρχεί στο πολιτικό
σκηνικό και τι μπορεί να γίνει για να αλλάξει η κατάσταση αυτή προς μια
προοδευτική κατεύθυνση;
Απ. : Τα όσα επιθυμεί ή τα όσα αρνείται να περιλάβει η Κυβέρνηση στην αναθεώρηση του Συντάγματος δίνουν μια εικόνα των «μεταρρυθμίσεων» που σχεδιάζει. Ως προς το άρθρο 16 εξαντλεί όλη της την ορμή στα «μη κρατικά ΑΕΙ» αλλά δεν φαίνεται να ανησυχεί π.χ. για τη… θρησκευτική αποστολή που αυτό το άρθρο τους αναθέτει…Ως προς το άρθρο 24, επικεντρώνεται αποκλειστικά στον… «εχθρό της ανάπτυξης» που είναι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις, αλλά δεν μας λέει τίποτε για την ένταξη της αειφορίας σε όλες τις πολιτικές, για τη νέα αντίληψη της «περιβαλλοντικής ευθύνης» κλπ κλπ Αυτά για να γίνει σαφέστερο ότι κάθε «μεταρρύθμιση» δεν είναι ντε και καλά καλή, ούτε η μόνη δυνατή «λύση» γενικώς. Τώρα, πράγματι ακόμα και οι ιδιαίτερα προβληματικές μεταρρυθμίσεις που εξαγγέλλονται ή διαφαίνονται στο γενικό κυβερνητικό λόγο δεν προχωρούν, από ανικανότητα, λόγω εσωτερικών αντιφάσεων, λόγω φόβου μπροστά στο «πολιτικό κόστος», αλλά η κατεύθυνση τους είναι όλο και πιο σαφής και επομένως αν συνεχιστεί η πολιτική κυριαρχία της ΝΔ μάλλον θα προχωρήσουν. Γι αυτό τίθεται όντως το ζήτημα αλλαγής πορείας της χώρας. Αυτό δεν σημαίνει απλώς αλλαγή Κυβέρνησης και κυβερνητικών στελεχών. Αλλά προώθηση ενός συνολικού και συνεκτικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου, σε ορατά διαφορετικές αρχές και κατευθύνσεις (δημοκρατικός σοσιαλισμός, οικολογία, προοδευτικός εκσυγχρονισμός, ευρωπαϊσμός…) που πρέπει να προετοιμάζεται από τώρα και ως προς την ουσία του και ως προς τον τρόπο πολιτικής στήριξης και προώθησης του. Κι αυτά μας ξαναφέρνουν στη συζήτηση που γίνεται ή που αποφεύγεται και στις άλλες πολιτικές δυνάμεις και στο κόμμα μας. Αλλά ας μην επαναλαμβανόμαστε…
