Το βαρύ φορτίο της παραμονής της κυβέρνησης Καραμανλή
Κώστας Κάρης, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2009-03-01
Η λογική προδιαγράφει δύο ενδεχόμενα : ή η κυβέρνηση Καραμανλή θα παρασυρθεί από την λαική δυσαρέσκεια και θα φύγει ή, με κάποιο τρόπο, κερδίζοντας χρόνο, θα μείνει και φέτος. Στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθώ με το δεύτερο ενδεχόμενο και τις κοινωνικές – πολιτικές επιπτώσεις του.
Έστω, λοιπόν, ότι θα συνεχίσει να διαχειρίζεται την οικονομική κρίση η σημερινή κυβέρνηση. Τα ερωτήματα είναι με ποιά πολιτική ισχύ, ποιό πολιτικό-οικονομικό σχέδιο θα εφαρμόσει, με ποιές επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία.
Η κυβέρνηση Καραμανλή εξελέγη ως κυβέρνηση μειοψηφίας και το δεύτερο εξάμηνο του 2008 εγκαταστάθηκε μονίμως στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων, καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες την απορρίπτουν και για πολιτικούς και για ηθικούς λόγους. Το να παραμείνει η κυβέρνηση Καραμανλή καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η τόσο βαθιά οικονομική κρίση είναι η χειρότερη επιλογή: ανίσχυρη και χωρίς ερείσματα ηθικού κύρους καλείται να διευθύνει το κράτος εν μέσω κρίσης, να επιβληθεί σε ισχυρά οικονομικά συμφέροντα και να πείσει τα κέντρα αποφάσεων της Ευρωπαικής Ένωσης.
Αν είχε ισχύ η κυβέρνηση ή αν κατάφερνε να την ανασυγκροτήσει τι θα έκανε; Κανείς δεν γνωρίζει. Ούτε και οι κυβερνώντες που προσφάτως – κάνοντας την σύγχυσή τους νομοτελειακή πραγματικότητα - μας ανακοίνωσαν μέσω του νέου υπουργού Οικονομίας ότι με την κρίση αλλάζουν συνεχώς τα δεδομένα. Εννοούσε, προφανώς, ότι αλλάζουν στο ρυθμό που αλλάζουν ... και οι κυβερνητικές αποφάσεις.
Δεν υπάρχει σχέδιο. Το ξέρουμε όλοι. Υπάρχουν μόνον τρέχοντα “μέτρα ανακούφισης” που δεν υλοποιούνται εγκαίρως και στο σύνολό τους. Και οι κυβερνητικοί δεν έχουν την παραμικρή ιδέα τί να κάνουν...Αν είχε σχέδιο η κυβέρνηση θα είχε το παλιό, του Γ. Αλογοσκούφη, στη γραμμή του νεοφιλελευθερισμού – τώρα δεν έχει τίποτα.
Μόνον χειρότερες μέρες
Το πιό σημαντικό είναι ότι η ανίσχυρη και χωρίς σχέδιο κυβέρνηση σύρει την κοινωνία και τη χώρα στις χειρότερες μέρες τους.
Οι επόμενοι μήνες θα κυριαρχηθούν από την πίεση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την ένταση των απολύσεων και σε μεγάλες επιχειρήσεις. Τα δάνεια – εάν φθάσουν – θα είναι μια ανακούφιση, μικρή αναβολή του μείζονος προβλήματος. Η κυβέρνηση υπολογίζει ότι πίεση θα είναι κάπως αποδεκτή από την κοινωνία και δεν θα εξεγερθούν όλοι εναντίον της. Ενώ κάπως (πώς;) θα μειωθούν τα επιτόκια δανεισμού του δημοσίου.
Όμως, η δραματική μείωση του τουρισμού, το πλήγμα όχι μόνον σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις αλλά σε περιοχές ολόκληρες, η έκρηξη της ανεργίας θα τινάξει στον αέρα όλους τους σχετικούς σχεδιασμούς.
Και θα κληθεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση μια κυβέρνηση που δεν είναι σε θέση να πείσει ότι κάνει χρηστή διαχείριση του δημοσίου χρήματος, άρα δεν θα είναι σε θέση να ασκήσει πραγματική πίεση για την αύξηση των δημοσίων εσόδων. Μια κυβέρνηση που έχει πρωτοστατήσει με τα στελέχη της στην παράκαμψη της καταβολής φόρων, θα κληθεί να δώσει τη μάχη ζωής κατά της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας.
