We have a dream...
Χριστίνα Πουλίδου, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-07-27
Στην πραγματικότητα πρόκειται για τη σύγκρουση δύο διαφορετικών σχολών σκέψης - από τη μια είναι η ομάδα αυτών που φρονούν ότι το μέτωπο του ελληνισμού από τη Θράκη ως την Κύπρο πρέπει να μείνει ενωμένο, ανυποχώρητο και με καθαρό μέτωπο προς την Τουρκία. Από την άλλη είναι αυτοί που θεωρούν ότι τα επιμέρους ζητήματα είναι επιδεκτικά επιμέρους χειρισμών, υπό τον όρο ότι ο αντίκτυπος του ενός στο άλλο δεν θα δημιουργεί αρνητική επίδραση. Στην πρώτη σχολή σκέψης η αιχμή βρίσκεται στην προσήλωση στο status quo, στη δεύτερη σχολή σκέψης ζητούμενο είναι η στρατηγική, ο σχεδιασμός, η δράση. Η πρώτη σχολή σκέψης απεχθάνεται την κινητικότητα θεωρώντας ότι το υπάρχον καθεστώς μπορεί να ταριχευθεί και να περάσει αναλλοίωτο στην αιωνιότητα. Η δεύτερη σχολή σκέψης βλέπει την καθημερινή μετάπλαση της πραγματικότητας και την αλλοίωση της εικόνας που έχει η πραγματικότητα του "σήμερα" από την πραγματικότητα του "χτες", βιάζεται λοιπόν λοιπόν να προλάβει την επόμενη ανασύνθεση των δεδομένων. Στην Κύπρο, στην πρώτη σχολή σκέψης ανήκουν ο πρώην Πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, μέρος του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ και σχεδόν το σύνολο του ΕΥΡΩΚΟ. Στη δεύτερη σχολή σκέψης ανήκει ο Πρόεδρος Χριστόφιας, το ΑΚΕΛ, ο ΔΗΣΥ και μέρη του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ.
Η συνάντηση \Χριστόφια-Ταλάτ\ και οι αναταράξεις που τη συνόδευσαν επαναβεβαίωσαν αυτό τον διχασμό. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας ξεκινά μια προσπάθεια λύσης του Κυπριακού στο μοντέλο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως δηλαδή ορίζεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Οι αντίπαλες δυνάμεις επιζητούν το status quo, αφού και το μοντέλο της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας δεν έχει μεν αποσυρθεί από την τρέχουσα ορολογία τους, πλην όμως συχνά-πυκνά πλέον μεθερμηνεύεται κατά τρόπο που τελικά να ακυρώνεται.
Τι σημαίνει όμως πραγματικά το status quo σε μια Κύπρο που καθημερινά μεταλλάσσεται; Όπως εύστοχα σημείωσε ο \Δ. Διονυσίου\ ("Πολίτης" 20/07) το 1978 η συζήτηση που γινόταν στη βάση ενός αγγλο-καναδικού σχεδίου προέβλεπε ειδικές ρυθμίσεις για το καθεστώς των 15.000 περίπου εποίκων. Στα σχέδια \Γκουεγιάρ, Γκάλι\ και \Ανάν\, οι ανάλογες διατάξεις αναφέρονταν σε πολλαπλάσιο αριθμό εποίκων - στο σχέδιο Ανάν για παράδειγμα οι έποικοι υπολογίζονταν σε 120.000 και ο \Τ. Παπαδόπουλος\ διαπραγματευόταν την παραμονή στη χώρα 45.000... Ανάλογα παραδείγματα προσφέρονται και στο εδαφικό (όπου η ελληνοκυπριακής ιδιοκτησίας γη στα κατεχόμενα πλέον καταπείται συστηματικά, μεταβιβάζεται και ανοικοδομείται), αλλά και στο νομικό πεδίο - καθώς εκατοντάδες Ελληνοκύπριοι πλέον προσφεύγουν στην Τουρκοκυπριακή Επιτροπή Περιουσιών προκειμένου να ωφεληθούν από τη διαδικασία ανταλλαγής περιουσιών.