Μια κυβέρνηση που μπορεί να διοικήσει μόνον τους ημέτερους μέσα στο κράτος (αν δεν την διοικούν εκείνοι ...) και τα ΜΑΤ, θα κληθεί να ελέγξει πού διατίθενται οι ελαστικοί πόροι του δημοσίου. Μα θέλει ρώτημα; Στις πάσης φύσεως πελατειακές πολιτικές και χρηματοδοτήσεις...
Η κρίση θα βαθύνει τις επικίνδυνες πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής. Περισσότερη διαφθορά, ξέσπασμα ιδιοτελών συμπεριφορών περί και εντός του δημοσίου, μεγαλύτερες εξυπηρετήσεις σε ημέτερους. Ένταση των κοινωνικών ανισοτήτων, επιδείνωση σε απόλυτα μεγέθη του προβλήματος της φτώχειας. Πιό βαθιά ρήγματα στην κοινωνία και εκδηλώσεις αυθαιρεσίας και ανομίας μπροστά στις απειλές της κρίσης. Περισσότερες συγκρούσεις, περισσότερη σύγχυση, περισσότερη βία.
Υπάρχει κανείς λόγος να μην συμβούν όλα αυτά; Όχι, πιστεύω.
Κοινωνική αλληλεγγύη στην πράξη
Αξίζει να τονίζουμε αυτές τις προοπτικές όχι μόνον για να αποσαφηνίζουμε την κριτική προς την κυβέρνηση, αλλά και για να λαμβάνονται υπόψη και στα αριστερά.
Αν αυτές οι εκτιμήσεις μπορούν να θεωρηθούν βάσιμες, οι δυνάμεις της αριστεράς θα βρεθούν μπροστά σε πολύ πιό δύσκολες συνθήκες – εφόσον δεν υπάρξει μια ουσιαστική, με έργα, κυβερνητική αλλαγή.
Θα βρεθούμε σε πιό δύσκολες συνθήκες από τον περασμένο Δεκέμβριο. Θα είναι πιό επιτακτικές οι ανάγκες για μαζική και αποτελεσματική κοινωνική αλληλεγγύη, στη πράξη και όχι στις έντυπες ή ηλεκτρονικές ανακοινώσεις. Η άμυνα της πλειοψηφίας της κοινωνίας στην επίθεση που θα της φορτώνει το κόστος της κρίσης μπορεί να οργανωθεί μόνον με πλατιά ενότητα και έμπρακτη στήριξη των αδύνατων τμημάτων των εργαζομένων και των ανέργων από τα τα σχετικά – ή επί του παρόντος – ασφαλέστερα τμήματά των μισθωτών και των αυτοαπασχολούμενων._
Έστω, λοιπόν, ότι θα συνεχίσει να διαχειρίζεται την οικονομική κρίση η σημερινή κυβέρνηση. Τα ερωτήματα είναι με ποιά πολιτική ισχύ, ποιό πολιτικό-οικονομικό σχέδιο θα εφαρμόσει, με ποιές επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία.
Η κυβέρνηση Καραμανλή εξελέγη ως κυβέρνηση μειοψηφίας και το δεύτερο εξάμηνο του 2008 εγκαταστάθηκε μονίμως στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων, καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες την απορρίπτουν και για πολιτικούς και για ηθικούς λόγους. Το να παραμείνει η κυβέρνηση Καραμανλή καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η τόσο βαθιά οικονομική κρίση είναι η χειρότερη επιλογή: ανίσχυρη και χωρίς ερείσματα ηθικού κύρους καλείται να διευθύνει το κράτος εν μέσω κρίσης, να επιβληθεί σε ισχυρά οικονομικά συμφέροντα και να πείσει τα κέντρα αποφάσεων της Ευρωπαικής Ένωσης.
Αν είχε ισχύ η κυβέρνηση ή αν κατάφερνε να την ανασυγκροτήσει τι θα έκανε; Κανείς δεν γνωρίζει. Ούτε και οι κυβερνώντες που προσφάτως – κάνοντας την σύγχυσή τους νομοτελειακή πραγματικότητα - μας ανακοίνωσαν μέσω του νέου υπουργού Οικονομίας ότι με την κρίση αλλάζουν συνεχώς τα δεδομένα. Εννοούσε, προφανώς, ότι αλλάζουν στο ρυθμό που αλλάζουν ... και οι κυβερνητικές αποφάσεις.