Επιζήμια η παρελκυστική τακτική
Τα δεδομένα αυτά δείχνουν πως οποιαδήποτε παρελκυστική πολιτική στο Κυπριακό είναι εξ ορισμού εθνικά επιζήμια, ενώ και τα σχετικά χρονοδιαγράμματα επιβεβαιώνουν αυτή τη διαπίστωση. Το 2010 στην τουρκοκυπριακή κοινότητα θα γίνουν βουλευτικές εκλογές και το κόμμα Ταλάτ είναι πιθανόν να διαδεχθούν στην εξουσία τα δεξιά κόμματα επιρροής Ντενκτάς (το κόμμα Εθνικής Ενότητας και το Δημοκρατικό Κόμμα), οπότε η αναζήτηση λύσης στο Κυπριακό θα επιδεινωθεί δραματικά. Δεδομένου μάλιστα, ότι η κατάσταση στην Τουρκία είναι πλέον επισφαλής για ένα μακρύ διάστημα και άρα κανείς δεν μπορεί να διαβλέψει αν η αυριανή Τουρκία θα είναι πιο συνεργάσιμη από τη σημερινή Τουρκία, ασφαλέστερη επιλογή θεωρείται η άμεση αναζήτηση λύσης. Ως εκ τούτου, η προσπάθεια σήμερα επικεντρώνεται στην εκκίνηση των διαπραγματεύσεων τον Σεπτέμβριο με την ελπίδα η τελική συμφωνία να έχει μορφοποιηθεί την άνοιξη, να μονογραφηθεί στην περίοδο των ευρωεκλογών (τον Ιούνιο 2009), να προκηρυχθούν τα δημοψηφίσματα αμέσως μετά και να υπογραφεί τελικά η συμφωνία στα τέλη του έτους. Το χρονοδιάγραμμα αυτό προβλέπει ότι η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία θα σταθεροποιηθεί στις αρχές του 2009 και άρα ως τότε, οι διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών θα αναπτύσσονται σταδιακά από τα εύκολα προς τα δύσκολα, προκειμένου τα καυτά θέματα να έρθουν στο τραπέζι όταν στην Άγκυρα έχει εξομαλυνθεί η πολιτική κατάσταση. Το χρονοδιάγραμμα αυτό εξυπηρετεί τέλος και το θέμα των ευρωβουλευτών - αν δηλαδή η συμφωνία έχει ωριμάσει ως τον χρόνο των ευρωεκλογών, τότε εκτιμάται ότι από τις 6 έδρες της Κύπρου θα καλυφθούν οι 4 αναμένοντας την πλήρωση των λοιπών δύο από τους Τουρκοκύπριους ευρωβουλευτές.
Οι σχεδιασμοί αυτοί ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι είναι εξαιρετικά εύθραυστοι και ευαίσθητοι στους παράγοντες της συγκυρίας. Μια νέα σοβαρή πολιτική κρίση στην Τουρκία λ.χ. είναι απροσδιόριστο το πώς μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις στον τουρκοκυπριακό τομέα αλλά και στην πολιτική σκηνή της ελληνοκυπριακής πλευράς - δεδομένου, ότι μια μερίδα του ΔΗΚΟ (η "τασσική" πτέρυγα του κόμματος) από κοινού με την ΕΔΕΚ φαίνεται πως σχεδιάζουν την αποχώρηση από την κυβέρνηση - με "ηρωική έξοδο" - σε στιγμή που θα είναι καταλυτική για την πορεία των διαπραγματεύσεων. Επειδή συνεπώς τα αποσταθεροποιητικά στοιχεία είναι πολλά, για την Κύπρο αποτελεί "πατριωτικό καθήκον" η υποστήριξη του Προέδρου Χριστόφια στην προσπάθειά του σταθεροποίησης του εδάφους μέσω ενός προωθητικού βηματισμού.
Η συνάντηση \Χριστόφια-Ταλάτ\ και οι αναταράξεις που τη συνόδευσαν επαναβεβαίωσαν αυτό τον διχασμό. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας ξεκινά μια προσπάθεια λύσης του Κυπριακού στο μοντέλο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως δηλαδή ορίζεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Οι αντίπαλες δυνάμεις επιζητούν το status quo, αφού και το μοντέλο της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας δεν έχει μεν αποσυρθεί από την τρέχουσα ορολογία τους, πλην όμως συχνά-πυκνά πλέον μεθερμηνεύεται κατά τρόπο που τελικά να ακυρώνεται.