Δεν υπάρχει σχέδιο. Το ξέρουμε όλοι. Υπάρχουν μόνον τρέχοντα “μέτρα ανακούφισης” που δεν υλοποιούνται εγκαίρως και στο σύνολό τους. Και οι κυβερνητικοί δεν έχουν την παραμικρή ιδέα τί να κάνουν...Αν είχε σχέδιο η κυβέρνηση θα είχε το παλιό, του Γ. Αλογοσκούφη, στη γραμμή του νεοφιλελευθερισμού – τώρα δεν έχει τίποτα.
Μόνον χειρότερες μέρες
Το πιό σημαντικό είναι ότι η ανίσχυρη και χωρίς σχέδιο κυβέρνηση σύρει την κοινωνία και τη χώρα στις χειρότερες μέρες τους.
Οι επόμενοι μήνες θα κυριαρχηθούν από την πίεση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την ένταση των απολύσεων και σε μεγάλες επιχειρήσεις. Τα δάνεια – εάν φθάσουν – θα είναι μια ανακούφιση, μικρή αναβολή του μείζονος προβλήματος. Η κυβέρνηση υπολογίζει ότι πίεση θα είναι κάπως αποδεκτή από την κοινωνία και δεν θα εξεγερθούν όλοι εναντίον της. Ενώ κάπως (πώς;) θα μειωθούν τα επιτόκια δανεισμού του δημοσίου.
Όμως, η δραματική μείωση του τουρισμού, το πλήγμα όχι μόνον σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις αλλά σε περιοχές ολόκληρες, η έκρηξη της ανεργίας θα τινάξει στον αέρα όλους τους σχετικούς σχεδιασμούς.
Και θα κληθεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση μια κυβέρνηση που δεν είναι σε θέση να πείσει ότι κάνει χρηστή διαχείριση του δημοσίου χρήματος, άρα δεν θα είναι σε θέση να ασκήσει πραγματική πίεση για την αύξηση των δημοσίων εσόδων. Μια κυβέρνηση που έχει πρωτοστατήσει με τα στελέχη της στην παράκαμψη της καταβολής φόρων, θα κληθεί να δώσει τη μάχη ζωής κατά της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας.
Μια κυβέρνηση που μπορεί να διοικήσει μόνον τους ημέτερους μέσα στο κράτος (αν δεν την διοικούν εκείνοι ...) και τα ΜΑΤ, θα κληθεί να ελέγξει πού διατίθενται οι ελαστικοί πόροι του δημοσίου. Μα θέλει ρώτημα; Στις πάσης φύσεως πελατειακές πολιτικές και χρηματοδοτήσεις...
Η κρίση θα βαθύνει τις επικίνδυνες πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής. Περισσότερη διαφθορά, ξέσπασμα ιδιοτελών συμπεριφορών περί και εντός του δημοσίου, μεγαλύτερες εξυπηρετήσεις σε ημέτερους. Ένταση των κοινωνικών ανισοτήτων, επιδείνωση σε απόλυτα μεγέθη του προβλήματος της φτώχειας. Πιό βαθιά ρήγματα στην κοινωνία και εκδηλώσεις αυθαιρεσίας και ανομίας μπροστά στις απειλές της κρίσης. Περισσότερες συγκρούσεις, περισσότερη σύγχυση, περισσότερη βία.
Υπάρχει κανείς λόγος να μην συμβούν όλα αυτά; Όχι, πιστεύω.
Κοινωνική αλληλεγγύη στην πράξη
Αξίζει να τονίζουμε αυτές τις προοπτικές όχι μόνον για να αποσαφηνίζουμε την κριτική προς την κυβέρνηση, αλλά και για να λαμβάνονται υπόψη και στα αριστερά.
Αν αυτές οι εκτιμήσεις μπορούν να θεωρηθούν βάσιμες, οι δυνάμεις της αριστεράς θα βρεθούν μπροστά σε πολύ πιό δύσκολες συνθήκες – εφόσον δεν υπάρξει μια ουσιαστική, με έργα, κυβερνητική αλλαγή.
Θα βρεθούμε σε πιό δύσκολες συνθήκες από τον περασμένο Δεκέμβριο. Θα είναι πιό επιτακτικές οι ανάγκες για μαζική και αποτελεσματική κοινωνική αλληλεγγύη, στη πράξη και όχι στις έντυπες ή ηλεκτρονικές ανακοινώσεις. Η άμυνα της πλειοψηφίας της κοινωνίας στην επίθεση που θα της φορτώνει το κόστος της κρίσης μπορεί να οργανωθεί μόνον με πλατιά ενότητα και έμπρακτη στήριξη των αδύνατων τμημάτων των εργαζομένων και των ανέργων από τα τα σχετικά – ή επί του παρόντος – ασφαλέστερα τμήματά των μισθωτών και των αυτοαπασχολούμενων._