Τι σημαίνει όμως πραγματικά το status quo σε μια Κύπρο που καθημερινά μεταλλάσσεται; Όπως εύστοχα σημείωσε ο \Δ. Διονυσίου\ ("Πολίτης" 20/07) το 1978 η συζήτηση που γινόταν στη βάση ενός αγγλο-καναδικού σχεδίου προέβλεπε ειδικές ρυθμίσεις για το καθεστώς των 15.000 περίπου εποίκων. Στα σχέδια \Γκουεγιάρ, Γκάλι\ και \Ανάν\, οι ανάλογες διατάξεις αναφέρονταν σε πολλαπλάσιο αριθμό εποίκων - στο σχέδιο Ανάν για παράδειγμα οι έποικοι υπολογίζονταν σε 120.000 και ο \Τ. Παπαδόπουλος\ διαπραγματευόταν την παραμονή στη χώρα 45.000... Ανάλογα παραδείγματα προσφέρονται και στο εδαφικό (όπου η ελληνοκυπριακής ιδιοκτησίας γη στα κατεχόμενα πλέον καταπείται συστηματικά, μεταβιβάζεται και ανοικοδομείται), αλλά και στο νομικό πεδίο - καθώς εκατοντάδες Ελληνοκύπριοι πλέον προσφεύγουν στην Τουρκοκυπριακή Επιτροπή Περιουσιών προκειμένου να ωφεληθούν από τη διαδικασία ανταλλαγής περιουσιών.
Επιζήμια η παρελκυστική τακτική
Τα δεδομένα αυτά δείχνουν πως οποιαδήποτε παρελκυστική πολιτική στο Κυπριακό είναι εξ ορισμού εθνικά επιζήμια, ενώ και τα σχετικά χρονοδιαγράμματα επιβεβαιώνουν αυτή τη διαπίστωση. Το 2010 στην τουρκοκυπριακή κοινότητα θα γίνουν βουλευτικές εκλογές και το κόμμα Ταλάτ είναι πιθανόν να διαδεχθούν στην εξουσία τα δεξιά κόμματα επιρροής Ντενκτάς (το κόμμα Εθνικής Ενότητας και το Δημοκρατικό Κόμμα), οπότε η αναζήτηση λύσης στο Κυπριακό θα επιδεινωθεί δραματικά. Δεδομένου μάλιστα, ότι η κατάσταση στην Τουρκία είναι πλέον επισφαλής για ένα μακρύ διάστημα και άρα κανείς δεν μπορεί να διαβλέψει αν η αυριανή Τουρκία θα είναι πιο συνεργάσιμη από τη σημερινή Τουρκία, ασφαλέστερη επιλογή θεωρείται η άμεση αναζήτηση λύσης. Ως εκ τούτου, η προσπάθεια σήμερα επικεντρώνεται στην εκκίνηση των διαπραγματεύσεων τον Σεπτέμβριο με την ελπίδα η τελική συμφωνία να έχει μορφοποιηθεί την άνοιξη, να μονογραφηθεί στην περίοδο των ευρωεκλογών (τον Ιούνιο 2009), να προκηρυχθούν τα δημοψηφίσματα αμέσως μετά και να υπογραφεί τελικά η συμφωνία στα τέλη του έτους. Το χρονοδιάγραμμα αυτό προβλέπει ότι η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία θα σταθεροποιηθεί στις αρχές του 2009 και άρα ως τότε, οι διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών θα αναπτύσσονται σταδιακά από τα εύκολα προς τα δύσκολα, προκειμένου τα καυτά θέματα να έρθουν στο τραπέζι όταν στην Άγκυρα έχει εξομαλυνθεί η πολιτική κατάσταση. Το χρονοδιάγραμμα αυτό εξυπηρετεί τέλος και το θέμα των ευρωβουλευτών - αν δηλαδή η συμφωνία έχει ωριμάσει ως τον χρόνο των ευρωεκλογών, τότε εκτιμάται ότι από τις 6 έδρες της Κύπρου θα καλυφθούν οι 4 αναμένοντας την πλήρωση των λοιπών δύο από τους Τουρκοκύπριους ευρωβουλευτές.
Οι σχεδιασμοί αυτοί ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι είναι εξαιρετικά εύθραυστοι και ευαίσθητοι στους παράγοντες της συγκυρίας. Μια νέα σοβαρή πολιτική κρίση στην Τουρκία λ.χ. είναι απροσδιόριστο το πώς μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις στον τουρκοκυπριακό τομέα αλλά και στην πολιτική σκηνή της ελληνοκυπριακής πλευράς - δεδομένου, ότι μια μερίδα του ΔΗΚΟ (η "τασσική" πτέρυγα του κόμματος) από κοινού με την ΕΔΕΚ φαίνεται πως σχεδιάζουν την αποχώρηση από την κυβέρνηση - με "ηρωική έξοδο" - σε στιγμή που θα είναι καταλυτική για την πορεία των διαπραγματεύσεων. Επειδή συνεπώς τα αποσταθεροποιητικά στοιχεία είναι πολλά, για την Κύπρο αποτελεί "πατριωτικό καθήκον" η υποστήριξη του Προέδρου Χριστόφια στην προσπάθειά του σταθεροποίησης του εδάφους μέσω ενός προωθητικού βηματισμού.
